Գիրք անուանեալ Որոգայթ փառաց վասն կալանաւորելոյ ամենայն գործ անկարգութեան

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Օրն դատողութեան քրէական մեղաւորի ելցէ իշխան խորհրդակցօք հանդերձ գունտ մի զօրօք երկուս դրօշակօք եւ մտցէ ի յապարանն դատաստանի, եւ բազմեսցի վերին աստիճան, եւ ի ներքոյ աստիճանի նստցի դատաւոր քաղաքին ընդ խորհրդակցօք, եւ ի վայր աստիճանի դպիրք եւ ատենաբանք, եւ ի ատենի սոցա 94 նշանաւոր անձինքն, եթէ որոնողք, եւ եթէ դատողք: Նախ երդմնեցուցանեն 70 առն որոնողաց, եւ ապա 24 առն դատողաց ի վերայ սրբոյ Աւետարանի զի նոքա խոստովան լինին առաջի ատենի իշխանի եւ դատաւորաց, այն որ ըստ օրինաց հայոց, եւ ի բնական բնութեան եւ բանական զօրութենէ հոգւոյ մարդոյ զկամս եւ զխորհուրդս եւ վճիռ իւրեանց տալոյ աննախանձաբար եւ անկողմնակալ վասն մեղուցելոյն, յետ երդմնեցուցանելոյ 70 որոնողքն 2 ատենաբանիւ բոլոր գրեցեալ անցք մեղաւորի մուծանեն ի խուց մի եւ փակեն դրունս եւ դնեն պահակ ի դռան, զի մի ելցէ եւ մտցէ ոք բայց ջուր վասն ըմպելոյ, եւ թոյլ տալ ելանելոյ վասն բնական հարկաւորութեան արտաքս ելանելոյ, եւ ընդ ելանողն ելցէ երկուս պահակս, զի ելանողն մի' խօսեսցի ընդ ումեք, մինչ կատարեսցի հարկաւորութիւնն իւր եւ կրկին մտցէ ի խուց, որում փակեալ 70, որոնողն կալով մնասցեն փակեալ դրամբ մինչեւ համահաւասարեսցի կամս եօթանասնից ի վիճաբանութենէ, այսինքն երկու տեսակս, կամ մեղաւորն յստակ եւ կամ աղտեղի եւ արժանի դատելոյ մի ի երկուց տեսակէ, որն որ հաստատեսցի ի միտ որոնողաց գրեսցեն ի վերայ թղթի եւ բոլոր 70 որոնողքն ձեռնադրեսցեն եւ ելցեն ի խցէ, առաջնորդն նոցայ ելցէ հանդերձ ձեռնադրեալ թղթաւ առաջի ատենի իշխանի եւ դատաւորաց բարձրաձայն ասիցէ... Յստակ եւ եթէ աղտեղի... Աղտեղի եթէ վճիռն որոնողաց ելցէ յստակ իսկոյն ազատեսցի մեղաւորն ի բանտէ առանց ո'չ մի խօսք յումեքէ, այլ եթէ վճիռն որոնողաց աղտեղի, իսկոյն մեղաւորն բերցեն ի ատեն իշխանաց եւ դատաւորաց, ընթեռնուցուն առաջի մեղաւորի գանգատն գանգատողին, եւ վկայութիւնք վկայից, եւ ատենաբանն հարց եւ փորձ արասցէ ընդ մեղաւորն ամենայն պարագայիւք պատճառն եւ կերպն յանցանաց, եւ 24 դատօղքն միաբան լուիցեն ամենայն բան, եթէ ատենաբանի, եթէ ի բերանէ մեղաւորի, յետ կատարելոյ ամենայն խօսից, երիս անգամ ատենաբանն հարցանիցէ մեղաւորին եթէ ունի դեռ եւս ասելոյ, եթէ մեղաւորն ասիցէ ո'չ, յայնժամ ամենայն գրեանք եթէ գանգատողի, թէ վկայից վկայականի, եթէ մեղաւորի պատասխանք հանդերձ 24 դատող անձամբ մուծանեն ի սենեակ մի', եւ փակեն դրունս եւ դիցեն պահակ, որպէս ասացի ի վեր, վասն որոնողաց, զի կալով մնասցեն 24 դատօղքն փակեալ ի խցին մինչեւ միաբանեսցի կամս իւրեանց, տայցեն վճիռ կամ մահու, կամ պատժելոյ, կամ տուգանաց, կամ փրկութեանց, եւ գրեսցեն վճիռն մեղաւորին, եւ 24 դատօղքն ձեռնադրեսցեն եւ ի ձեռօքն առաջնորդի իւրեանց հանիցեն ի խցէ եւ ընծայեսցեն առ ի սպաս իշխանի եւ դատաւորաց, եւ ատենաբանն ընթեռնուցու բարձրաձայն, յետ ընթեռնլոյ նոյն վճռոյ ի յոտս կացցէ իշխանն եւ բերանօք իւրօք հրամայեսցէ այսինքն.
Եթէ արդարացեալ թոյլ տուք զրպարտեցեալդ երթիցէ ի խաղաղութեամբ:
Եթէ մահապարտ բառցէք ի միջէ աղտն աշխարհի:
Կամ հրացեալ երկաթիւ կիզեցէք ձեռն դորայ:
Կամ 300 ղամչի գան հարէք արձակեցէք դմայ:
Կամ 500 դահեկան երծաթ առէք ի դմանէ, եւ տուք ի տունս աղքատաց:
Կամ զամենայն աւուրս կենաց իւրոյ կացցէ ի բանտ մինչեւ ի մահ իւր:
Յետ այսպիսի կատարելոյ եւ ելանելոյ վճռոյ, յայնժամ մեղաւորն կապանօք յանձնեսցի ի ձեռն զօրագլխի եւ դահճի, զի յետ տասն եւ հինգ աւուր վճռոյ կատարեսցի վճիռ մեղաւորին:

Օրինակ երդմնելոյ 94 արանց: