[ԵՂԾ ԱՂԱՆԴՈՑ ԵԶՆԻԿԻ ԿՈՂԲԱՑՒՈՅ]

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Զբարին կամել եւ ոչ զչար՝ բարերարութիւն մարդասէր բնութեանն էր։

237 Յառաջագոյն հայեցեալ ի հեստութիւն Փարաւոնի, ասէ. ես խստացուցից զսիրտն Փարաւոնի։

238 Եւ թե նա խստացոյց, ասեն, ընդէ՞ր եհար հարուածովք զնա եւ զերկիրն Եգիպտացւոց։

239 Այլ Առաքեալ մտանէ ջատագ260vով Տեառնն իւրոյ՝ եթե ոչ նա խստացոյց զՓարաւոն, այլ ինքն անձամբ զանձն։ Եւ ասելն Աստուծոյ՝ թե ես խստացուցի, այնպիսի ինչ է. որպէս ոք, յորժամ զընկեր իւր կամ զծառայ մեծարիցէ, եւ նա հպարտացեալ արհամարհիցէ զմեծարիչն, եւ նա ասիցէ՝ թե զի՞ դնեմ նմա մեղ. ես անձամբ արարի ինձ թշնամանս՝ զի ածի ի պատիւ զանարժանն, նոյնպէս եւ զԱստուծոյն իմանալի է՝ թե ես ներելովն իմով եղէ պատճառք խստանալոյն նորա, զի ոչ յառաջնումն [167] սատակեցի զանդրանիկն նորա։

240 Այլ կամեցաւ, ասէ, Աստուած ցուցանել զբարկութիւնն իւր, եւ յայտնի առնել զզաւրութիւն իւր զոր ած բազում երկայնմտութեամբ ի վերայ ամանոցն կազմելոց ի կորուստ։

Ուստի յայտ է՝ թե երկայնմտութիւնն Աստուծոյ եղեւ պատճառ խստութեան սրտին Փարաւոնի, այնու զի զվերջին հարուածսն յառաջնումն ոչ ած ի վերա վերա նորա։

241 Այլ զի չէր քարացուցեալ Աստուծոյ զսիրտն Փարաւոնի, այնու իմանալի է՝ զի մերթ հաւանէր արձակել զժողովուրդն, եւ մերթ չհաւանէր։

Եւ անաւթս կազմեալս ի կորուստ ինքեանք զանձինս արարին, 261r եւ ոչ Աստուած, զորմէ ասէն Առաքեալ՝ եթե կամի, զի ամենայն մարդիկ կեցցեն, եւ ի գիտութիւն ճշմարտութեան եկեսցեն։

Եւ ո՞չ ապաքէն եւ նոքա յամենայն մարդկանէ եին։

242 Եւ ոչ որպէս ընդդիմակաց կողմն ասէ՝ եթե ոչ ըստ կամել է, եւ ոչ [168] ըստ ընթանալ, այլ ըստ Աստուծոյ ողորմելոյն. զի որում կամի՝ ողորմի, եւ որում կամի՝ խստանայ։

Եւ ըմբերանեալ զդիմակաց կողմնն Երանելւոյն, ասէ. դու ո՞վ ես, ո՛վ մարդ, որ պահանջես պատասխանի յԱստուծոյ։ Եթե եւ այնպէս ինչ էր, դու ո՞վ եիր՝ որ համարս պահանջեիր յԱստուծոյ։ Միթե ասիցէ՞ կաւն ցբրուտն՝ թե ընդէ՞ր այդպէս ստեղծեր զիս։

243 Բայց զի ոչ այնպէս է, նորին իսկ ի նմին թղթի գրեալ՝ ասէ. եթե որում կամիք՝ ընծայեցուցանէք զանձինս ձեր ի հնազանդութիւն, եթե արդարութեան, եւ եթե հնազանդութեան մեղաց։

Եւ առ Տիմոթեոս գրեալ՝ ասէ. եթե ոք սրբէ զանձն իւր, եղեւ նա անաւթ կազմեալ պիտանացու ի գործ Տեառն իւրոյ։

Եւ մարգարէն ասէ. եթե ախորժեսջիք եւ լուիջիք ինձ, զբարութիւն երկրի կերիջիք։

244 Եւ այսու ամենայնիւ եւ այլ261vովք բազմաւք յայտ է՝ եթե ոչ նա անաւթս բարկութեան կազմէ ի կորուստ, եւ [169[ ոչ անաւթս ողորմութեան ի փառս, այլ ինքեանք զանձինս կամ ի կորուստ կամ ի փառս։

245 Եւ զի չիք ակնառութիւն ռառ յԱստուծոյ, ասէ. միթե Հրեի՞ց միայն իցէ Աստուած՝ եւ հեթանոսաց ո՞չ. այո՝ եւ հեթանոսաց. զի նոյն Աստուած է՝ որ արդարացուցանէ զթլփատութիւնն հաւատովք եւ զանթլփատութիւն նովին հաւատովք։

Եւ դարձեալ՝ թե զորս կոչեաց ոչ միայն ի Հրեից, այլ եւ ի հեթանոսաց։

Եւ այլուր՝ թե մի է Տէր, եւ մի հաւատ, եւ մի մկրտութիւն, եւ մի Աստուած ի վերայ ամենեցուն եւ ընդ ամենեսեան եւ ամենայնիւ։

246 Դարձեալ՝ յառաջագոյն սպառնացեալ գերութիւն ժողովրդեանն, ուխտէր՝ թե ես խաւսեցայ, արդ արարից եւ ոչ դարձուցից։ Եւ ոչ թե իւր այն կամք եին, այլ նոցա ամբարշտութիւնն ած զնա յայն՝ որ ոչն կամէր։ Եւ եթե ի նմին հեստութեան յետ սպառնալեացն՝ նոցա չէր աղուացեալ, ոչ մատնէր [170] զնոսա ի ձեռն թշնամեացն։ Լաւ համարէր զիւր բանսն շրջել, քան զնոսա ի ձեռս 262r այլազգեաց մատնել. որպէս ի Նինուէացւոցն ապաշխարութիւնն հայեցեալ, ոչ կործանեաց զքաղաքն։

Դարձեալ՝ եւ զԵրեմիա յառաջագոյն նկատեալ՝ ասէ, մինչ չեւ նկարեալ եիր յորովայնի, ծանեայ զքեզ։ Ծանեայ զքեզ, ասէ. զի ցուցցէ՝ թե յառաջագոյն գիտէր թե որպիսի ոք լինելոց է։ Եւ դրոշմեաց զնա ընդ սուրբս այնու՝ զոր ասէ. թե մինչ չեւ ելեալ եիր յարգանդէ, սրբեցի զքեզ, եւ մարգարէ ազգաց ետու զքեզ։

Նոյնպէս եւ զՍամուէլ եւ զՅովաննէս եւ զՊաւղոս, որպէս եւ ասէ իսկ՝ թե ընտրեաց զիս յորովայնէ մաւր իմոյ աւետարանել զորդին իւր ինեւ, եւ զամենայն իսկ սուրբս, որպէս ասէ Առաքեալ՝ թե զորս յառաջագոյնն ճանաչէր, յառաջագոյն սահմանեաց կերպարանակից լինել պատկերի որդւոյն իւրոյ. եւ դարձեալ՝ թե ընտրեաց զմեզ [171] յառաջ քան զլինելն աշխարհի։

247 Եւ զի բարեաց կամեցող է Աստուած, ուսուցանէ Տէր մեր յասելն՝ թե այս են կամք Հաւր իմոյ, որ յերկինս է, զի ամենայն որ տեսցէ զորդի եւ հաւատասցէ ի նա, ընկալցի զկեանսն 262v յաւիտենից։

Եւ դարձեալ՝ թե իմ կերակուր այն է, զի արարից զկամս Հաւր իմոյ, եւ՝ այս են կամք Հաւր իմոյ, զի զամենայն զոր ետ ցիս՝ ոչ կորուսից ի նմանէ, այլ յարուցից զնա յաւուրն յետնում։

Արդ կամի՝ զի ամենեքեան որ հաւատան յորդի, մի կորիցեն, այլ զի յարիցեն յաւուրն յարութեան։

Եւ գործն յարութեան յետ ազգաց բազմաց լինելոց է։ Բայց Աստուած զբարիոք կամսն եւ ունէր, ի բնէ, եւ ունի։ Եւ ոչ են եկամուտ ի նա կամքն, այլ բնակաւորք ըստ անճառ բարերարութեանն։

248 Եւ որպէս յառաջագոյն ասացաք, իւր կամքն միշտ բարեախորժք, եւ կամի՝ զի եւ իւր բանաւոր արարածքն ցանկացողք բա[172]րեաց եւ գործաւնեայ արդարութեան լինիցին։

Բայց քանզի գիտէ՝ թե կէսք գան ըստ կամաց նորա, եւ կէսք ոչ գան, վասն այնորիկ զկիսոցն առաքինութիւն՝ վասն զայլս ի բարւոք նախանձ յորդորելոյ՝ անդստին յորովայնէ քարոզէ. նոյնպէս եւ զայլոցն զանպիտանութիւն. իբր ոչ եթե ինքն զոմն յորովայնէ անպիտան ստեղծանիցէ, եւ զոմն պիտանի։ Եւ թե այնպէս ինչ 263r էր, զի՞ պիտոյ էր զպիտանին գովել եւ զանպիտանն պարսաւել, թե ինքն արարիչ է պիտանութեանն եւ անպիտանութեան։

Նա եւ ոչ մեղադիր պարտ էր լինել անպիտանութեանն, թե իւր զնա այնպէս ստեղծեալ էր յորովայնէ։

Եւ արդ յայտ է՝ եթե ասելն Աստուծոյ, թե զՅակոբ սիրեցի եւ զԵսաւ ատեցի, կանխաւ գիտել է՝ թե սա սիրելի լինելոց է յիւրոց բարուց, եւ նա ատելի։

Եւ զի յիւրոց բարուց եղեւ ատելի Եսաւ, ասէ Առաքեալ. մի ոք պոռնիկ [173] եւ պիղծ իբրեւ զԵսաւ. եւ՝ մի արմատ դառնութեան ի վեր երեւեալ՝ զայլս նեղիցէ. եւ յայտ արար՝ թե յիւրոց կամաց եղեւ այնպիսի Եսաւ, եւ ոչ յԱստուծոյ ստեղծուածոյ։

Որպէս եւ այլուր ասէ՝ թե արար Աստուած զմարդն ուղիղ, եւ նոքա խորհեցան խորհուրդ չարութեան։

Եւ մարգարէիւն ասէ. ես տնկեցի զքեզ որթ վայելուչ, եւ զիա՞րդ դարձար ի դառնութիւն որթդ խոպանացեալ։