[ԵՂԾ ԱՂԱՆԴՈՑ ԵԶՆԻԿԻ ԿՈՂԲԱՑՒՈՅ]

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Եւ ոչ, որպէս գլուխ փիլիսոփայիցն նոցա Պիւթագորաս եւ պերիպատիկեանքն ասեն, մի միութիւն՝ պատճառ ամենայնի, եւ խնա[221]մակալութիւն, զոր ոչ ի նմանէ ասեն, այլ թե զաւրութիւն ինչ իցէ առանձինն խնամակալութիւնն։ Թե որպէս պատճ283rառ ամենայնի ի միոջէ միութենէ տայ՝ եւ զխնամակալութիւնն ի նմանէ դնէր, գեղեցիկ եւ գովութեան արժանի կարգէր. բայց զի յայլմէ զպատճառսն կարգէ, եւ յայլմէ զխնամակալութիւնն, պարսաւանաց արժանի է եւ ոչ յարգանաց։

321 Եւ դարձեալ՝ զի աստուածոցն ոչ հրամայեաց զոհել, այնու գովելի է։ Բայց զի ոչ յայտնի քարոզեաց՝ թե մի Աստուած է եւ ոչ բազումք, այնու կարի դսրովելի։

322 Գովելի եւ առաւել գովելի, զի վասն կարեաց եւ ցանկութեանց յաղթելոյ՝ ի կերակրոցն կրաւնաւորեցաւ։

323 Բայց զի փոփոխմունսն ոգւոց <ի> մարմնոց ի մարմինս ետ, այնու յոյժ եպերելի է։ Որպէս թե արդարոցն մեռելոց ոգիք յայլ ի սուրբ մարմինս փոխիցին, կամ ի մարդկան կամ յանասնոց սրբոց, եւ այն նոցա իբրեւ ընդ հատուց[222]ման բարեաց գործոց լինիցի. եւ մեղաւորացն ոգիք յաղտեղի մարմինս փոխիցին, կամ ի մարդկան կամ ի գազանաց եւ ի ճճեաց եւ ի սողնոց. եւ այն նոցա ընդ հատուցման չարեաց գործոց լինիցի։

324 Եւ զմիսն չուտել՝ եթե վասն 283v զկարիս մարմնոցն խափանելոյ հրամայէր, բարւոք եւ յիրաւի առնէր, ապա եթե իբր ի պղծոյ իմեքէ արարածոց հրամայէր հրաժարել։

Այլ յայտ են պատճառքն՝ ուստի զմիսն շնչաւորացն չհրամայէր ուտել. որպէս թե հոգի աստուածեղէն իցէ ի մսեղիսն. եւ վասն այնորիկ չիցէ պարտ ուտել զմիս կենդանեացն։

Վասն որոյ եւ մոգք նախ յազեն, եւ ապա սպանանեն զանասունսն զի յանզգայ ելանիցեն շունչքն ի մարմնոց անտի։ Եւ զայն ոչ գիտեն՝ եթե երկուս ռմահ սպանանեն. մի՝ յազելովն, եւ միւս եւս՝ փողոտելովն։

Նոյնպէս եւ Պիւթագորաս չհրամայէ անասունս զոհել դից, որպէս թե չիցէ պարտ զոհել աս[223]տուածս աստուածոց։ Քանզի հոգի աստուածեղէն ասէ յանասունսն. եւ յայտ անտի է՝ զի երկիր պագանել հրամայէ, եւ զոհել ոչ։

325 Կարի անարժան գործ էր, եւ ի լուսնոյ ի վեր զամենայն ինչ անմահ համարել։ Յայտ առնէ, թե զայն ամենայն աստուածս կարծէր։

Եւ անտի եւ ի խոնարհ մահկանացուս դնելով, ցուցանէր՝ թե հուրդ եւ աւդ եւ երկիր՝ կենդանիք ինչ իցեն եւ 284r մեռանիցին. որոց ոչ զկենդանութիւնն զգացեալ, եւ ոչ զմահու ազդումն առնուն, որ շնչաւորացն է եւ ոչ անշնչոց։

326 Եւ հինգամեայ լռութիւնն, զոր ռնորք յաշակերտութիւն եկելոցն սահմանեաց, թեպէտ եւ մեծի ժուժկալութեան աւրինակ էր, քանզի եւ ոչ հարցանել ինչ իշխեին՝ բայց միայն լսել, այլ ոչ ինչ կարի յաւգուտ էր։ Զի թե յառաջ քան զհինգամեայ զժամանակն վճարէր ոք ի նոցանէ, թեպէտ եւ կարի քաջ ի լսելոյն իմաստնանայր, ոչ ինքն վայելէր յիմաստութեանն՝ քանզի ոչ [224] իշխէր խաւսել, եւ ոչ այլ ոք՝ վասն զի ոչ լսէր զիմաստութիւնն։

327 Եւ որ անհնարին յիմարութեանն է, յետոյ՝ ասեն՝ զիւր անձնն Աստուած անուանեաց. որ յառաւել հպարտութենէն դիպեցաւ նմա. զի ոչ եկն ըստ բանի Իմաստնոյն՝ թե որչափ ի մեծութիւն հասանիցես, ի խոնարհութեան կալջիր զանձն։