Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԼԴ. Եւ սպարապետն Հայոց տէրն Մամիկոնէից երանելին Վարդան, առեալ ընդ իւր ի տանուտերացն Հայոց, որք ջերմեռանդն սիրով ճեպէին մարտիրոսութեան ժամուն պատահել, որք էին այսոքիկ. Խորէն Խորխոռունի , Արշաւիր Կամսարական, եւ Թաթուլ Դիմաքսեան , եւ Արտակ Պալունի, եւ Գիւտն Վահեւունեաց , եւ Հմայեակ Դիմաքսեան, եւ այլ տանուտեարք եւ սեպուհք, եւ բազումք ի զաւրացն Հայոց, որք ինքնայաւժար փութով փափագէին լինել վրէժխնդիր ուխտի սուրբ եկեղեցւոյ, եւ տալ զանձինս ի մահ ի վերայ սուրբ եւ ճշմարիտ հաւատոյն Քրիստոսի. եւ այլ գունդք ի զաւրացն Մարդպետական այրուձիոյ, փոյթք ի գործ պատերազմին առաքինութեան. զորս եւ չարախորհուրդ իշխանին Սիւնեաց Վասակայ ծանուցեալ ոչ հաւանս իւրոյ չար մտածութեանն` կազմեալս առաքէր ընդ նմա. եւ զորոց գիտէր զհոլովումն ի վատթար կողմն, եւ ոչ ուղղակի ի խորհուրդ ուխտապահութեանն` ի տանուտերացն Հայոց եւ ի սեպհացն, որք էին երեւելագոյնք, եւ յայլ ռամիկ բազմութենէն` զայնս արգելեալ առ իւր պահէր։
       2  Եւ հրաժարեալ երանելի զաւրավարն Հայոց տէրն Մամիկոնէից Վարդան, հանդերձ ընկերակցաւքն իւրովք եւ այլ զաւրուն արամբք որ էին ընդ նմա, յիշխանէն Սիւնեաց Վասակայ եւ յայլ մնացելոցն ընդ նմա աւագանւոյն` ողջախորհուրդ մտաւք գնային ի գործ պատերազմի։ 3  Եւ մտեալ ի տուն Տեառն, որ է սուրբ եկեղեցի, երկիր պագանել տեառն Աստուծոյ ամենակալի, առեալ զսուրբ Աւետարանն եւ զնշան կենսատու խաչին` ողջունէր, դնելով անյագ ի վերայ բբաց աչացն եւ ճակատու։ 4  Զնոյն առնէին ջերմեռանդն սիրով եւ որք ընդ նմայն էին ամենեքեան. եւ ողջամբ գնային ամենեքեան յորդորմամբ սիրոյ։ 5  Եւ չեւ եւս հեռացեալ[ք, տեսանէր] աւթեւանս ոչ բազումս յԱյրարատոյ երանելի սպարապետն Հայոց Վարդան ` եւ իշխանն Սիւնեաց Վասակ վաղվաղակի գաղտ դեսպանս առնէր առ Միհրներսեհ հազարապետն Արեաց եւ զիւր նենգաւոր խորհուրդն նամակաւ ծանուցանէր նմա։ 6  Նոյնպէս արար նամակ եւ առ Նիխորական Սեբուխտ եւ առ այլ աւագս, զորս արարեալ էր Միհրներսեհի ի վերայ Հայոց, - եւ զՎեհշապուհ հաւատարիմ վերակացու արար, որ էր ի ժամուն սենեկապան արքունի, յետ այնորիկ ապա եւ դպրապետ եղեւ Արեաց, - յորում գրեալ եցոյց նոցա նենգաւոր իշխանն Սիւնեաց Վասակ զիւր խաբէու թեանն կամս. «Դուք, ասէ, անհոգ լերուք յեկելոցդ ընդ Վարդանայ ի վերայ ձեր, եւ մի՛ ինչ զարհուրիք. վասն զի շատք այն են` զորս ես աստէն պահեցի առ իս. եւ զայլս բազումս ընդ այսր ընդ այնր ցրուեցի. եւ դա յոյժ սակաւուք է եւ ոչ բազմաւք»։ 7  Եւ զայն ոչ յիշէր անաւրէնն, թէ սիրտք իշխանաց ի ձեռս Աստուծոյ են. քանզի որով կարծէր չարախորհուրդն շնորհ ինչ առնել նոցա` առաւել եւս զաւրու թիւնն Աստուծոյ ի բարկութիւն սրտմտութեան փոխէր, եւ այնու գրգռէր զնոսա ի վերայ նորա. որ եւ ի ժամուն կատարեալ` կուտեցաւ ի գլուխ նորա ցուցակութեամբ։