ԼԴ.
Հատուցումն
երախտեաց
դատարկութեամբ
ճաշոցն
յանդիմանութեան:
Եւ
արդ
վասն
զի
ուղեւորեցաք
առ
տէր`
կարօտութեամբ
գթոց
ի
տեսութիւն,
եւ
արժանաւորեցաք
լնուլ
զփափագ
սիրոյ
զոր
ունէաք
առ
տէր,
եւ
հատուցանել
զպարտս
ծառայամեծար
տէրութեանդ,
որով
առաւել
եւս
պարտաւորեցեր
զմեզ
ընդ
հարկաւ,
քան
թէ
վճարեցաք
հատուցանելով
քեզ.
զի
այնպէս
հանգուցեր
գթով
զաշխատութիւն
մեր
յաստուածային
յարկի:
Եւ
կերակրեցեր
ըստ
խնամոց
սիրոյ
ի
սեղան
քո,
ջամբելով
նաշիհ
մսով
օրհնութեան
եւ
անոյշ
գինով,
եւ
բանից
ուրախութիւն
հոգւոյ
եւ
մարմնոյ:
Եւ
այս
ի
վերնատան
զարդարեալ
իմաստասէր
խորհրդոց
քոց.
որով
ի
վեր
ամբարձեալ
ես
յերկրայնոցս,
ուտել
ի
ճանապարհի
զելիցն
ի
հովտէս
տրտմութեան
ճաշ.
թերեւս
ի
Փրկչէն
ուսեալ
զայս
քո,
զոր
աշակերտացն
հրամայեաց
ուտել
զզատիկն
առաւելութեան
փութոյ
քան
զՀրէիցն
յուլացելոց
(Հմմտ.
Ել.
ԺԲ
11):
Յոր
ելեալ
մեր
սանդղովք
աշտիճանաց,
ոչ
տեսաք
զտէր
զարդարեալ
ի
հանդերձս
փափկութեան
ըստ
տանց
թագաւորաց,
այլ
այր
ալեւոր
իբրեւ
հինաւուրց
եւ
լի
իմաստութեամբ,
ի
հանդերձս
սգոյ
սեւութեան
սպասելով,
ընդ
որս
յաջմէ
աթոռս
արկեալ
իբրեւ
ի
տան
Դաւթի,
պատուես
արս
երկնաքաղաքացիս,
խրատտուս
քեզ
ունելով,
եւ
ճանապարհորդս
վերինն
Երուսաղեմի.
յոր
միշտ
պիշ
ունելով
զակն
մտաց
խորհրդոցդ
սկանջնես
հնչման
սուրբ
Հոգւոյն.
զի
եկեալ
մխիթարեսցէ
երանութեամբ
զսգաւորդ
յաղագս
Քրիստոսի
յուսոյն:
Որք
եւ
ի
ժամ
աղօթից
քոց
յաջմէ
ինքեանց
ունելով
զքեզ,
հայել
քեզ
ի
վանդակապատ
պատուհանէդ
ընդ
արեւելս
ի
սուրբ
Աստուածածինդ,
տեսանելով
զարեգակնդ
արդարութեան
ի
գիրկս
կուսական
մայրութեան,
առ
որ
տարածեալ
զբազուկս
անշարժութեամբ
ի
դեգերանս
պաղատանաց
կրկնելով
ծունր,
ի
խորոց
սրտից
հանել
հառաչանս,
բարեխօս
ունելով
զնոյն
ինքն
Աստուածածինդ.
որով
խնդրես
զերեքկին
խաղաղութիւն,
զաշխարհի,
զեկեղեցւոյ,
եւ
զանձին
փրկութիւն:
Ունելով
ի
զգեստս
տեսակի
եւ
զվարուց
տպաւորութիւն,
որք
երկուց
կենաց
քոց
են
պատմիչք,
առաջնոյ
եւ
վերջնոյ.
միոյ`
թէ
ինչ
մանգական
գործոց
ուլովք
չափ
իբրեւ
զմարդ.
զորս
ոչ
յիշել
հայցես
այժմ
ի
Քրիստոսէ
զանգիտութեանն,
զոր
հոգւով
խոստովանեալ
եւ
մարմնով
բարձեալ
կրես
ի
վերայ
անձին`
յայտնելով
առաջի
Տեառն
զճանապարհս
քո
եւ
յուսալ
ի
նա:
Եւ
դարձեալ
նովին
զգեստու
այծեաց
այժմ
կատարելապէս
երեւեալ
ես
Սողովմոնին,
որ
ի
Գաղայադէ
շրջելով,
թէպէտեւ
ոչ
լերկ
մաշկօք,
սակայն
մորթեօք
այծենեօք`
ընդ
Եղիայի
այր
թաւըրծի
ի
Կարմեղոս
լերինդ
անապատացեալ
ուլենեաւ
գշտի:
Այլ
զխստութեան
անողորմութիւն
ձախաձեռնեայ
այծիցն
ամենեւին
հատեալ
ի
քէն,
ի
բաց
ընկեցեալ
կոխան
առնես
ի
ներքոյ
ոտից
քոց
առ
ամենեսեան
ողորմածդ
լինելով,
ուստի
շահեալ
զքեզ
տեսանելով
յայսոսիկ
վարժողացն
զքեզ,
ասեն
լռութեամբ
յայտնապէս
Աստուծոյ
ոչ
զսովորական
ձայնն,
թէ՝
Ահաւասիկ
ես
եւ
մանկունք
իմ
(Ես.
Ը
18),
այլ
թէ
մեք
եւ
ալեւորս
մեր
զոր
ետուր
Աստուած:
Իսկ
զերկրորդ
գնացս
քո,
եւս
գեղեցիկ
է
տեսանել,
զոր
արարեր
ի
հարաւ
զկնի
մեր,
ուստի
Աստուած
գոլ
ասի.
եթէ
սիւն
կրօնաւորական`
զի
զճգնաւորացն
լցցես
կարգ.
եւ
թէ
նեղ
դրամբք
եւ
անձուկ
ճանապարհաւ
ի
կեանսն`(Հմմտ.
Մատթ.
Է
14)
զի
զՓրկչին
կատարեսցեն
զհրաման.
եւ
թէ
զԻսրայեղ
յանապատէն
յերկիրն
պարգեւաց
փոխեալ
սեամբք
լուսոյ,
արեգակնային
ճառագայթիցն
ի
տուընջեան
առաջնորդեալ
արեւելեայ
եւ
արեւմտեայ
պատուհանիւքդ,
որպէս
եւ
բոցով
հրոյ
աստեղացեալ
լապտերաց
եւ
կանթեղաց
ի
գիշերի:
Բառնալ
ընդ
քեզ
եւ
զտապանակ
կտակարանացդ
մաշկեղէն
վերարկուաւ
պանդըխտաբար
ի
Սեղով:
Եւ
կամ
թէ
որպէս
զԴաւիթ
ի
Սեղովայ
ի
Սիովն
բնակաբար,
զայս
հիացեալ
ընդ
քո
սողովմոնական
իմաստութիւնդ,
խորութեա՞մբ
խորհրդոց
եւ
գործական
շինուածոցդ,
ոչ
ունիմ
ասել
զճշգրիտն.
բայց
որքան
կարծիս
ունիմ
զերրորդ
շարժմանն
խորհուրդ
նկարագրեցեր
տեսողաց
այսպէս
զբնականալդ
ի
վերնատանդ
օրինօք
հանդերձ.
թողուլ
զերկիր
զՍինայ`
ուր
եւ
մարմնական
օրէնք
յոլովագոյն
յիշին.
եւ
զաղօթիցդ
ի
սուրբ
Աստուածածինդ
առնել.
բազկատարած
զխաչին
օրինակ
բերելով,
անսուաղութեամբ
Փրկչին
ի
Սիովն
օրէնսդրութիւնն
առաւելութեամբ.
Որ
ոչ
առնու
զխաչ
իւր
եւ
գայ
զկնի
իմ
չէ
ինձ
արժանի
(Մատթ.
Ժ
38):
Իսկ
երկայնաձիգ
ճանապարհիդ
որ
ի
սուրբ
կաթողիկէ,
զբուն
իսկ
երկնից
խորանին
ճշմարտութեան
զոր
Տէրն
կանգնեաց,
ուր
կարապետն
մեր
եմուտ
վասն
մեր
(Հմմտ.
