Ճառք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՎԱՍՆ ԸՆԴՈՒՆԵԼԻ ԵՒ ԱՆԸՆԴՈՒՆԵԼԻ ԱՂՕԹԻՑ

Ամփոփեալ զմիտս մեր իմասցուք զբանս ճառիս, եւ երեւելեաւս զաներեւոյթն ծանիցուք, եւ գիտասցուք թէ որպիսի դողումն եւ ահեղ արհաւիրք են յանցաւորացն յորժամ առաջի դատաւորին կայցեն ամօթով մեղացն. զիարդ վատնին եւ այլագունին դէմք նոցա. զիարդ սոսկան եւ սարսափեն. եւ զի զդողիւ հարկանին եկիւղիւ յահեղ դիմաց դատաւորին, եւ գլխակորեալք եւ ակն խոնարհ լեզուակապք կան առաջի։ Եւ եթէ աղաչել եւ մաղթել ինչ չանդգնիցին, երկիւղիւ սրտիւ, եւ անհամարձակ լեզուաւ հիւանդաձայնս բարբառին. եւ բազում աղերսանօք ցաւագին պաղատանս մատուցանեն. արտասուեն, աղաչեն, մաղթեն, զի գութ եւ յողորմ զդատաւորն ածիցեն՝ ապրել յանցանաց պատուհասից. ոչ այլ ուրեք զբօսանին միտք նոցա, եւ ոչ այլուր աչք նոցա, եւ այլուր լսելիք։ Եւ յորժամ դատաւորն առ նոսա բարբառի, ոչ իշխեն զերեսս դարձուցանել, կամ խօսել ընդ ումեք ծառայակցացն, այլ միայն դատաւորն նային բազում պատկառանօք աղաչել եւ հայցել զյանցաւոր տանջանացն զթողութիւն։ Իսկ ո՛րչափ եւս առաւել կարի կարեւոր է մեզ բազում պատկառանօք կալ առաջի ահաւորի մեծի դատաւորին, ահեղ ահիւ եւ սոսկալի դողութեամբ մտանել եւ կալ յանդիման երեսացն Աստուծոյ, եւ ցաւագին ողբովք եւ յորդահոս արտասուօք ժտել եւ խնդրել զթողութիւն։ Ոչ այլուր զմիտս, եւ այլուր զխորհուրդսն պարտիմք առաքել. այլուր զլսելիս, եւ այլուր զտեսանելիս յածեցուցանել, յորժամ վասն յանցանացն մեղաց կամիցի ոք աղաչել եւ մաղթել յԱստուծոյ. զի հեծեծանօք եւ հառաչանօք զտէրն հաշտեցուսցուք, եւ գութ պաղատանաց խոնարհեսցուք. որով զմեղս մեր քաւեսցէ, եւ զանօրէնութիւնս մեր սրբեսցէ, եւ փրկեսցէ յահեղ աղէտիցն տանջանաց եւ յաւիտենական ամօթոյն ձեռն աղօթիցն մաղթանաց եւ գթագին սրտին ջերմութեան։ Քանզի բազումք բազում բարութիւնս ձեռն աղօթիցն ընկալան եւ եղեն հաճոյք Աստուծոյ, որով գտին մեղաց թողութիւն եւ ոգւոց փրկութիւն. եւ մանաւանդ որք հանդերձ արտասուօք եւ գթով տնանկաց աղօթեցին, ոչ եթէ միայն զմեղաց թողութիւն գտանեն, այլ եւ զխնդիրս մարմնոյ ընդունին, եւ զերկնից բարութիւնսն։ Զի ձեռք են աղօթք աղօթականին, եւ բուռն հարեալ ունի զոտիցն Աստուծոյ, եւ վաղվաղակի խոնարհեցուցանեն յաղաչանս մաղթողին. քանզի յոյժ կամի եւ ախորժէ Աստուած զժտել աղաչողին. «Խնդրեցէք եւ տացի ձեզ, հայցեցէք եւ գտջիքե։

Եւ արդ պարտ է ամենայն ծանրացելոց մեղօք եւ նեղելոց վշտօք եւ վտանգելոցն թշնամեաց եւ աշխատելոցն ցաւօք միշտ աղաչել եւ ժտել եւ խնդրել հանապազ անդադար ձեռն աղօթից եւ պաղատանաց. զի որք միամիտ մտօք եւ աննենգ հաւատովք աղօթեն առ Աստուած, եւ խնդրեն զբարին, ընդունին զխնդիրս ամենայն, որպէս ընկալան հարքն մեր առաջինք։ Իսկ եթէ ասիցէ ոք՝ եթէ խնդրեցի եւ ոչ առի, աղօթեցի եւ ոչ ընկալայ, չեւ եւս ժտութեամբ խնդրեցեր, որպէս կինն այրի յանիրաւ դատաւորէն, եւ իբրեւ զբարեկամն որ մէջ գիշերին հայցէր զնկանակացն խնդիրն. զոր ոչ վասն բարեկամութեանն, այլ վասն ժտութեանն ընկալաւ. նոյնպէս եւ Աննա ցաւագին անձամբ արտասուօքն եւ աղօթիցն ժտութեամբն ընկալաւ զՍամուէլ. սոյնպէս եւ ժողովուրդն հովիտս տրտմութեան լային առ Աստուած, եւ վասն ջերմագութ աղօթիցն եւ պաղատանացն յարոյց նոցա զԳեդէովն, եւ փրկեաց զԻսրայէլ. եւ վասն արտասուագին աղօթիցն Եզեկիայի այլ եւս հնգետասան ամ յաւելաւ կեանսն։ Եւ դու եթէ այսպիսի արտասուօք եւ բոլորով սրտիւ աղօթես առ Աստուած եւ ոչ երկմտիցես, ընդունի զխնդրուածս քո։

Չէ ինչ պիտոյ յօդումն բազում բանից աղօթականին. մաքսաւորն մի բարբառ արձակեաց, եւ ընդունելի եղեն աղօթք նորա, եւ զբազմաքանքար բեռինս մեղացն թեթեւացոյց. եւ Մովսէս անշշունչ բերանով իսկ աղաղակէր, եւ զծովն յատակաբար բարժանէր։ Եւ դու եթէ բոլորով սրտիւ մաղթես՝ զծով մեղաց միայն ցամաքեցուցանես, եւ զալիս բարկութեանն դադարեցուցանես։ Զի չառնուլն յԱստուծոյ չժտութենէ է, եւ չաղաչելոյ բոլորով սրտիւ, եւ կամ եթէ վնասակարագոյն ինչ խնդրիցէք. իսկ եթէ անդադար աղօթիւք զօգտակարն հոգւոց խնդրիցէք, անհնար է չառնուլ յԱստուծոյ։ Ահա աղօթք Եղիայի զերկինս փակեցին եւ բացին. աղօթքն Դաւթի զսուր հրեշտակին դադարեցուցին. աղօթքն Յունանու զնա փորոյ կիտին հանին կենդանի. աղօթք քանանացւոյն զդեւն ի դստերէն հալածեցին. աղօթք զպոռնիկս սրբեցին, զհիւանդս բժշկեցին, զբորոտս մաքրեցին, զկոյրս լուսաւորեցին, զմեղաւորս արդարացուցին։

Եւ արդ այս ամենայն օրինակք ընդունելի աղօթից առաջի կան. որում եթէ կամիս՝ կարող ես նմանել, եւ հանել զքեզ բանտէն մեղաց, եւ սատանայական կապանացն արձակիլ։ Միայն արտասուալից պաղատանօք աղօթեա առ Աստուած, եւ յախտից ամբարշտութեանն թեթեւանաս, զցաւս անօրէնութեանն առողջացուցանես, եւ զհիւանդութիւն յանցանացն բժշկես։ Միայն բոլորով սրտիւ աղօթեա առ Աստուած, եւ յորոգայթից սատանայի ապրիս, չարաժանի վիշապէն փրկիս, եւ թիւնաւոր թշնամոյն ապրիս ողջանդամ։ Միայն անդադար աղօթիւք ժտեա առ Աստուած, եւ զխաւար մոլորութեանն լուսաւորէ. զաղտեղութիւն պղծութեանն մեղաց եւ զտիղմ ցանկութեանն ցամաքեցուցանէ։ Զի յորժամ աններկ հաւատով յամենայն սրտէ աղօթես առ Աստուած, ընդունիս մեղաց թողութիւն եւ յանցանաց քաւութիւն. ընդունիս զերկնից զարքայութիւնն եւ զանբաւ բարութիւնսն. ընդունիս մարմնոյ առողջութիւն եւ հոգւոյ փրկութիւն. ընդունիս աւուրս բարիս եւ կեանս խաղաղականս յամենայն զրպարտողաց։ Այլ եւ զալիս բարկութեան բռնաւորաց աղօթքն դադարեցուցանեն. զցասումն սրտմտութեանն Աստուծոյ դարձուցանեն. աղօթք զաղքատս մեծացուցանեն, եւ զտկարս զօրացուցանեն. աղօթք զհիւանդացեալն բժշկեն, եւ զախտս մոլեկանս հալածեն. աղօթք զամուլն ծննդական առնեն, զանորդին բազմորդի. ծփանաց ծովու զերծուցանեն, յորձանաց գետոց ապրեցուցանեն, զքաղցեալս կերակրեն, զմերկս զգեցուցանեն, զմահս տարաժամս արգելուն, զամենայն խնդրուածս հաւատով ժտողացն լցուցանեն։

