Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԽԳ. Եւ արդ` հասեալ ի դուռնն նենգաւոր իշխանն Սիւնեաց, եւ տեսեալ նախ զաւագանի դրանն արքունի` մտանէր եւ առաջի թագաւորին Յազկերտի. ընդունէին զնա թագաւորն եւ ամենայն մեծամեծքն արքունի առ վայր մի մեծարանաւք եւ շքեղութեամբ։ 2  Զի թէպէտ եւ գիտէին զվնաս նորա եւ զերդումն, եւ զուխտն զոր ուխտեալ էր նենգութեամբ ընդ սրբոյն Վարդանայ եւ ընդ ամենայն իշխանս աշխարհին Հայոց, յաղագս զնոսա կորուսանելոյ եւ զինքն հաւատարիմ ցուցանելոյ` սակայն ոչ ինչ զգացուցեալ տային գիտել նմա. այլ լռութեամբ որպէս զանգէտս պատուէին զնա` որպէս զայր հաւատարիմ եւ զբարեգործ , մինչեւ ածեալ հասուցանէին ի դուռն զսուրբ քահանայսն Աստուծոյ եւ զաւագս ի տանուտերացն Հայոց, ի սեպհացն` որ ապստամբն էին, ընդ նոսին եւ ի տոհմէն Մամիկոնէից եւ Կամսարականաց եւ յայլ ազգաց զտղայ մանկունսն ապստամբացն, զորս նախագոյն տարեալ նենգաւորին կացուցանէր առաջի հազարապետին Միհրներսեհի եւ այլ աւագանւոյ դրանն։
       3  Եւ անաւրէն հազարապետն Արեաց հրամայէր նախ զքահանայսն ածել զառաջեաւ. եւ հարցանէր զսուրբ երէցն Արածայ զՍամուէլ, եւ զնորին զհոգւոյ որդին, զսուրբ սարկաւագն զԱբրահամ, որոյ զկրակն անցուցեալ էր զԱրտաշա տու. «Ո՞րպիսի համարձակութեամբ եւ ո՞յր հրամանաւ իշխեցէք գործել զայդպիսի մահապարտութեան գործ, եւ ոչ ածէք զմտաւ զահ թագաւորաց եւ զերկիւղ իշխանաց, եւ այնպիսի մեծ կրակի իշխեցէք ձգել զձեռս ձեր . զի թէ մարդոյ եղեալ էր այնպիսի յանդգնութիւն` համայն արժանի մահու էր գործն, թող թէ յաստուածսն»։ 4  Եւ լուեալ զայս սրբոցն երկոցունց, տեառն Սամուէլի եւ Աբրահամայ` ետուն պատասխանի միաբանութեամբ, էր ինչ որ ստուգախաւսութեամբ, եւ էր որ եպերանաւք, ցուցանելով զիւրեանց աներկիւղ համարձակութիւնն եւ լսողացն զանզգայաբար հարցմամբն ծիծաղելով։ 5  Ա սեն. «Երկնչել զերկիւղ զարժանն եւ զարդար ի թագաւորաց եւ իշխանաց` նոյն աւրէնքն մեր հրամայեն. բայց զԱստուծոյ երկիւղն փոխանակել ընդ երկիւղի մարդոյ` ոչ առնումք յանձն։ 6  Իսկ յաղագս կրակիդ որ ասէք ցմեզ, թէ սպանէք` մեք զկրակն ոչ գան հարկանելով եւ ոչ չարաչար խոշտանգանս ածելով նմա` վնասեցաք ինչ. այլ հայեցեալ ի ժամանակ ամբոխին եւ ի սպասաւորաց վատթարութիւնս, որք առ ոչինչ համարեալ զերկիւղ աստուածոցն իւրեանց, թողին զնա որպէս զոչինչ արհամարհանաւք, եւ ինքեանք գնացին. եւ մեր տեսեալ միա՛յն զկրակն, առանց մարդոյ մոխրեալ, եւ այնպէս կացեալ ի բազում աւուրս առանց ուրուք խնամ տանելոյ` առաք զմոխիրն հեղաք ի բաց. վասն զի զայն ի նորին սպասաւորացն տեսանէաք հանապազաւր, կրելով ցանկ զմոխիրն եւ հեղլով յերկիր։ 7  Բայց որպէս չարախաւսացն մերոց իմացուցեալ է ձեզ զմէնջ, թէ առեալ զկրակն ի ջուր վարեցին` յայդմ բնաւ իսկ չէ արժան արդարադատութեանդ ցասնուլ մեզ եւ առ մահապարտս ունել, այլ գովութեան եւ պատուի առնել արժանի։ 8  Զի թէ արդարեւ ըստ ձեր բանիցդ, զոր լուեալ է յուսուցչացն ձերոց` խաւսիք, եւ ճշմարիտ է վկայու թիւնն այն, [եւ] զի եղբայր է ջուր կրակի` մեր ոչ միայն զի անցուցեալ չէ եւ վնասեալ զկրակն, այլ եւ մեծարեալ է զնա եւ բարի արարեալ։ 9  Արդ` թէ արժանի մահու են` այնոքիկ են արժանի, որ թողին եւ արհամարհեցին զկրակն եւ գնացին, եւ ոչ մեք, որ առաք եւ յեղբայր նորին տուաք, զի պահեսցէ սիրելապէս եւ բազում շքեղութեամբ, եւ ի ժամու տացէ ի բաց»։