Եբր.
Թ
24).
յոր
եւ
Պօղոս
յափշտակեալ
ասի.
ընդ
որում
եւ
դու
վարժիս
ձագ
ի
բունոյ
թռուցեալ
գաս.
լսել
յերրորդ
երկնից
զանճառ
բանս
աւետարանին
ի
Քրիստոսէ:
Զի
ուր
գէշն
է
անդր
եւ
արծուիք
ժողովեսցին
(Մատթ.
ԻԴ
28),
յափշտակեալ
ամպովք
ընդ
առաջ
Տեառն
յօդս(Ա
Թես.
Դ
16):
Այսպէս
թողեալ
քո
զերկրաւոր
թագաւորիս
զընդարձակ
ճանապարհ,
երկնաւորին
նեղ
ճանապարհաւ
ի
յերկրի
զինաւորիս.
թեւս
աղաւնոյ
ստացեալ
դադարես
յանապատիդ,
դոյզն
օթեվան
ունելով,
յորում
նստիս
լռիկ
միայնացեալ
ի
բազմազբաղ
կենցաղավարութենէս.
ակն
ունելով
Քրիստոսի
գալստեանն
որ
նորոգէ
զմարմին
խոնարհութեան
զոր
տեսաք
յառաջագոյն
եւ
լուաք
զկնի:
Եւ
այսպիսեօք
առ
ի
քէն
բարեօք
լցեալք
մեք
յուղարկեցաք
մեծարանօք
իբրեւ
յարքունի
տանէ.
ես
եւ
անուանակիցս
իմ
բերելով
պարտս
հարկաց,
ես`
անտանելի
ընկերս
որպէս
կարծէ:
Եւ
վասն
զի
գեղեցկապէս
զայս
իմացեալ
քո,
պահանջեցեր
յինէն
յանդիմանելով
զդատարկութեամբ
ուտելն
հաց.
քանզի
ծանեայ
եւ
յայնժամ
զքո
իմաստիդ
խորութիւն:
Երկուցեալ
քո
զի
մի՛
մոռացումն
տկարութեանս
մերոյ
ծածկեսցէ
զերախտիս
սիրոյ
տէրութեանդ
քո,
եւ
վասն
այսորիկ
զանցական
սէր
անմտացն
յայս
ի
կեանս
մնացական
ուսուցեր
առնել
իմաստնոց
ի
հանդերձեալսն,
զի
սէր
ոչ
պարտի
անցանել,
վասն
զի
մնացական
է.
ապա
ուրեմն
գրաւական
սիրոյ
զայս
իմացար
ինձ,
որ
ոչդ
արհամարհես
եւ
ոչ
զմի
ոք
ի
փոքրկանց:
Այլ
ոչ
դու
կարօտ
ես
ի
գիտութեան
իմաստից
ընթերցուածոցն,
եւ
վասն
այսորիկ
փոխադարձեցի
քեզ
հատուցանել
զայս
իբրեւ
աղքատ
ուղեւոր`
թագաւորի
ճաշի
յիշատակ
միայն
ունել
ի
ձեռին,
եւ
ոչ
ի
լրումն
յագեցման:
Արդ
ընկալցիս
զպատմութիւնդ
բարի
արարչութեամբ
առ
մարդն,
եւ
զչարին
նենգաւոր
գործս
եւ
զպատուհաս
կործանմանն
եւ
զմարդոյն
խրատ
ըստ
յանցանացն.
հարկ
քեզ
պահանջեալ
յինէն:
Իսկ
զխորհուրդ
փրկութեան
պատարագացն
Քրիստոսի,
որով
վերստին
նորոգեցաք,
վայելեսցես
ճաշ
որ
է
ախորժելի
կերակուրն
քո,
ըստ
ցանկութեան
անձին
քո,
եթէ
զհաւուց
ախորժեսցես
միս,
որ
ի
տապանին
մնացեալ,
ի
Նոյէ
պատարագեալք
առաջին,
ըստ
լինելութեան
ի
ջուրցն
մկրտութեան,
հացիւ
իմաստնոյն
եւ
գինով
խառնեցելով.
եւ
եթէ
զորթուց
զկուսածին
փրկութեան
կանանց
յոյս
յԱբրահամէ
պատարագեալ,
որ
յետոյ
եզն
պարարակ
ի
Հօրէ
զենեալ
յաղագս
անառակ
որդւոյն`
նախահօրն.
նաշհով
հանդերձ
խորհրդական
նկանօք
երից
չափոց
սրբասացութեամբ
Երրորդութեան.
յորում
կոգի
օծման
եւ
կաթն
խրատու,
եթէ
տղայ
ոք
իցէ
հաւատով,
եւ
եթէ
խոյի`
որ
զծառոյն
սաբեկայ
կախեցաւ
զեղջեւրացն,
ապրեցուցանելով
զԻսահակ,
փոխանակ
նորա
պատարագեալ:
Որպէս
եւ
Փրկիչն
ասէր,
թէ
այս
է
իմ
մարմին
եւ
արիւն
փոխանակ
բազմաց
հեղեալ,
զհացն
եւ
զբաժակն
ի
վերնատանն
բաշխելով
աշակերտացն:
Իսկ
եթէ
զգառին
կամ
զոչխարի
որ
յուրբաթուն
յԵսայեայ
եւ
յԵրեմիայէ
պատմի,
որ
ի
խաչին
ճշմարտութեամբ
զենաւ
զատիկ
մեզ.
իսկ
եթէ
յօդեաց
եւ
յայծից
որ
յերեկոյի
շաբաթուն
յընթրիս
հարսանեաց
աստուածորդւոյն
ի
Մովսեսէ
օրինադրեալ
ի
փրկութիւն
անդրանկանցն,
որով
Հայր
ուրախ
առնէ
զոչ
յուլացեալսն
ագարակօք
կամ
լծօք
եզանց,
եւ
կամ
նորասէր
կնաւ:
Եւ
տեղի
ուր
հաճոյ
թուեսցէ
քեզ.
եթէ
ըստ
սգոյ
մխիթարութեան
առ
տապանա[կ]ին,
իսկ
եթէ
ըստ
զուարճութեան
աւետեացն,
որպէս
երբեմն
էիքն
ընդ
ծառովն,
որպէս
եւ
Յոբ
ասէր
թէ՝
ով
առնէր
զիս:
Ապա
թէ
որպէս
այժմդ
ախորժէք,
ի
վերնատանն`
ընդ
աշակերտսն:
Իսկ
եթէ
անյարկ
արտաքոյ
ուրեք
կամիք`
ի
Գողգոթայի.
եւ
եթէ
այսք
ոչ`
յիւրաքանչիւր
տեղւոջ
զիւրն.
իսկ
եթէ
որպէս
իմս
ախորժեն
կամք,
ապա
ի
տան
հարսանեաց
Աստուածորդւոյն:
Վասն
զի
եւ
այն
հինգօրեայ
զենուամբ
պատրաստութիւնք
խորհրդաբար
այսր
հային
գալ.
միայն
մերկասցին
զհանդերձ
սգոյ
վշտացդ
եւ
նեղութեան
ժամանակիս
ընդ
սգաւորի
եւ
իմանալի
եկեղեցւոյ
Սիովնի.
եւ
զգեցցիս
հանդերձ
հարսանեաց
յուսոյ
յարութեան
պայծառացեալ
լուսով
գիտութեան,
ընդ
նմին
եւ
կերիցես
զզատիկ
Տեառն.
գառն
որ
բառնայ
զմեղս
աշխարհի.
զսիրելին
քեզ
միս
հաւուք
հանդերձ
որթք
թռուցեալք
յօդս:
Այլ
ոչ
ձուկն
վիշապացեալ
ի
խորս
խաւարի
մնալով
զատելին
քեզ:
Եւ
հաց`
զկենացն
կամ
զՍառային
խորհրդական
նկանս,
յորոյ
ի
չափս
գրուացն,
եւ
Փրկիչն
ասէ
թաքուցանել
կնոջն
զխմոր
արքայութեան
(Հմմտ.
Մատթ.
