73.
ԳՐԻԳՈՐ
ԱՐՓԱՅԵՑԻ
†
ՌՀԱ=1622
Այր
ոմն
քրիստոնեայ
`
անունն
Գրիգոր,
որ
էր
նախկին
նա
ի
Վայոց
ձորոյ
`
զոր
Եղեգաձոր
ասեն,
ի
գեղջէն
Արփայու.
եւ
այժմ
ի
գաւառին
Փարիոյ
գոլով
`
բնակէր
ի
գիւղն
զոր
Ներքին
Խոյիկան
ասեն.
եւ
էր
սա
մարմնովն
պարթեւահասակ
եւ
յաղթանդամ
եւ
սրտիւն
արի,
բանիւք
եւ
խելօքն
հանճարեղ,
եւ
հաւատովն
եւ
սիրովն
Քրիստոսի
հաստատ
եւ
ջերմագոյն:
Այս
Գրիգոր
ելեալ
շրջեցաւ
ի
գեղօրայս
գաւառին
`
եւ
քաջալերեալ
յորդորեաց
զամենայն
ժողովուրդսն
եւ
եղեւ
գլուխ
եւ
առաջնորդ
նոցա.
էառ
ընդ
իւր
արս
եօթն
եւ
եկն
ի
քաղաքն
Ասպահան,
եւ
գնացեալ
էառ
զբազում
գանձս
ի
փոխ
եւ
բերեալ
ետ
իշխանաց
շահին
կաշառս,
եւ
հաւանեցոյց
զամենեսեան,
զի
ի
պատեհ
ժամու
բարիս
խօսեսցին
վասն
նոցա
առաջի
թագաւորին:
Ապա
ինքն
գրեաց
արզայ
աղաչանաց
եւ
մատոյց
առ
թագաւորն
`
ոչ
թէ
միանգամ
կամ
երկիցս,
այլ
հնգիցս
եւ
վեցիցս.
այնքան
խօսեցաւ
յատեան
եւ
ի
դիւան
թագաւորին
`
մինչեւ
ձանձրանալ
թագաւորին
եւ
ասել.
«
Թողի
զձեզ
ի
կամս
ձեր,
գնացեալ
պաշտեցէք
զհաւատն
ձեր
».
եւ
Գրիգոր
աղաչէր,
պաղատէր,
ի
ծունր
իջեալ
լալով
խնդրէր
ի
շահէն
`
եւ
ասէր,
թէ
«
Զհրամանսդ,
զոր
բանիւ
ասես,
մատամբ
միով
թղթիւ
շնորհեա
'
մեզ
»:
Եւ
յաւուր
միում
յորում
շահն
ելեալ
յապարանից
իւրոց
գնայր
ի
Հազարաջրիպ
այգին,
ասացին
թէ
հինգ
անգամ
եկեալ
առաջի
շահին
եւ
զնոյն
թուղթն
խնդրեաց,
յորոյ
անձանձիր
խնդրոյն
ձանձրացեալ
շահին,
գրեալ
նոմոս
թագաւորական
կնքով
`
ետ
ցԳրիգորն,
թէ
«
Հրաման
ետու
ամենից
քրիստոնէից
բնակելոց
ի
գաւառին
Փաիրոյ
եւ
ի
Բուրվարի
`
զի
համարձակ
պաշտեսցեն
զքրիստոնէութեան
հաւատն
իւրեանց
»:
Այլ
եւ
յետ
այսորիկ
խնդրեաց
Գրիգորն
ի
շահէն,
զի
այցելութիւն
արարեալ
ողորմեսցի
թագաւորն,
եւ
շնորհեսցէ
նոցա
զիւրեանց
գրեանսն,
զորս
յափշտակեալ
բերեալք
են.
եւ
զայն
եւս
շնորհեաց
նոցա
արքայ:
Եւ
Գրիգորն
եւ
ընկերքն
իւր
առեալ
զթուղթն
եւ
զգրեանսն
իւրեանց
եւ
ուրախութեամբ
գնացին
յերկիր
եւ
ի
ժողովուրդ
իւրեանց:
Յաղագս
պատճառիս
այսմիկ
թագաւորն
Շահաբաս
էարկ
տուգանս
ի
վերայ
քրիստոնէիցն
`
ասելով.
«
Որովհետեւ
ո
'
չ
հնազանդեցան
հրամանաց
թագաւորի,
տացեն
տուգանս
ի
դիւանն
թագաւորի
հազար
թուման
»:
Եւ
յերեւելի
իշխանաց
իւրոց
առաջակայից
զոմն
`
զոր
Խոսրով
սուլթան
կոչէին,
կարգեաց
վերակացու
`
զի
առեալ
ի
ժողովրդենէն
յանձնեսցէ
ի
գանձապահս
թագաւորին.
որ
եւ
եկեալ
Խոսրով
սուլթանն
բազում
զօրականօք,
արար
եւ
կատարեաց
զհրամանս
թագաւորին:
Եւ
ողորմելի
քրիստոնեայքն
վասն
քրիստոսական
հաւատոցն
`
զայս
հազար
թումանս,
եւ
զայն
պարտքն
`
զոր
Գրիգորն
եւ
ընկերքն
իւր
յԱսպահան
արարին,
եւ
այլ
եւս
զոր
ինչ
ծախք
լեալ
էին,
զամենայն
վճարեալ
հատուցին,
եւ
եղեն
չքաւորք
եւ
աղքատք
կարի
յոյժ,
բայց
կալով
ի
հաւատս
Քրիստոսի
`
ուրախ
են
եւ
գոհանան
զՏեառնէ
Աստուծոյ:
Իսկ
Գրիգոր
այրս
այս
օր
յաւուր
յաւելոյր
ի
հաւատս
եւ
ի
բարեգործութիւնս,
նա
եւ
հաստատէր
զայլս
ի
վերայ
հաւատոցն
Քրիստոսի
`
եւ
նախանձախնդիր
լինէր
վասն
քրիստոսական
օրինաց.
առ
որ
նախանձաբեկ
լեալ
արիւնարբու
մահմետականաց,
եւ
զրպարտեցին
ի
մահ
զԳրիգորն
`
քանզի
զոմն
մահմետական
յիւրեանց
ժողովրդենէն
ինքեանք
սպանին,
եւ
բերեալ
ի
ծածուկ
արկին
յանդն
Գրիգորին,
եկին
դատախազք
եւ
բերեալ
կացուցին
սուտ
վկայս
թէ
Գրիգորն
սպանեալ
է
զայս
մեռեալս:
Եւ
առեալ
տարան
յանուղղայ
դատաստանն
իւրեանց
առաջի
դատաւորաց,
որոյ
վերայ
վճիռ
հատին
`
թէ
«
Որովհետեւ
զայդ
արարեալ
է
դորա
`
կամ
ուրասցի,
կամ
սպանցի
».
եւ
այսու
զրպարտութեամբս
դատապարտեալ
սպանին
զքրիստոսասէր
զայրն
Գրիգոր:
Եւ
բազումք
վկայեցին
վասն
նորա
`
թէ
Տէր
փառաւորեաց
զնա
երկնաւոր
նշանօք
լուսոյ
երկնից:
Որում
տացէ
Քրիստոս
զխոստացեալ
արքայութիւնն
իւր,
եւ
զմեզ
եւս
ընկալցի
ի
մասնակցութիւն
սրբոց
իւրոց
իւրով
ողորմութեամբն.
ամէն: