Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԼԷ. Եւ կատարեալ զաւուրս ձմեռնային ցրտաշունչ աւդոցն եւ հասեալ ի տաւն մեծ զատկին բովանդակ ուխտապահքն, եւ ամենայն աշխարհի եղեւ խնդութիւն, հրեշտակաց եւ մարդկան. քանզի խառնուրդք խաղաղութեան եղեն ընդ միմեանս աւետաւոր յարութեամբ կենարարին. զոր տաւնեալ ուրախութեամբ զուարճանային։
       * ինչ աւուրց անցելոց լուան, եթէ զաւր եհաս բազում ի Հեր եւ ի Զարեւանդ գաւառ։ 3  Եւ երանելի սպարապետն Հայոց տէրն Մամիկոնէից Վարդան ազդ առնէր ուխտապահացն, որք յաղագս տաւնի աւուրցն երթեալք էին ի տունս իւրեանց` կատարել զտաւնն զատկի առ ընտանիս իւրեանց, ե թէ «Գունդ բազում հասեալ գայ, բերելով աստուածասիրացն պսակս երկնաւորս. արդ` որ ոք ցանկայ առնուլ` աճապարեցէ՛ք, զի մի՛ վրիպեսցի ոք եւ զղջանայցէ։ 4  Եւ եթէ ոք խորհի այլազգ ինչ, որպէս եւ այլքն, որք խոտորեցան զկնի սատանայի` դադարեալ հանգիցէ` ուր եւ թուեսցի հաճոյ ումեք։ 5  Քանզի ոչ ոք պսակի ընդ ընկերաց իւրոց` թէ ոչ տանջի. այլ իւրաքանչիւր ոք անձին իւրում գանձէ զհողեղէնսս եւ զյաւիտենականսն»։
       6  Եւ զայս լուեալ ճշմարտասիրացն եւ զանմահութիւն սիրողացն` դղրդեցան, ելեւելս առնելով զմիմեամբք, որպէս հաւտք, որ ի ձայն աղի փութայցեն զկնի հովուացն։ 7  Թուի ինձ , ոչ այնպէս ընթացեալ երագունս Աբրահամայ ի տանել զորթն հրեշտակացն, որք խոստացան տալ նմա զորդին` որպէս ճեպեալ ընթանային զաւրքն Հայոց զհետ երանելւոյն Վարդանայ սպարապետին Հայոց, երթալ յընթրիսն Քրիստոսի եւ ուտել զհաց հրեշտակաց։
       * , առ ի փութապէս, ասէ, գալ բերել մեզ զպսակս արքայութեան, զոր ի ձեռն նոցա պարգեւէ մեզ Փրկիչն Քրիստոս, յաւիտենից բարութեանցն տուիչ։ 9  Եւ երթեալ Առանձար եւ գունդն որ ընդ նմա` այնպէս շնորհեցաւ նմա յԱստուծոյ, որպէս զի տեսին զբանակն Պարսից. եւ զհզաւր վերջապահ թեւով միով անկեալ` զբազումս հանէին ընդ սուր, եւ զայլս փախստականս արարեալ արկանէին ի զաւրն Պարսից. եւ ինքեանք դարձեալ ողջանդամք հասանէին ուրախութեամբ ի գունդն Հայոց եւ պատմէին նոցա զԱստուծոյ զաւրութիւնն, զոր յաջողեաց նոցա Փրկիչն։
       * սպարապետին Վարդանայ հանդերձ միահամուռ զաւրաւքն` գոհանային եւ աւրհնէին զամենահզաւրն Աստուած։ 11  Պատմէին եւ վասն զաւրագլխացն, թէ Մուշկանն Նիւսալաւուրտ եւ Դողվճն են. տային գիտել եւ զայն եւս սթափութեամբ հասանել ի միջոյ կողման աշխարհիս։ 12  Զոր լուեալ երանելւոյ սպարապետին Հայոց եւ որ ընդ նմայն էին` եւս առաւել ճեպէին երթալ ընդդէմ նոցա. նախ` վասն վաղվաղակի պատահելոյ նոցա ժամու մարտիրոսութեան. քանզի անձանձրոյթ աղաւթէին հանապազ ի տուէ եւ ի գիշերի, լինել արժանի այնպիսի մասին երկնաւորի. եւ երկրորդ` ասէին, թերեւս անդէն ի տեղւոջն ի Հեր եւ ի Զարեւանդ գաւառին վճարին ելք գործոյն պատերազմին, եւ ոչ ոք լինէր արգել զաւրուն Պարսից հասանել յաշխարհն Հայոց սպանութեամբ եւ գերելով յարձակել եւ վնասել։ 13  Եւ սոցա թէպէտ եւ ածեալ զայսպիսի ինչ զմտաւ կամէին փութալ` սակայն եւս առաւել ստիպով եկեալ հասանէին գունդն Պարսից ի գաւառն Արտազ, հուպ ի գեաւղն որ կոչի Աւարայր, ի շրջափակ տեղի Տղմուտ դաշտին, զոր ընտրեաց յաղագս երկիւղի զաւրացն Հայոց. ամուր ապաստանի անձանց համարէին պատշաճ, եւ ի միջի նորա ածեալ ղակիշ բանակէին։