ԻԸ.
Թէ
ընդէ՞ր
ի
Սիովն
կատարին
խորհուրդք
չորեքշաբաթուն
եւ
ուրբաթուն։
Իսկ
ի
Սիովն
կատարել
զխորհուրդ
չորեքշաբաթուն
եւ
ուրբաթուն,
որպէս
ինձ
թուի,
է
այս.
առնել
զփրկութիւն
ի
միջոցի
երկրի,
ըստ
մարգարէին,
որպէս
եւ
Փրկիչն
դնել
ի
սիրտ
երկրի,
զի
ազդիցէ
զկենդանականն
զօրութիւն
յարութեանն՝
զոր
եդ
ի
գերեզմանին
իբրեւ
ի
սրտէ՝
ընդ
բովանդակ
անդամս
մարմնոյ
երկրիս
յամենայն
տեղիս։
Որպէս
եւ
զճառագայթս
քարոզութեան
աւետարանին
անտի
տարածեաց
ընդ
տիեզերս,
որով
վերստին
զմարդն
նորոգեաց
յապականութենէն՝
որ
ի
դրախտին
յանցանօքն
եմուտ.
զոր
եւ
Մովսէս
զայսպիսի
փրկութեան
տեղի՝
յառաջագոյն
ընտրեալ,
ասէ,
Տեառն
Աստուծոյ,
ուր
դիցէ
զանուն
քաջութեան
իւրոյ.
որպէս
եւ
ընտրեաց
իսկ
ի
ձեռն
Դաւթի
ընտրելոյ
իւրոյ
զՍիովն,
որ
ասէն.
Ընտրեաց
նա
զազգն
Յուդայ,
լեառն
Սիովն՝
զոր
եւ
սիրեաց
(Սաղմ.
ՀԷ
68)։
Եւ
դարձեալ՝
Հաճեցաւ
Տէր
ընդ
Սիովն
եւ
ընտրեաց
բնակիլ
ի
նմա
(Սաղմ.
ՃԼԱ
13).
եւ
որ
ի
կարգին.
որպէս
զի
փոխանակ
դրախտին
առնել
զնա,
ուստի
ելինն։
Որպէս
եւ
Փրկիչն
ասէր
աւազակին.
եւ
օրինակ
վերինն
Երուսաղէմի՝
յոր
տարաւն.
որպէս
լեառն
Սինեայ,
ստուերագրէր
օրինակօքն
եւ
կարգօքն
որ
ի
նմա
եդան՝
զլեառն
Սիովն,
ուր
Փրկիչն
կատարեաց
զճշմարտութիւնն։
Եւ
որպէս
ի
դրախտին
անաշխատ
կերակրէր
զմարմինն՝
պտղովն,
եւ
զհոգիսն՝
պատուիրանաւն,
նոյնպէս
եւ
յանապատին՝
մանանայիւն
եւ
օրինօքն,
արարեալ
յօրինակ
Քրիստոսի
փրկութեան
կերակրոյն
ինքեամբ,
եւ
օրինացն
զոր
կատարեաց
ի
Սիովն։
Եւ
այսպէս
նախ
ստուերաւն
ելոյծ
զմահն,
զչարին
գիւտս
ի
Սինայ,
զոր
կատարելոց
էր
ի
Սիովն։
Եւ
որպէս
յանապատին,
այլուր
զակնկալութիւն
բնակութեանն
արարեալ,
տաղաւարօք
բնակեցոյց
զնոսա,
զի
մի՛
անդէն
պատաղիցին
ի
հանգիստ.
եւ
ինքն
իբրեւ
թագաւոր
երկնաւոր,
ահարկու
խորանաւն
ի
լեառնն
իջեալ
յանդիման
նոցա,
յղէ
պատգամ
զՄովսէս
առ
Իսրայէղ,
եւ
դնէ
ուխտ,
նախ
որով
յուսով
առաջին
մարդն
վրիպեցաւ,
թէ՝
Մի՛
եղիցին
քեզ
աստուածք
այլ՝
բայց
յինէն
(Ել.
Ի
3).
հինգ
բանիւ՝
ըստ
զգայութեանցն
որով
ախտացաւն,
եւ
հինգ
եւս
գլխաւորօք՝
որովք
ամենայն
կեանք
մարդկայինք
առ
միմեանս
յարդարէին
խաղաղականք,
եւ
սատանայի
խռովական
իշխանութիւնն
կործանէր.