ԺԳ
33),
թէ
բաղարջ
քեզ
ոչ
է
հաճոյ:
Եւ
գինի`
թէ
հին
ախորժես
զՆոյին,
իսկ
եթէ
միջին`
զՍողովմոնին,
ապա
եթէ
նոր`
զՓրկչին,
զոր
եւ
աշակերտացն
ետ:
Եւ
արդ
այսպէս
զայս
տօնեսցես,
եւ
նորոգեսցես
որպէս
զարծուոյ
զմանգութիւն
քո.
եւ
բովանդակ
նորացուցեալ
զքեզ
ի
նոր
կիւրակէիս
նաւակատեօքս,
սպասեսցես
նորոյ
երկնի
եւ
նորոյ
երկրի
ի
հանդերձեալսն
(Հմմտ.
Բ
Պետ.
Գ
13):
Արդ
այսպէս
կերակրեցի
զքեզ
նախ
պտղովք
դրախտին,
յորժամ
անդր
մտի
փոխանակ
մրգոցն
քոց,
որովք
դու
զմեզ:
Իսկ
այժմ
հինգօրեայ
պատրաստութեամբ
պատրուճակաց
աստուածային
պասեքիս,
յորում
հաւք,
որթք,
խոյք,
գառն
ոչխարաւ
հանդերձ,
եւ
դարձեալ
խոյ
բազում
զենմամբ
գառանց,
յօդեաց
եւ
յայծից
պատարագեալք
մսով
օրհնութեան,
փոխանակ
մսոյ
օրհնութեան
քոյ,
որով
զմեզ
կերակրեցեր:
Եւ
այսպէս
զկարողն
վաստակեցի
քեզ
բանիւ.
զի
գիտասցես
թէ
եւ
ոչ
ձրի
զուրուք
հաց
կերայ.
եւ
թեպէտեւ
ոչ
արդիւնաւորք
իմս,
սակայն
մնացական
եւ
քո[յ]ումն
յիշելի:
Եւ
գլուխ
բանիս.
վասն
զի
անձն
բարի
ունիմք
զքեզ,
եւ
տէր
գովելի,
գովեսցիս
եւ
յԱստուծոյ.
որպէս
եւ
ի
մարդկանէս:
Նորին
առ
նոյն:
Ով
անձն
մեծախորհուրդ
եւ
զարմանալիդ
հանճարով,
քանզի
զքեզ
գիտեմ
լուծ
իմաստութեան
կշռել
իւրաքանչիւրոցն
զարժանն
ըստ
իմաստի
եւ
ժամանակի,
դու
ընդէ՞ր
լուծանես
զկարգ
գովելի.
թողլով
զիմաստասէրս
ժամանակիս,
որք
բնութեանցն
են
խուզարկուք,
տկարացս
զմեծամեծացն
առնես
հարցումն,
եւ
անզօրացս
հարկես
քննել
զխորս
զդժուարահասանելեացն:
Եւ
զի
քո
կեանք
եւ
վարք
լի
բարեպաշտութեամբ,
ընկալ
եւ
յայսոսիկ
կասկած.
մի՛
գուցէ
ի
քումմէ
հրամանէ
յանդուգն
ոք
հոլովեալ
գրթի
քարանց
իջանիցէ,
ոչ
ճանաչելով
զինքն.
եւ
կրէ
կապիկ
ահաւորահայեաց
լիեալ
ծաղր
յոմանց.
եւ
ակքան
խնամեխօս
եղեւնափայտի`
զկոխումն
ի
գազանաց.
այս
եւ
էշ
առիւծենեաւ
կեղծաւորեալ`
ըմպէ
ի
կուշտ
գան.
եւ
աղուէս
առ
նմին
առիւծացեալ
եւ
բեկեալ
եւ
Երասխայ
սպառնացեալ
եւ
գետավէժ,
զի՝
Որովք
մեղանչէ
ոք
նովիմբք
եւ
տանջի
(Իմաստ.
ԺԱ
17):
Որպէս
եւ
որ
փայտոտամբքն
զանհաստատ
բարձրութիւնն
ամբառնայ
յանկանելն:
Զի
թէ
անձամբ
զայս`
փքացեալն,
ապա
քեւ`
զառաւելն
կրէ
վնաս:
