ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

95.
ՊՕՂՈՍ ՍԱՐԿԱՒԱԳ ՍՂԵՐԴՑԻ
† ՌՃԽ=1691

Որ էր ի քաղաքէն Սղերդու, որդի քրիստոնէի, հայ ազգաւ, ուսեալ զՍաղմոսն եւ զՇարականն, ուշիմ եւ ճարտար եւ քաջասիրտ եւ յաջողակ յամենայնի:

Յաւուր միում ի տօնի սուրբ Լուսաւորչի մուտն ի վիրապին, որ յաղուհացն կատարի, մինչդեռ ի պաշտաման եւ յաղօթս կային առաւօտեան քահանայք եւ ժողովուրդք եւ վարդապետ ոմն, ընդ որս էր եւ Պօղոս սարկաւագն եւ երգէր, եւ յանկարծակի գրոհ տուեալ այլազգիքն, կուտեցան ի վերայ եկեղեցւոյն եւ քարկոծ առնէին իբրեւ զայր մարդ:

Քանզի նեստորական ասորի մի տաճկացեալ էր, մեծաւ հանդիսիւ շրջեցուցանէին ընդ քաղաքն, ուրախութեամբ եւ խնջոյիւք. եւ բերեալ ի վերայ եկեղեցւոյն, զի ուրացական քար արկցէ ընդդէմ եկեղեցւոյն. եւ յարկանելն քար ուրացողին յեկեղեցին, ամենայն տաճիկք զնոյնն արարին, քարիւ քարկոծէին զեկեղեցին: Յորմէ զարհուրեալ ահաբեկ եղեն, որք ի ներքս յեկեղեցւոջն էին, համարելով թէ ի սպառ կործանեն զեկեղեցին ի վերայ ինքեանց:

Իսկ քաջասիրտ պատանին Պօղոս սարկաւագն ոչ հանդուրժեալ մոլութեան նոցա, ելեալ արտաքս յեկեղեցւոյն, մարտնչէր ընդ նոսա եւ ի բաց վարէր. եւ հարեալ քարամբք խորտակեաց զթուղն եւ զդրօշ նոցա:

Յայնժամ անօրինացն թողեալ զեկեղեցին եւ առին ի մէջ զՊօղոս պատանին եւ հարկանէին չարաչար հարուածով եւ կապեալ տարան առ ղադին. եւ ասեն թէ « Հայի տղայս այս խորտակեաց զդրօշն մեր. զի՞նչ արժան է առնել դմա »: Եւ ղատին վճիռ հատեալ ասէ. « Կա ' մ տաճկասցի եւ ազատեսցի ի վնասէն, եւ կամ հրով այրեսցի կենդանւոյն »:

Ապա այնուհետեւ սկսան ողոքանօք եւ սպառնալեօք խրատ տալ նմա եւ ասել. « Ե ' կ դարձիր յօրէնս մեր եւ մի ' կորուսաներ զգեղեցիկ մանկութիւն քո. եւ մեք տացուք քեզ խիլայս եւ մեծութիւնս ». զի դեռ նորոպսակ էր Պօղոս սարկաւագն:

Իսկ նա աղաղակէր եւ զՔրիստոս Աստուած դաւանէր եւ ոչ հաւանէր խոստմանց պարգեւացն նոցա, եւ ոչ ի սպառնալեացն երկնչէր եւ ասէր. « Ես պատրաստ եմ ի մահ վասն անուան եւ հաւատոյն Քրիստոսի Աստուծոյ իմոյ »:

Եւ այնպէս պահեցին աւուրս բազումս ի բանտի եւ հարցանէին թէ « Ուրանա՞յ զՔրիստոս »: Եւ իբրեւ տեսին զհաստատուն միտս նորա, զի ոչ կարացին խախտել զնա ի սիրոյն եւ ի հաւատոցս Քրիստոսի, ապա կուտեցին փայտ բազում յոյժ եւ կապեցին զոտսն ի ցից եւ այրեցին զծառայն Աստուծոյ զՊօղոս սարկաւագն:

Եւ նա սաղմոսելով զերգս երից մանկանցն, աւանդեաց զհոգին իւր առ Աստուած, բարի խոստովանութեամբ:

Եւ ժողովեալ զայրեցեալ զոսկերսն եւ եդին յեկեղեցւոջն, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ:

Կատարեցաւ սուրբն Պօղոս սարկաւագն, ի թուականիս մերում հազար հարիւր եւ քառասուն ամին: ¹