ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

50.
ԱՍՏՈՒԱԾԱՏՈՒՐ ԿԱՖԱՑԻ
† 1488 ապրիլ.

Տաղ Աստուածատուր նահատակին ի Կաֆացի Գրիգոր վարդապետէ ասացեալ:

 

Լոյսն անճառական, Բանն անեղական,

Կենդանի փառաց թագաւոր անմահ ՚ւ անվախճան,

Որ փառաբանիս դասուց վերնական `

Ողորմած, գըթած, մարդասէր, յոյս ազգի մարդկան `

Յիսուս իմ Քրիստոս, Աստուած պետական,

Լեր մեզ ապաւէն եւ պահեա անփորձ ՚ւ անսասան:

Սիրտ իմ սասանի, ոսկերք իմ դողան,

Որ բարիքն ի մէնջ հեռացան, չարքըն զօրացան:

Մեղք մեր բազմացան եւ յոյժ զօրացան:

Մեզ շուրջանակի պատեցան, որպէս զգայլ գազան:

Այլ դու բարերար Տէր իմ գըթական,

Մի ' անտես առներ զծառայս քո ` զհօտըս բանական:

Րաբուն պանծալի, վարդապետ բարի `

Ուսո ' զիրաւունս քո արդար պահել ի մըտի:

Տէր ` տո ' ւր զօրութիւն եւ կարողութիւն,

Որ ետուր Աստուածատուրին նոր նահատակին:

Ի մէջ Կաֆային հայկազեան ազգին

Յայտնեցաւ մանուկ մի բարի յոյժ զարմանալի,

Րենական լուսով լըցեալ ի հոգի,

Հրովն աստուածային բորբոքեալ սիրովն Յիսուսի,

Որպէս զուտ ոսկի, որ հըրով փորձի `

Համանման Թէոդորոսի քաջ զօրականի:

Սարսափ զիս ունի, երբ միտս անկանի

Զայն անտանելի չարչարանս ` որ կրեաց ի մարմնի:

Ազգն Իսմայելեան խաչին թշնամի,

Չարութեամբ դիմեալ ի վերայ մանկանըն բարի `

Ծարաւիքն արեան որպէս զգայլ գազան `

Զանմեղ գառն ածեալ ի յատեան առնել դատաստան `

Ասացին « Բուղտան թէ յիշոցք եհան,

Անարգեաց ըզմեր առաջնորդն մեզ դէմ յանդիման »:

Տարան ի ղատին եւ վըճիռ հատին,

Զարաչար զսուրբըն տանջեցին եւ ազատեցին,

Որ եւ նենգութեամբ զնա ազատեցին,

Ժամանակ մ՚ անփոյթ արարեալ ծընօղքն յանձնեցին

Իիւծեան եւ տըկար հօրըն մին որդին

Հանապազ հայցէր յԱստուծոյ տալ համբերութիւն:

Րամկական դասուն չարքըն ժողովին,

Կապեցին ըզսուրբն եւ տարան դառըն տանջեցին

Ի մէջ հանդիսին յորսայս ընկեցին `

Ի վերայ ըզձին արշաւեալ զկողքըն ջարդեցին:

Առեալ գընացին ի սպանման տեղին,

Մեղմըն կըրակով խորովեալ կիսամեռ արին.

Դարձեալ կանգնեցին, զձեռսըն կապեցին,

Եղեգամբ զպինչըն ճեղքեցին ՚ւ արեամբ լուացին.

Դարձեալ վերուցին եւ ի տուն բերին,

Զայն ողորմելի ծեր ծընօղքըն դառըն լացուցին:

Լայր եւ արտասուէր մանուկն ի մըտին.

Տեսանէր ըզկինն եւ զտըղայքն խիստ ողորմագին.

Հոգով զօրացաւ, մարմնով ողջացաւ.

Հաւատով յուսով եւ սիրով Քրիստոս միացաւ:

Պիղծ փարիսեցիքն սուտ ի տես եկին,

Զինքըն թըլփատել կամէին ՚ստ իւրեանց օրինին:

Եւ Աստուածատուրն ըզբերանն ի բաց.

« Ես եմ աւազան մըկըրտած մեռոնաւ օծած.

Ես խոստովանիմ ըզՔրիստոս Աստուած,

Հաւատամ զՀայրն Աստուած ողորմած, զՀոգին Սուրբ գթած:

Յայնժամ բարկութեամբ զսուրբըն քարշեցին,

Անողորմ առեալ տանէին կատարման տեղին:

Շատ փայտ կուտեցին, մեծ բոց վառեցին,

Զինքն ի խըսիրըն փաթեցին ՚ւ ի հուր ընկեցին:

Որպէս զգառն անմեղ ` զինքըն խորվեցին,

Որպէս խունկ անուշ հոտոտեալ ` Տեառնըն մատուցին:

Երանի ասեմ նոր նահատակին,

Որ հասաւ անանց պըսակին ` անթառամ վարդին:

Վերջ ժամանակի մէջ ձըմերայնի

Վարդ մ՚անուշահոտ բուսանի բազմաց ցանկալի:

Ի Հայոց թըվին ինըն հարիւրին

Երեսուն եւ եւթն աւելին, ամսեանն ապրիլին,

Յորժամ որ երգէք զտաղն Աստուածատրին `

Բերան մ՚ողորմիս ասացէք Գրիգոր Րաբունին: ¹