Դարձեալ
եւ
լուսնի՝
թե
ոչ
իւր
առանձինն
իցէ
լոյս,
նախ
նոցա
բանն
ստի՝
զոր
ասեն,
եթե
ի
յաճախելն՝
յամենայն
իմիք
աճէ
հիւթն՝
որ
ի
ռնմայնք
է,
եւ
ի
լնուլն՝
լնու,
եւ
ի
պակասելն՝
պակասէ։
[215]
Որպէս
փորձ
իրացն
իսկ
յուղիղս
ամենայն
մսեղեաց
ցուցանէ,
եւ
ի
ծառս
եւ
ի
տունկս
խոնաւութիւնն։
Եւ
յԵւրոպն
տեղիք
ինչ
են
280v
ծովուց,
որոց
ջուրն
ըստ
աճել
լուսնին՝
աճէ՝
եւ
ըստ
լնուլն՝
լնու,
եւ
ըստ
պակասելն՝
պակասէ։
Եւ
նոքա
այսչափ
ժմերտեալք՝
մինչեւ
զամենայն
մարդկան
աչս
կամին
ունել,
որք
ցայգ
ի
մտանել
արեգականն՝
առաւել
պայծառացեալ
զլոյս
լուսնի
տեսանեն։
313
Եւ
զիա՞րդ
արագագոյն
քան
զարեգակն
զչանձնաւոր
լուսինն
ասիցեն։
Զի
նա,
ասեն,
յերեսուն
աւուր
կատարէ
զընթացսն,
եւ
արեգակն
ի
տարւոջ։
Զորս
փորձ
իրացն
յանդիմանէ,
եւ
աստուածատուր
գիրքն,
որ
ասէ՝
թե
արար
երկուս
լուսաւոր
մեծամեծս,
եւ
եդ
զնոսա
ի
հաստատութեան
երկնից։
Եւ
զի
զառաւել
պայծառութիւն
արեգականն
ցուցանիցէ,
ասէ.
արար
զլուսաւորն
մեծ՝
յիշխանութիւն
տուընջեան,
եւ
զլուսաւորն
փոքր՝
յիշխանութիւն
գի[216]շերոյ,
եւ
զաստեղս։
Ուստի
յայտ
է՝
թե
յիւրաքանչիւր
իշխանութիւնս
կարգեալ
են,
եւ
ոչ
մի
ի
միոջէ
առնուն
զլոյսն։
314
Եւ
զաճելն
եւ
ռզնուազելք
լուսնի՝
իբրեւ
ընդ
պատենիւք
իմն
մտանել
եւ
ելանել
ասեն
իմաստունք։
Եւ
նշանս
անտի
տան,
զի
է
երբեք՝
յորժ281rամ
յաճմունսն
իցէ
եւ
լնլոյն,
շո<ղիւն
շո>ւրջ
զանաւթովն
ծրանայ,
որպէս
թե
ընդ
սակաւ
ինչ
փեռեկումն
ծերպից՝
նշոյլք
երեւեսցին։
315
Եւ
դարձեալ
խաւարելոյ
արեգականն
եթե
լուսնին
պատահել
պատճառ
իցէ,
յորժամ
լուսինն
մթանայցէ՝
նմա
զի՞նչ
պատահիցէ։
Եթե
զաստղ
պատճառ
պատահելոյն
դնիցեն,
ահա
ոչ
տեսանեմք
այնչափ
մեծ
աստղ
յերկինս՝
որ
պատահելս
լուսնին՝
ծածկել
կարիցէ
զլուսինն։
Նա
թե
եւ
զարեգական
լոյսն
արգելուլ
կարէր
լուսին,
ապաքէն
[217]
զիւր
լոյսն
մագէր
յերկիր,
զի
գոնեայ
իբրեւ
զլուսնակայ
երեւէր
տիւն
եւ
ոչ
ամենեւին
խաւարչուտ։