որք
եւ
սոքա
ըստ
զգայութեանց
հինգ
են
որ
ի
չարէն
ունին
սկիզբն։
Եւ
այսպէս
անբաւ
բարերարութեամբք
լցուցեալ
զնոսա
իրաւամբք
դատաստանաց,
գործոց
եւ
բանից
եւ
խորհրդոց
տանջէր
զչարագործութիւնն
որ
ի
սատանայէ,
եւ
հաստատէր
զմարդասիրութիւնն
որ
յինքենէ։
Վասն
որոյ
հրամայէ
խորան
յօրինել
ինքեան
յորդորելով
զնոսա,
իբր
թէ
ճանապարհորդեսցէ
ընդ
նոսա
ի
վերայ
թշնամեացն
յորում
ամենայն
խորհուրդք
անցելոց
եւ
առաջիկայից
ի
Քրիստոս
ամբարեալ
կային
քահանայիւքն
եւ
պատարագօքն։
Եւ
այսպիսի
յօրինուածաւ
դարմանեալ
զհոգիս
նոցա
յառաջագոյն
քան
զմարմինս,
եւ
ուսուցեալ
զկարգ
երկրին
յոր
տանիցին,
եւ
թէ
որպէս
առնիցեն
նոցա։
Եւ
ապա
իբրեւ
զզօր
հանեալ
ի
պատերազմ,
հրամայէ
ունել
զհամար
ըստ
հանդիսի
ցեղիցն,
եւ
յականէ
յանուանէ
զիշխանացն.
եւ
այսպէս
բանակս
բոլորէ
շուրջ
զխորանաւն,
յորում
ինքն
քահանայիւքն
սպասաւորեալ
էր,
ընդ
արեւելս,
ընդ
արեւմուտս,
ի
հիւսիսի,
եւ
ի
հարաւ.
եւ
այնպէս
ահաւորացուցեալ
զբանակն
առաջապահօք,
եւ
վերջապահօք
եւ
կողմանապահօք,
իբրեւ
զօր
ճակատեալ
ի
պատերազմ,
խաչանման
օրինակաւն՝
սեամբ
հրոյ
եւ
ամպոյ
առաջնորդեալք
չունեն
ընդդէմ
թշնամեացն
արդարութեան
(Հմմտ.
Ել.
Խ
36),
զորս
կործանեալ՝
բնակեցին
ի
քաղաքս
նոցա
փոխանակ
տաղաւարացն
յորս
աշխատեցանն։
Որպէս
եւ
Փրկիչն
ի
ձեռն
Դաւթի,
որ
խնդրեաց
գտանել
զյարկս
Աստուծոյ
Յակովբայ
(Հմմտ.
Սաղմ.
ՃԼԱ
5),
փոխեալ
ասի
ի
հանգիստ
ի
Սիովն,
ի
ձեռն
Սողովմոնի
թագաւորութեանն,
որ
շինեաց
զտուն
անուան
նորա
որում
պարգեւեաց
զխաղաղութիւն,
փոխելով
զամենայն
կարգս
քահանայութեանն,
դատաստանի
եւ
իրաւանց
յԵրուսաղէմ
տաճարին,
յօրինուածովք
որում
պատուիրեալ
պահել
զպատուիրանն
Մովսեսի,
յորում
ծածկեալ
կայր
Քրիստոսի
փրկութեանն
խորհուրդ,
զոր
ած
փակեաց
կատարեալ
ինքեամբ
ի
Սիովն։
Ըստ
այնմ
օրինակի
եւ
Փրկիչն
առնէ
ի
Յորդանան
մկրտելով,
ի
վերուստ
ի
Հօրէ
եւ
ի
Հոգւոյն
վկայեալ
(Հմմտ.
Մատթ.
Գ
16-17.
Մարկ.
Ա
10-16.
Ղուկ.
Գ
21-22.
Յովհ.
Ա
33-34),
յաղթէ
զսատանայ
յօրինակի
փարաւոնի.
եւ
փրկէ
զժողովուրդ
բազում
յայսոց
չարաց
եւ
ի
հիւանդութեանց
աշակերտօքն
հանդերձ,
յօրինակ
ժողովրդեան
ի
ծառայութենէ
Եգիպտոսի։
Եւ
ելանէ
ի
լեառնն
որպէս
էջն
ի
Սինայ
լեառնն.
եւ
դնէ
օրէնս
զինն
երանութիւնսն,
յաւելլով
ի
նոսա
զօրինացն
կատարելութիւն
տասներորդ.
յաղագս
տասն
պատգամացն.
եւ
միաբանեալ
ընդ
օրէնսն
զկատարելութիւն
զիւրն՝
(Հմմտ.
Մատթ.
Ե
17)
զոչ
բարկանալն,
եւ
զոչ
ցանկանալն.
եւ
այսպիսի
աւելի
արդարութեամբ
քան
զդպրացն
եւ
զփարիսեցւոցն,
տալով
աշակերտացն
օրէնս,
օտարացուցանէ
զնոսա
յաշխարհէ
եւ
ինքեան
նմանող
պատուիրէ
լինել,
որոյ
ոչ
գոյր
տեղի
դնել
զգլուխ
իւր
(Հմմտ.
Մատթ.
Ը
20).
զի
եւ
նոքա
այլուր
խնդրիցեն
զհանգիստ
աշխատութեանն,
որպէս
եւ
ժողովուրդն։
Եւ
այսպէս
եւ
նոցա
հանդէս
արարեալ
անուամբք
երկոտասանիցն.
ըստ
իշխանաց
ցեղիցն
Իսրայեղի
գունդ
գումարել.
եւ
ահաւորացուցեալ
իշխանութեամբ
ի
վերայ
դիւաց
եւ
հիւանդութեանց։
Որպէս
եւ
զԻսրայէղ
ի
վերայ
քանանացւոցն,
ընդ
որս
եւ
ինքն
ճանապարհորդեալ
վարագուրաւ
մարմնոյ
իւրոյ.
որպէս
եւ
ասէն
թէ՝
Ուր
ժողովեալ
են
երկու
եւ
երեք
յանուն
իմ,
անդ
եմ
ես
ի
մէջ
նոցա
(Մատթ.
ԺԸ
20)։
Եւ
այսպէս
շրջեալ
ըստ
քաղաքացն
եւ
զօրավարեալ
աշակերտացն,
որպէս
Յեսու
ժողովրդեանն՝
կործանեաց
զիշխանութիւն
սատանայի.
եւ
բժշկեաց
զախտս
եւ
զհիւանդութիւնս
որ
ի
նմանէ,
եւ
յարոյց
զմեռեալս.
դարձուցանելով
զգերութիւն
Սիովնի,
ընդ
որս
եւ
զՂազարոս։
Եւ
այսպէս՝
Տէր
թագաւորեաց
եւ
վայելչութիւն
զգեցաւ,
եւ
զօրութիւն
ընդ
մէջ
իւր
ածաւ.
եւ
հաստատեաց
զաշխարհս
զի
մի՛
սասանեսցի
յաւիտեան
(Տե՛ս
Սաղմ.
ՂԲ
1-2)։
Եւ
ապա
գայ
յԵրուսաղէմ
կատարել
որ
ինչ
յօրէնս
եւ
ի
մարգարէս
գրեալ
է
վասն
նորա
(Հմմտ.
Ղուկ.
ԻԴ
44.
Յովհ.
Ա
45)։
Եւ
թագաւորն
զօրութեանց
հեզութեամբ
նստեալ
լինի
յէշ
եւ
յաւանակ
իշոյ,
զոր
լուեալ
սգաւորին
Սիովնի
յառաջագոյն
եւ
մխիթարեալ,
լնու
զբերան
իւր
խնդութեամբ
եւ
զլեզուն
ցնծութեամբ.
եւ
ելանէ
ի
լեառնն
ընդ
առաջ
երկնաւոր
թագաւորին,
ոստով
ձեռաց
ձիթենեաց
եւ
արմաւենեաց,
տարածանելով
զսիրտս
եւ
զհանդերձս
ի
ճանապարհի
Տեառն,
ասեն՝
Լերինք
ցնծասցեն
առաջի
Տեառն
զի
գայ
(Սաղմ.
ՂԷ
9).
որպէս
յելանելն
Իսրայեղի
յԵգիպտոսէ,
եւ
առնել
Աստուծոյ
զՀրէաստան
սրբութիւն
իւր.
Լերինք
ցնծացէք,
ասէ,
որպէս
խոյք
(Սաղմ.
ՃԺԳ
4).
եւ
այսպէս
նոր
օրհնութիւն
կատարեն
Տեառնն,
որ
արար
նոր
սքանչելիս
զփրկութիւն
իւր,
արանց,
կանանց,
տղայոց.
զորոց
եւ
զբերանս
եբաց
յօրհնութիւնս
ըստ
խորհրդոյ
ընթերցուածոցն
զոր
ի
չորեքշաբաթին
եւ
յուրբաթուն։
Ընդ
որս
երկրի,
ծովու
եւ
կղզեաց
օրհնել
եւ
ցնծալ
ասեն,
բնականաւ
եւ
ոչ
բնականաւ,
կռածոյիւ
եւ
եղջեր
փողոյ,
եւ
գետոց
ծափս
հարկանել
առաջի
թագաւորին
Տեառն,
զոր
եւ
Պաւղոսիւ
օրհնեն
զՀայր
Տեառն
մերոյ
Յիսուսի
Քրիստոսի,
որ
օրհնեաց
զմեզ
հոգեւոր
օրհնութեամբ
յերկնաւորս
(Հմմտ.
Եփես.
Ա
3).
եւ
զընտրութիւնն
մեր
յառաջ
քան
զլինել
աշխարհի
(Հմմտ.
Բ
Թես.
Բ
12),
նովաւ
արար
եւ
բովանդակեաց
ի
լրման
ժամանակիս։
Եւ
այսպէս
զիսկզբանէ
տնտեսութեան
խորհուրդ
Աստուծոյ
եւ
զսէր
առ
ազգ
մարդկան
պատմել
օրհնութեամբ։
Դարձեալ
պատմեն
ցնծութեամբ
զահաւորութիւն
աստուածութեան
թագաւորին,
եւ
զարդարութիւնն՝
թէ
ամպ
եւ
մէգ
շուրջ
զնովաւ,
յիրաւունս
եւ
յարդարութիւն
ուղղեալ
է
աթոռ
նորա։
Եւ
հուր
առաջի
նորա
գնասցէ,
այրեսցէ
շուրջ
զթշնամիս
նորա.
եւ
որ
այլ
ահարկութիւնք
եւ
պատմութիւնք
նորա
թագաւորութեանն
արժանաւորք։
Որում
ժողովուրդքն
աղաղակեն.
Օրհնութիւն
որդւոյ
Դաւթի,
ասելով,
օրհնեալ
որ
գայ
յանուն
Տեառն
(Մատթ.
ԻԱ
9)։
Եւ
այնպէս
ի
մտանելն
նորա
յԵրուսաղէմ
դղրդեցաւ
քաղաքն
յաներեւոյթ
զօրութենէն։
Եւ
մտեալ
ի
տաճարն
որում
ասացն.
Այս
է
հանգիստ
իմ
ի
սմա
բնակեցայց
(Տե՛ս
Սաղմ.
ՃԼԱ
14)։
Եհան
արտաքս
զամենեսեան
որ
գնէինն
եւ
վաճառէին
զանասնական
մեծութիւն։
Յեբուսացիք
ոմանք
լիեալք
մնացորդք
քանանացւոցն,
զոր
եւ
Դաւիթն
եհան.
եւ
զսեղան
հատահարց
հմայութեանցն
վաճառուցն
ցրուեաց,
եւ
զաթոռ
հեշտընկալ
ցանկութեան
աղաւնեվաճառացն
կործանեաց,
առնելով
զնա
տուն
աղօթից
ըստ
բանիս
Դաւթի.
թէ՝
Մտցուք
ի
յարկս
նորա,
երկիր
պագցուք
ի
տեղւոջ
ուր
կացեալ
են
ոտք
նորա
(Սաղմ.
ՃԼԱ
7).
եւ
ոչ
այրս
աւազակաց՝
յառաջ
եկելոց
քան
զնա։
Եւ
մատեան
կաղք
եւ
կոյրք
որք
ընդդէմն
դարձան
յառաջնումն
Դաւթի
թագաւորութեանն,
եւ
բժշկեաց
զնոսա։
Ուստի
եւ
ստնդիեաց
մանկունքն
ապրեալք
ի
փարաւովնէ
եւ
ի
Հերովդէէ
աղաղակէին
օրհնութիւն
որդւոյ
Դաւթի։
Զոր
դարձեալ
երեկունն
նովիմբ
օրհնութեամբ
օրհնեալ
որ
գալոցդ
ես,
եւ
նկարագրեն
բանիւ
զբովանդակ
խորհուրդն
ի
Սաղմոսին,
յարութեամբն
հանդերձ։
Եւ
զոր
օրինակ
Իսրայէղ
յօրինեալ
խորհրդովք
ի
լերինն
Սինայ
ուղեւորեցաւ
ի
պարգեւաց
երկիրն,
նոյնպէս
եւ
Քրիստոս
կատարելով
զօրէնս
եւ
զմարգարէսն
ի
Սիովն,
որով
փրկեացն
զմեզ,
հրամայէ
օրինօք
իւրովք
պանդխտաբար
բնակել
ի
խորանս
եկեղեցւոյ
իւրոյ
որպէս
ի
տաղաւարս.
ճանապարհորդելով
ի
Սիովն
լեառն
եւ
ի
քաղաք
Աստուծոյ
յԵրուսաղէմ
յերկինս։
Որպէս
ասէ
մարգարէն.
Մերձեցարուք
ի
լերինս
յաւիտենականս,
զի
ոչ
է
քեզ
այս
հանգիստ
(Տե՛ս
Միք.
Բ
9-10)։
Զոր
եւ
Սողովմոն
կոչէ
ի
կատարելութիւն
բարձրութեանն.
թէ՝
Արի
եկ
մերձաւոր
իմ
(Երգ.
Բ
10),
որպէս
եւ
Փրկիչն
ասէր
ցաշակերտսն.
Օն
արիք
գնասցուք
աստի
(Յովհ.
ԺԴ
30.
տե՛ս
նաեւ՝
Մատթ.
ԻԶ
46.
Մարկ.
ԺԴ
42),
փութացուցանելով
զնոսա
յօթեվանս
Հօր
իւրոյ։
Եւ
վասն
այսպիսի
խորհրդոյ
տխրեալ
ի
գերութեանն,
ողբային
զՍիովն
իբրու
թէ
ի
դրախտին
կենաց,
եւ
կամ
թէ
յերկնից
անկեալք.
որպէս
ասէինն,
թէ՝
Առ
գետս
բաբելացւոց
անդ
նստեալ
լայաք,
որպէս
յիշեցաք
մեք
անդ
զՍիովն
(Սաղմ.
ՃԼԶ
1).
զի
յանգործութեան
էին
կտակարանք
մեր
որով
կործանէաք
զչարին
խորհուրդս,
պատմելով
զփրկութիւն
Քրիստոսի
յուսոյն,
որ
կատարելոց
էր
ի
Սիովն։
Որպէս
եւ
Երեմիա
նստեալ
լայր.
եւ
ողբս
յօրինէր
Սիովնի
եւ
որդւոցն
նորա.
եւ
խնդրէր
զդարձն,
զոր
եւ
այլքն
ամենեքեան
ողորմագին
ձայնիւ
աղօթէին
եւ
ամօթ
երեսաց
ունել
ասէին,
յայնպիսի
փրկութեան
խորհրդոյ
վրիպեալք.
զի
ոչ
պահեցին
եւ
ոչ
արարին
որպէս
պատուիրեացն
զխորհուրդ
փրկութեանն
կատարել,
զի
բարի
լինիցի
նոցա.
եւ
դարձեալ
խնդային
ընդ
դարձն,
վերստին
եկեալք
ի
տեղի
փրկութեան
խորհրդոյն,
թէ
ի
դարձուցանել
Տեառն
զգերութիւն
Սիովնի,
եւ
եղեաք
մեք
մխիթարեալք.
եւ
թէ՝
Ուրախ
եղէ
ես
որ
ասեն
ցիս,
ի
տուն
Տեառն
երթիցուք
մեք.
եւ
հասեալ
կային
ոտք
մեր
առ
դրունս
քո
Երուսաղէմ
(Սաղմ.
ՃԻԱ
1-2).
եւ
որ
ինչ
այլ
ինչ
գեղեցիկ
յօրինուածք
պատմին,
որ
կատարեցան
ի
դարձէ
գերութեանն
խորհրդաբար
ի
Քրիստոս։
Արդ
զայս
Սիովն
զոր
օրինակեցաք
դրախտին
փափկութեան,
եւ
երկնից
վայելչութեան,
յառաջագոյն
Աստուած
ընտրեաց
ի
ձեռն
Դաւթի.
եւ
Սողովմոնիւ
տպաւորեաց
ի
սմա
զՔրիստոսի
եւ
զեկեղեցւոյ
խորհուրդ.
եւ
մարգարէիւքն
յառաջաձայնեաց
ի
սա
եւ
յԻսրայէղ
զանկումն
ի
դրախտէն
մարդկային
բնութեանս
մեղօք,
եւ
մահուամբ
որ
ի
գերութեանն
դիպեցաւ.
եւ
զկանգնումն
Քրիստոսիւ
ի
նոյն,
ի
դարձէ
գերութեանն։
Զոր
ի
վախճան
ժամանակացս
ճշմարտապէս
կատարեաց
Քրիստոս
ի
Սիովն.
վասն
որոյ
յիրաւի
զնոյն
խորհուրդ
ի
նորին
յարկս
կատարէ
եկեղեցի
մինչեւ
ցայսօր,
ի
յիշատակ
նորին
խորհրդոյ
եւ
ճշմարտութեան
(Հմմտ.
Ղուկ.
ԻԲ
19.
Ա
Կոր.
ԺԱ
24-25)։
