ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

64.
ՆԱՀԱՏԱԿՆ ԿՈԿՃԱՅ ՍԵԲԱՍՏԻՈՅ
† ՋՁԵ=1536

Ոտանաւոր վասն Կոկճայ նահատակին Սեբաստիոյ
տուն ԺԷ.

 

Յինըն հարիւր Հայոց թուին

Ութսուն եւ հինգ աւելորդին `

Խիստ մեծ կըսկիծ ողորմագին

Եղաւ մանկանըն Կօկճային:

 

Ով որ լըսեց զտանջանքն սորին `

Սեւաստ երկիր ամէն լացին.

Որ էր անմեղ ի տան միջին `

Յանկարծակի ըզդուռն առին:

 

Վըկայ մէկ ըզմէկ բըռնեցին,

Զէտ չար գազան բոլորեցին `

Թէ « Մեզի քուֆըր ասացին,

Մամլաքաթս է Ղըզըլպաշին »:

 

Առեալ տարան դատաւորին,

Նոցա լալու ոչ լըսեցին `

Թէ « Ուրացիր զՔրիստոս Որդին,

Ապա թէ քեզ ճար կու լինին »:

 

Սէրն Յիսուսի ծաղկէր հոգին,

Անվեհեր տար զպատասխանին

Թէ « Ես Քրիստոս խոստովանիմ

Սուրբ հաւատով Լուսաւորչին »:

 

Աղաչէին բազում բանին

Եւ շատ պարգեւք խոստանային:

Նա ոչ խօսէր ամենեւին,

Միայն օրհնէր զՀայր եւ զՈրդին:

 

Բայց չար զինուորքն այն փաշային `

Լըցան թիւնօք իբրեւ օձին,

Վայր կոխեցին զնա ի գետին,

Զլեզուն հանեալ եւ կըտրեցին:

 

Մանուկն որպէս զառիւծ գոչէր,

Հայէր յերկինս եւ հառաչէր.

Ոչ ոք չըկայր բարեխօսէր,

Կամ մարդ կարէ՞ր որ ազատէր:

 

Գլուխն ի բաց, ձեռքն ի կապին `

Արիւն թափէր ի բերանին.

Սիրտք բեկէին զնա տեսողին,

Երբ որ տարան ի մօյտանին:

 

Ոմանք ըզնա աղաչէին,

Եւ այլք ահիւ ըսպառնային.

Ոմանք փայտիւ հարկանէին,

Եւ այլք սըրով գաղտ խոցէին:

 

Կոկճան կապած կայր ի միջին,

Որպէս գառինս ի մէջ գայլին.

Հայէր ի յաջ դիհ եւ ձախին,

Լեզու չունէր ի բերանին:

 

Դարձեալ բերնէն ձող մի զարկին

Եւ գըլխիվար կանգնեցուցին,

Որպէս Պետրոս Առաքելին `

Որ գլուխ ի վար զնա խաչեցին:

 

Յետոյ քարիւ քարկոծեցին `

Ի վկայութիւն Ստեփանոսին,

Չարչարանօք նահատկեցին,

Ապա թողեալ ի բաց գնացին:

 

Երբ որ տեսան զնա ի փայտին `

Բոլոր երկիրն ըզնա լացին,

Եւ ողբալով զնա գովէին,

Ըզքաջ մանուկն ափսոսացին:

 

Միմեանց պատմեալ նուաղէին,

Զարիութիւնըն գովէին,

Որ քաջութեամբըն տիրացաւ

Անանց լուսոյն եւ երկնային:

 

Տարեալ զմարմին սուրբ հանգուցին,

Հետ քառասնիցըն նըշխարին,

Ճառագայթեց մէջ գիշերին `

Լոյսն ի վերայ գերեզմանին:

 

Զոր անօրէնքն զլոյսըն տեսին,

Եւ փոշիման վայր մընացին,

Եւ քրիստոնեայք մըխիթարին,

Օրհնեն ըզՀայր եւ զիր Որդին: ¹