Գիրք անուանեալ Որոգայթ փառաց վասն կալանաւորելոյ ամենայն գործ անկարգութեան

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Տեսանելով մեր ընդունելութիւնն ժողովրդեան ՚ի աշխարհէն Փայտակարանոյ, եւ թուղթ փոխանորդութեան նոցա ընդ քեզ Վրթանայ Գետաշէնեցւոյդ եւ երդմնելով քոյ առաջի ատենի տանուտերաց Հայոց` հաստատեցաք ՚ի սիրտս մեր հաւատարիմ դու ՚ի վերայ Տանն Հայոց, վասն որոյ տուաք քեզ նամակ պաշտօնի իշխանական Քաղաքապետութեան, զի դու պատուելի Վրթանէսդ իշխեսցես ՚ի վերայ մայրաքաղաքին յԵրեւանու ՚ի Արարատեան աշխարհ ժամանակաւ երիս ամաւ, տուաք իշխանութիւն քեզ ընտրել ՚ի միջէ աշխարհէն Արարատեան այրս Օրէնագէտս երիս եւ տալ նոցայ պաշտօն խորհրդակցութեան քեզ երիս ամ ժամանակաւ, զի ընդ քեւ նստցեն աթոռ կառավարութեան, եւ տուաք իշխանութիւն քեզ զի տացես իշխանութիւն գաւառապետութեան, քեօֆխայութեան ՚ի բոլոր վիճակին յԵրեւանու, պատուիրեմք քեզ զի քաղցրութեամբ կթեսցես պտուղ աշխարհին արարատեան ըստ Օրինօքն Հայոց, եթէ հարկ եթէ մաքս, եթէ հաս, եւ եթէ բաժին, եւ մուծանես ՚ի գանձարանն եւ շտեմարանն Տանն Հայոց, ՚ի վիճակի յԵրեւանու եւ պատուիրեմք քեզ զի ՚ի գանձարանէ վիճակէ յԵրեւանու հատուցանես ամսէ ամիս զօրագլուխ իշխանին որում իշխէ ՚ի վերայ զօրաց բնակելոց ՚ի յԵրեւան, ռոճիկ զինուորաց եւ զօրագլխաց մերոց հանդերձ ամենայն հարկաւորութեանց բերդին յԵրեւանու, եւ ՚ի զօրագլխէ եւ բերդապանէ մերմէ ստանայցես ռսիդ եւ նոյն ռսիդ ՚ի ատենի տանուտերաց համարեսցի իբրեւ յստակ դրամ, եւ տուաք իշխանութիւն քեզ, զի պահել ՚ի մէջ ամենայն գաւառաց սահմանին յԵրեւանու վարպետս զի ուսուսցէ ուստերաց եւ դստերաց ընթերցմունս եւ գրել հայոց տառիւ եւ բառիւ, եւ վարպետս զի ուսուսցէ ուստերաց արհեստն զինուորութեան, եւ պատուիրեմք քեզ զի լիքն պահեսցես շտեմարանն մեր անյապաղ հաց երկու ամաց վասն բոլոր բնակչաց ՚ի սահմանն յԵրեւանու ՚ի ամուրս մեր, լեր պատրաստ ՚ի կառավարութիւնն քոյ, եւ հրամայեցաք քեզ զի հնազանդաբար յանձն առնուցուս ընդդէմ ամենեցւոյն մտանել ՚ի դատաստան, եւ ըստ օրինօք վճռաց հնազանդիլ աննախանձաբար, եւ տուաք իշխանութիւն քեզ ստանալ պահպանութիւն զօրաց մերոց որ ՚ի վիճակի յԵրեւանու, եւ պատուիրեմք քեզ զի ՚ի չորս եղանակի տարւոյն ընծայեսցես ՚ի դրունս բարեվարք Տանն Հայոց համարն եկամտից եւ ծախից եւ ծննդոց ՚ի բնութենէ մարդոյ, եւ ննջեցելոց, եւ համարն բոլոր տարեկան մի անգամ տուաք իշխանութիւն քեզ աքսորել ՚ի վիճակէն յԵրեւանու վատթարս, աղմկողս չար նշաւակս, զի ժողովուրդք մեր կալով մնասցեն ընդ ամենայն առաքինութեամբ զարդարեալ, տուաք իշխանութիւն քեզ զի խորհրդակցօք ընդունելութեամբ վաճառել երկիր առ սեպհական ազգն Հայոց վասն շինութեան թէ բնակութեան թէ այգոց եւ թէ վարելոց, եւ տալ նոցայ թուղթ հաստատութեան այս մտածութեամբ զի իւրաքանչ գնողն պարտաւոր լինիցի հատուցանել հարկ, մաքս, հաս եւ բաժին ՚ի Տունն Հայոց ըստ օրինօք, եւ պատուիրեմք քեզ զի ամենայն կառավարութիւնն քոյ պահեսցես ըստ նմանութեան եւ համեմատութեան Օրինացն Հայոց, գրուեցաւ ՚ի դրունս բարձրագահ եւ բարեվարք Տանն Հայոց յայսմ աւուր ՚ի յամսեանն յունվարի մին յամի Տեառն փրկչին մերոյ 1773:
Վկայեմք որ ձեռնադրեցին, կնքեցին եւ յանձնեցին.
Սեղբեստրոս Արք Եպիսկոպոս երկրորդ Տանուտէր.
Վրթանէս Կաղնոյ երրորդ Տանուտէր.
Միքայէլ իշխան.
Մանուել Գծագիր.
Գալստան Կաղզվանու չորրորդ Տանուտէր.

Օրինակ նամակի բերդապան իշխանութեան: