Պատմութիւն Հայոց

ԻԹ. Արդ` եկեալ հասանէին տանուտեարքն Հայոց հանդերձ սեպհաւքն որ ընդ ինքեանս ` յաշխարհս Հայոց, ողջք եւ ոչ ողջք, կենդանի կիսամեռք. որք ոչն տեսանէին ըստ յառաջ լուսաւոր եկիցն ողջամբ յայնպիսի հեռաւոր ճանապարհէ։ 2  Եւ ելեալ ընդ առաջ նոցա դասք պաշտաւնէիցն Քրիստոսի, բերելով ընդ ինքեանս զնշան կենսատու խաչին եւ զնշխարս սրբոյ առաքելանման նահատակին Գրիգորի, զձայն սաղմոսաց, զորս երգեաց մարգարէն Դաւիթ սուրբ Հոգւոյն շնորհիւ, որում եւ ինքեանք երբեմն ձայնակից եղեալ ` առաւելագոյն քան զպաշտաւնեայսն նուագէին զերգս երկնաւոր ցնծալից ուրախութեամբ։ 3  Այլ անդ էր լսել զձայնս լալոյ եւ զձայնս գուժի, գոչիւնս ողբոց եւ բարբառ ճչոյ. տղայք անձկոտք ի գրկաց հարց իւրեանց պակուցեալք փախչէին, կարծելով այլափոխեալս իմն, եւ ոչ զնոյնս նկատելով կերպարանս` զարհուրէին, ստէպ հայելով յերեսս մարցն, զորս տեսանէին կողկողագինս միշտ եւ արտաւսրաբուղխս . յաղագս որոյ եւ ինքեանք յարտասուս հարեալ տղայքն` ոչ ոք կարէր լռեցուցանել ի դայեկացն կամ ի դաստիարակացն։ 4  Ընդ որ հայեցեալ այնոցիկ, որք պատճառանաւք եւ ոչ ճշմարտութեամբ ուրացողքն էին` փութանակի եւ առ ժամայն կամէին յառնել եւ ընդ ինքեանց սուրն ելանել. որոց ոչ պիտէր եւ առ վայր մի կեալն, քան թէ զայնպիսի տեսանել զաղէտս, եւ ժուժկալել. որք զկերակուրս ուրախու թեան, ըստ բանի սաղմոսերգին , իբրեւ զմոխիր ուտէին, եւ զըմպելի իւրեանց արտասուաւք խառնէին. քանզի ոչ ոք հաւանէր ընդ նոսա կամակից լինել սեղանոյ, ոչ կին, ոչ որդի, ոչ ազատ, ոչ ծառայ ոք եւ ոչ սպասաւորք։
       * , թէ «Են եւ այլ ոչխարք, որ ոչ են յայսմ գաւթէ , պարտ է եւ զնոսա ածել այսր, զի եղիցին մի հաւտ միոյ հովուի» ճշմարտի, զոր Աստուած միացոյց, եւ կատարէր զասացեալսն` յանկարծակի աքցոտեալ թշնամւոյն` ցրուեաց վեր ի վայր եւ արար իբրեւ զհաւտ` որոյ ոչ գուցէ հովիւ։ 6  Վասն ամենայնի այսորիկ սուգ առեալ կոծէին կանայք աւագ ազատացն եւ այրիք ի հրապարակս, մանկամարդ առնականայք եւ աւրիորդք ի սրահս դռնափակեալս, հարսունք ի սենեակս ։ 7  Սուրբ եպիսկոպոսք, պատուական քահանայիւք եւ եկեղեցական ուխտիւ, ծերովք եւ տղայովք եւ ամենայն ժողովրդոցն բազմութեամբ` կառաչ բարձեալ լային ի տանն Աստուծոյ։ 8  Եւ էր տեսանել ծեփեալ արեանց հոսմամբք զամենայն դէմս ուղղափառ մարդոց։
       * տեղիս շինել ատրուշանս, եւ կարգել բեռնակիրս փայտակրաց ի պէտս կիզման չաստուածոյն անյագի. որոյ յուտելն յանզգայս ` ոչ ինչ շնորհ ունի պաշտաւնէիցն, եւ ի կրել արտաքս զաւելորդ թրքածս մոխրոցացն` ձանձրացուցանէ զգազախադէմ զկրողսն պակշոտեալս։