22.
ՍԱՐԳԻՍ
ՔԱՀԱՆԱՅ
ՂԱՐՍԵՑԻ
†1796
յուլ.
25,
ուրբ.
Թիւըն
(=1245),
յուլիսի
ամսոյ
(=25),
օրն
վարդավառի
պասի
ուրբաթն:
Այս
է
Ղարսցի
Տէր
Սարգիսն
որ
է
նահատակ
եւ
մարտիրոս,
որդի
Յօհան
վարդապետի:
Այս
լուսայհոգի
էրէցն
վերոյգրեալ
թարըղի
օրն
գնացեր
բաղանիսն,
Ա
[1]
անիծեալ
աղվաշ
մօլի
հետ
հակաճառ
ընկեր.
մէկս
մէկի
հայհոյեանք
արարեալ
են
բաղանիս
միջին:
Յետոյ
այս
անիծեալ
մօլլէն
գնաց
Ղարսցի
Լօման
փաշին
մատնեց
թէ
այս
էրէցն
մեր
Գրին
հայհոյեց:
Փաշէն
մարդ
ղրկէր
մուֆտուն
կամ
ղատուն
թէ
այս
իրիցուն
ինչ
բույուրմիշ
կանէք:
Այս
անիծեալ
դանիշմաներն
մահացնել
տվին
թէ
մեր
օրէնքին
հայհոյեր
է`
մահապարտ
է:
Յետոյ
փաշէն
բույուրմիշ
կանէ
այս
իրիցուն
թէ
եկ
դարձիր
մեր
հաւատին
որ
զերծանիս:
Այս
օրհնեալ
էրէցն
բացարձակ
ձայնեց
թէ
ես
քրիստոնեայ
եմ
եւ
Քրիստոսի
ծառայ,
իմ
հաւատիս
խաթերն
արիւն
պիտի
թափեմ:
Այնժամ
բարկացաւ
փաշէն
թէ
տարէք
գլխատեցէք:
Այն
կետին
արիւնարբոյ
գազաներն
հալաւն
հանեցին,
ձեռներն
յետեւն
կապեցին,
գլուխն
բաց,
ոտքներն
բոպիկ
ցգեցին
յառաջ:
Այս
խղճալի
իրիցուն
գլխուն
ծեծելով,
բերանն
հարկանելով,
շատ
ըստիպելով
թէ
«Դարձիր
մեր
հաւատին»:
Այս
օրհնեալ
էրէցն
Հոգւոյն
Սրբոյ
շնորհիւն
ձայնէր
թէ
«Ես
պիտի
թափեմ
արիւն
Ղարսայ
յերկրի
միջին
որ
ակներեւ
տեսանեն
ինձ»:
Մինչ
ի
կախաղանի
տակն
այսպէս
չարչարելով
տարան:
Երեք
անգամ
էլ
այն
տեղն
թափլիգ
արին
թէ
«Ուրացի'ր
զՔրիստոս»:
Եւ
նա
խոստովանեցաւ
Քրիստոս
Աստուած,
վեր
հայեցաւ
ի
յերկինս
եւ
ասաց.
«Փառք
քեզ
Աստուած
որ
արժանի
կամեցար
մեղաւորիս
այսպէսի
մահւան:
Ի
Քեզ
անձնեմ
զհոգի
իմ»:
Այնժամ
արեանարբոյ
լազերն
յետեւանց
յերկու
արճիճ
զարկին`
վար
ընկաւ.
յետու
գլուխն
կտրեցին:
Կէս
աւուր
մինչ
ի
յերեկոյին
ժամուն
մարմինն
մնաց
կախաղանի
տակն:
Յետոյ
քրիստոնեայքն
գնացին
հաքիմին
մի
լիտր
ու
կէս
ղայֆա
տվին,
մարմինն
վերուցին
բերին
եկեղեցոյ
բակին:
Այն
ժամու
Աստուծոյ
ողորմութեամբն
Ա
[1]
անձրեւ
ցօղեց
յերկինց
որ
սէլաֆ
գնաց:
Տասներեք
օր
էր
որ
անձրեւ
չէր
էկեր:
Այն
կետին
լոյսն
ճառագայթեց
արիւն
թափած
տեղն.
ակներեւ
այլազգիքն
տեսան:
Գիշերն
իւրեան
արիւնայշաղախ
շապիկովն
պատանեցինք,
ութն
կարգաւորօք
քահանայաթաղ
կարգն
կատարեցաք.
առաւոտեան
պաշտման
եւ
պատարագօք
օծաք
օրհնեալ
գագաթն
եւ
սուրբ
յաջն
հանբուրեցաք
եւ
վեր
կալաք
թաղեցաք,
փառք
եւ
գոհութիւն
տվաք
Աստուծոյ:
Մինչ
ի
յերեկոյի
ժամուն
մէկ
անձրեւ
էլ
ցօղեց
յերկնուց.
լոյսն
ճառագայթեց
արիւն
թափած
տեղին,
որ
ակներեւ
քրիստոնեայքն
եւ
այլազգիքն
տեսան
ամենեցուն.
Փառք
ներողութեանն
Աստուծոյ:
Մէկ
անգամ
էլ
գերեզմանի
վրան
յիջաւ:
Յեղբայրք
աղաչեմ
զձեզ
ի
սիրուն
Քրիստոսի,
ո'վ
ոք
այս
նահատակիս
երկբայ
չի
լինի.
ճշմարիտ
յեղեալ
բան
է,
եւ
չէ
շատ
առ
գթութիւն
մարդասէր
կամացն
Աստուծոյ.
եւ
Քրիստոսի
փառք
յաւիտեանս
ամէն:
Ի
հայրապետութեան
մեծի
եւ
գերագահ
միածնայէջ
եւ
լուսանկար
Սրբոյ
Աթոռւոյն
Էջմիածնի
Տեառն
Ղուկասայ
սրբափայլ
եւ
կենդանի
նահատակի
սրբազան
կաթուղիկոսի
յամենայն
Հայոց…
եւ
ի
պատրիարգութիւն
սրբոց
տնօրինականաց
տեղեացն
ամենապայծառ
սրբոյն
Սաղիմայ
Տեառն
Պետրոսայ
աստուածաբան
եւ
զգօնազարդ
վարդապետի…
իսկ
ի
պատրիարգութիւն
Մեծի
Պօլսոյ
եւ
մայրաքաղաքի
Բուզանդիոյ
Տեառն
Զաքարիայ
ազգասէր
գոջեցեալ
վարդապետի…
եւ
մերոյս
Ամլորդոյ
Վանիցս
առաջնորդ
Տեառն
Յօվհաննէս
խոհեմազարդ
եւ
հանճարեղ
աստուածաբան
վարդապետի:
Յարմարեցաւ
ձեռամբ
աւելածու
Աւետիս
իրիցու
եւէթ
քահանայի:
