[.
Որ
ինչ
ի
թագաւորէն
Հարաւոյ
իշխանին
եղեւ,
աստանաւր
գտցես]
1
Լերինք
մշտնջենաւորք
եւ
ծովք
կան
բանին
Աստուծոյ,
քանզի
վերառաք
հրամանն
յորժամ
հայի ,
դողացուցանէ ,
եւ
ի
ի
լերինս՝
ծխին։
2
Որպէս
եւ
այժմ
յերեսաց
Տեառն
բարձրացեալ
բլուրք
հարթեալ ,
եւ
խորոցն
ջրայեղց
բռնութիւնքն
անդէն
սուզան։
3
Որպէս
փառք
տէրութեանն
խոնարհեցան,
եւ
բարձրութիւնս
նորա
ծածկեցին։
4
Լռեցին
թեւաւորք
խորոց
ի ,
եւ
փուշք
ագարակի
աւդասլաց
թռչմամբ
եկեալ՝
ի
լայնատարած ,
զի
որպէս
ջուրք
բազումք,
կոհակաշարժ
։
5
Էր
երբեմն
ժամանակ,
Հոռոմոց
ամբոխեալ
զաւրաւք
այնպէս
հիածածուկ
զընդհանրական
աշխարհիս
առնէին
բազմութիւնս։
6
Իսկ
այժմ
այն
աթոռոյն
ամբարձեալ
զաւրութիւնք՝
այնքան
ի
վայր
ցնդեալ ,
մինչ
զի
որ
միանգամ
ընդ
ձեռամբ
նորա
էին
մարդկային
անտառք,
գնացեալ
յարեցան
ընդ
հովանեաւ
այնր,
որ
ըստ
էր ,
զոր
ի
բարձեալ
եւ
խլրտալ
անգամ
ոչ
։
7
Զի
իբրեւ
քաւշն ,
թէ
դարձոյց
Տէր
ի
սրոյ
նորա
եւ
կինճ
փշրել
նորա,
առեալ
զլրումն
ժամանակի
ըստ
կանխասաց
եւ
խոստմանցն
Աբրահամու,
ձեռք ,
եւ
ձեռք
ամենեցուն
ի ,
եւ
առաջ
նորա՝
հուր
ծախիչ,
եւ
վերջ
նորա՝
բոց
բորբոքեալ։
8
Յայնժամ
առեալ
կայսերն
զսինլքորսն
ծով
եւ
ընդ
ցամաք՝
անցանել
ի
սահմանս
հեռաւոր
կղզեացն
արեւմտից։
9
Այն
ամ
էր
փոխելոյ
զթագաւորութիւնն
իւրեանց
յաշխարհն
Ասորեստանի,
զի
թողեալ
զերկիր
աղախնոյն՝
արկանէին
զաթոռ
տէրութեանն
ի
Դամասկոս։
նստեալ
սկսանէր
շուրջ
յաջ
եւ
յահեակ
երկրի։
11
Քանզի
տուաւ
նմա
զաւրութիւն,
աշխարհավար
իմաստ,
երկրավար
քաղցրութիւն
եւ
հեզութիւն ,
ուստի
չորիւքս
չորից
անկեանց
աշխարհիս
հասարակաց
կալով
իշխանութիւն՝
տեսանելով
զանհնարին
տկարանալն
կայսերն
Հոռոմոց
ի
թագաւորէն
Հարաւայնոյ,
որ
իբրեւ
զբոց
ճարակեաց
զբազմամարդ
հրապարակս
եւ ,
յայնժամ
բազմահոգ
իւրոյ
լինէր
մեծ
իշխան
Արեւելից ,
նախ
լինէր,
թէ
գուցէ
ամբոխն
ընդ
ոտս
առեալ
զերկիրն
կոխեսցեն։
12
Եւ
թէպէտ
էր
հանել
զաւրսն
իւր ,
սակայն
յանձն
առնոյր
նուաճել
ընդ
լծով
ծառայութեան
թագաւորին
։
13
Արդ՝
իբրեւ
լսէր
բռնակալն
Հարաւոյ
սակս ,
որ
առ
կայսրն
ունէր
Հոռոմոց,
կամ
ինքն
է
ազգաց,
հանել
եւ
արգելուլ
է
յաղագս
մարմնական ,
անդանաւր
անըմբերելի
նախանձ
միտս
տիեզերակալ
բորբոքէր։
14
Ուստի
ի
ձեռն
հաւատարիմ
պատգամաւորաց
առաքէր
երդմունս
մեծամեծս
եւ
խոստմունս
պարգեւաց,
զի
առ
նա
երթիցէ։
15
Իսկ
նա
մեծայոյս
բարութեանցն,
ի
Քրիստոսի,
վստահ
եղեալ՝
կազմէ
եւ
հանդերձի
նոքաւք
տիեզերակալին։
16
Եւ
նախ
ի
տուն
Տեառն,
զոր
իւր
շինեալ
ի
բերդն
Գարդման։
17
Եւ
անդ
սրտառուչ
հառաչմամբ
ի
խնդրէր
այցելութիւն,
մեծն
Դաւիթ .
Արարի՛չ
իրաւանց
եւ ,
մի՛
մատներ
զիս
ի
նեղչաց
։
18
Եւ
այսու
մտաւք
հրաժարեալ
ի
մեծայաղթ
զինեցաւ
չուել
ի
տար
աշխարհ։
19
Իսկ
Հայոց
ամենայն
նախարարաւքն
ընդ
ելեալ՝
զուարճալից
ընդունողք
եւ
մեծապատիւ
շքով՝
։
20
Իբրեւ
իջանէր
յերկիրն ,
տեսանէր,
ահա
պետք
թագաւորին
գաւառացն
այնոցիկ
հրամանաւ
եւ
ճոխք
ըստ
իւրաքանչիւր
սահմանս
պատուիչք
լինէին.
երիվարք՝
պատրաստք,
աւթեւանք՝ ,
եհաս
ի
թագաւորին
շքով։
21
Յայնժամ
մեծամեծացն
ընդ
առաջ
ելանել
ածելով
զերիվարս,
յորս
ինքն
թագաւորն
հեծանէր։
22
Եւ
այնպէս
շքեղաշուք
պատուով
ի
բանակն
։
23
Վասն
որոյ
ի
հոյակապ
նորա
անուն
ամենայն
ի
տես՝
ի
ճանապարհին։
24
Իսկ
թագաւորն
Հարաւոյ
ընդ
ծագել
արեւուն՝
նախքան
զսովորական
յարուցեալ
ի
հրճուալից
մտաւք
եւ
բարի
ողջունիւ
զիշխանն
Արեւելից
տեսանէր
եւ
յարազուարճ
նորա
լինէր։
25
Ուստի
անմենակատար
ընդունելութեամբ՝
եւ
ոչ
առ
մի
ոք
ի
երկրի՝ ,
մանաւանդ
յորժամ
առնոյր
խոհական
հանճարամտութեան
նորա։
26
Վասն
զի
թէպէտ
եւ
բազում
տեարք
եւ
յոլով
ազգաց
ընդ
ձեռամբ
հնազանդեալք,
այլ
ոչ
ի
նոցանէ
խորհուրդ
որպէս
տայր,
պարգեւս
շնորհէր
եւ
որոց
ընդ
էին։
27
Եւ
յետ
խնդրէր
իշխանն
Արեւելից
խաղաղական
հրաժեշտ։
28
Իսկ
տէրանց
վասն
սեռն
եւ
սերտ
սիրոյն
հաստատութեան
երդմունս
կնքեալ՝
տայր
նմա
եւ
զաջ
իւր,
որ
չէր
լեալ
սովորութիւն
տիեզերապետ
առնել
։
29
Այսոցիկ
այսպէս
եղելոյ,
մեծավայելուչ
փառաւք
յուղարկիւր
ի
համաշխարհական
մարզարանէն։
հասանէր ,
ուր
ընդ
լինէր
որ
Մամիկոնեանն
քաջն
Գրիգոր
համաւրէն ,
զնա
ի
իւր
Արուճ։
31
Գայր
հասանէր
աղաւնին
սուրբ՝
սիւնն
մեծն
հայրապետն
Հայոց
։
32
Զնա
տեսեալ
մեծահաւատ
իշխանին՝
բերկրանաւք
լցեալ,
խոնարհեցուցեալ
զինքն՝
աւրհնեցաւ
ի
որպէս
ի
սրբոյ։
33
Եւ
գայր,
իջանէր
ի
գաւառն
Գարդման՝
եւ
իսկ
ապաւինին
իւրոյ։
34
Սկսանէր
այնուհետեւ
ինչ
ազնուական
նիւթեղինացն ,
առ
ի
զարդ
նորահրաշ
անճառելի
լուսոյն։
35
Եւ
ծախս
մեծս
եւ
դեղագեղիչս
ի
գործ
արկեալ՝
նկարեաց
ի
մինչեւ
դրանն
կերպասագործեալ։
36
Եւ
զդուռն
սենեկին
զլոյսն
ունողին
արծաթապատ
տայր
քանդակել։
37
Եւ
վերայ
իբրեւ
զերեամբ
ողջոյն
հաւատարիմ
տիրասէր
առ
թագաւորն
Հարաւոյ
զինքն
ցուցանէր
մեծավայելուչ
։