ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

45.
ԴԱԻՒԹ ԽԱՐԲԵՐԴՑԻ
† ՋԻԳ=1474 յունվ. 16 կիր.

Սա էր յերկրէն Խարբերդու ` որդի քահանայի Գրիգոր կոչեցելոյ. եւ էր սորա քեռայրն տաճկացեալ: Եւ յաւուր միում հանդիպեցաւ սմա երթալ յայլ գեօղ ի հարսանիս: Եւ տեսեալ զփեսայն իւր անդ ` դարձոյց զերեսն իւր ի նմանէ, անհաւատ եւ ուրացօղ ասելով նմա: Զոր եկեալ պիղծն այն ի քաղաքն առ դատաւորն եւ ասէ թէ « Դաւիթ որդին աներոյ իմոյ անարգեաց զիս եւ զբերանս իմ եւ զհաւատս եւ զառաջնորդն մեր »:

Եւ առաքեալ դատաւորն տարաւ զԴաւիթ եւ կապեալ էարկ ի բանտ աւուրս Ի: Եւ յամենայն օր երբեմն ողոքանօք եւ երբեմն սպառնալեօք կամէին թուլացուցանել զնա ի հաւատոցս Քրիստոսի եւ ոչ կարացին խախտել: Եւ յետ քսան աւուրն վճիռ հատին նմա ` զի հրով այրեսցի:

Եւ հանեալ ի բանտէն ` սկսան չարչարել զնա ամենայն բազմութիւն քաղաքին. սրով խոցոտեցին եւ փայտիւ ձաղեցին, ապտակեցին զերեսս նորա եւ թքին եւ անողորմ վիրաւորեցին:

Եւ հայրն Դաւթի ` Գրիգոր քահանայն լալով յորդորէր զմանուկն. « Որդեա ՜ կ, որդեա ՜ կ հօրս ցանկալի եւ փափագելի, մի ' երկնչիր ի յայս չարչարանացս, որ զմարմինդ միայն ապականէ եւ զհոգիդ ո ' չ: Այլ ուրախացիր որ յաւիտենից եւ անմահ կենացն ես ժառանգորդ եւ անպատում ուրախութեանն »: Եւ Դաւիթ ցնծալի հոգւով ասէր. « Մի ' մնար ինձ փրկութեան, հա ' յր իմ, զի այսօր ինձ օր փեսայութեան է եւ օր ուրախութեան. եւ ակն ունիմ առնուլ հանդերձ փրկութեան եւ պատմուճան ուրախութեան եւ փոխանակ չարչարանացս ` ակն ունիմ առնուլ զհանգիստն յաւիտենից »:

Եւ յորժամ լուան զայս բան ի բերանոյ Դաւթի ազգն անօրէն ` բորբոքեցին հուր եւ առեալ զԴաւիթ ` տարան յայրել. եւ փայլեցին երեսք նորա ` որպէս զՍտեփանոսին, եւ ընկեցին զԴաւիթ ի մէջ հրոյն ` եւ ոչ այրեցաւ սուրբն առժամայն. այլ հուրն ի լոյս դարձաւ եւ ծիրանագոյն եղեւ: Եւ անօրէնքն հանեալ զԴաւիթ ի հրոյն եւ սրախողխող կարեվէր խոցոտեցին զբոլոր մարմինն, մինչեւ ի սպառել շնչոյն. եւ ապա կրկին արկին ի հուրն:

Եւ եղեւ նշան սքանչելի, զի սիրտն եւ գլուխն ոչ այրեցաւ. եւ զայլ մասունք մարմնոյն այնչափ այրեցին, որ փոշի եղեն եւ զփոշին հողմով հոսեցին եւ արարին կոխան: Եւ զսիրտն տարեալ ընկեցին ի հրայրս բաղանեացն եւ բորբոքեցին հրով. եւ ոչ այրեցաւ ամենեւին իբրեւ զպողովատիկ երկաթ: Եւ բաղանիքն եւ պղինձ բաղանեացն հերձան յերկուս. որ եւ յահէն սասանեցան անօրէնքն եւ երկեան երկիւղ մեծ:

Եւ մինչդեռ քրիստոնեայքն ի սուգ էին եւ յերկիւղի կային, եւ հայրն Դաւթի մորմոքայր կսկծագին ` յանկարծակի ճառագայթեցաւ լոյս պայծառ ակներեւ ամենեցուն ի վերայ նշխարաց սրբոյն Դաւթի խաչանման զաւուրս հնգետասան յամենայն գիշերի: Եւ ուր տարեալ եղեւ նշխար սրբոյն Դաւթի ` ի տուն եւ յեկեղեցի ` փայլէր եւ շողայր լուսով: Եւ ի լրման աւուրն երեսնի ` կրկին ճառագայթեաց լոյս ի վերայ տեղեաց նահատակութեան սրբոյն Դաւթի, եւ աղաւնիք լուսափայլք երամօք տեսեալ հաւատացելոցն ` որք խաղային ի վերայ նահատակութեան տեղեացն եւ երամօք թռչէին ընդ արեւելս. որ եւ ի սքանչելի հրաշիցն հիացեալ քրիստոնէիցն ` գոհութիւն մատուցանէին Աստուծոյ: Եւ հայր եւ մայր մանկանն եւ ամենայն ազգայինքն սփոփեալ մխիթարեցան ի մեծ սգոյն եւ ուրախութեամբ գոհանային զԱստուած:

Կատարեցաւ երանելի վկայն Քրիստոսի Դաւիթ ի թուականիս Հայոց ԹՃԻԳ ամին, յունվար ամսոյ ԺԶ, յաւուր կիրակէի, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ: ¹