Այս է զօրութիւն ճշմարիտ աղօթից որ կամին մերձենալ առ նա. այս է պատարագ բանաւոր անարիւն. զի իւրաքանչիւր ուրուք աղօթքն են պատարագ Աստուծոյ. եւ եթէ ոչ հաճեսցիս սիրով ընդ ընկերին, աղօթքն քո ոչ են ընդունելի պատարագ, զի առ Աստուած ոչ ելանէ. զի որ քէն ընդ ընկերին ունիցի, անհնար է աղօթից նորա ելանել առ Աստուած. իսկ եթէ սիրով սրտիւ աղօթեաց նա առ նա, մինչ չեւ քո աղաղակեալ իցէ, ասացից՝ թէ ահա հասեալ եմ։ Զի աղօթք անարատք արտասուօք եւ ողորմութեամբ ընդ աղօթելն աղօթականին բանան դրունք երկնից եւ լսելիս Աստուծոյ ելանեն. եւ եթէ միայն անթերանալի կարդայցեն առ նա։

Եւ զայս ամենայն գիտենալով սատանայի՝ թէ մեծամեծ զօրութիւնք եւ անբաւ բարութիւնք յաղօթիցն գործին, երթեալ մերձենայ առ այն՝ որ աղօթելն կամիցի. եւ նախ առաջի մահիճսն պատերազմիցի ընդ նմա, զանկողինսն հեշտացուցանելով, զքունն քաղցրացուցանելով, զմարմին ծանրացուցանելով. այսր այնր յեղյեղու, եւ քոշքոտեցուցանէ։ Եւ ուր ուրեմն յարուցեալ գնայ յեկեղեցին բեկբեկելով, եւ մտեալ ներքս՝ լինի յանդիման Աստուծոյ. եւ անդ եւս զմիտսն պատրուակէ սատանայ առ չյիշել զբազմութիւն յանցանաց իւրոց. եւ ոչ իմանայ եթէ Աստուծոյ կայ առաջի. ոչ զօրհնութիւնն լսէ, եւ ոչ զփառաբանութիւնսն իմանայ, եւ ոչ սիրտ նորա մտանեն ընթերցուածոցն վարդապետութիւնք։ Ոչ հեծէ եւ ոչ հառաչէ զմեղացն անօրէնութիւնսն. ոչ լայ եւ ոչ ողբայ զհոգւոյն վիրաւորութիւնսն. ոչ աղաչէ եւ ոչ մաղթէ յԱստուծոյ, եւ ոչ արտասուալից պաղատանօք զտէրն հաշտեցուցանէ. ոչ խոստովանեալ զչարեացն զբազմութիւնս, եւ յայտնելով զծածկեալ մթերս անօրէնութեան, զի ապրեսցի յահեղ տանջանացն, եւ յաննշոյլ խաւարէն։ Այլ փոխանակ լալոյ եւ պաղատանաց բազում աներկուղութեամբ եւ արհամարհանօք կամք առաջի Աստուծոյ. եւ ոչ պատկառանօք ահիւ եւ դողութեամբ իբրեւ զդատապարտեալս առաջի դատաւորացն, եւ կամ իբրեւ զծառայս մեղուցեալս՝ որք առ ոտս տերանց աղաչիցեն, եւ բազում երկիւղիւ եւ պաղատանօք աղաչիցեն եւ պաղատիցին։ Եւ ոչ հեծեծանօք եւ հառաչանօք եւ ողորմագին ողբովք արտասուեմք իբրեւ զմահապարտսն՝ զոր ձգեալ տանիցին տեղի չարչարանաց. եւ ոչ խորգով եւ մոխրով եւ մեծաւ սգով անկանիցիմք առաջի Աստուծոյ, զի փրկեսցէ զմեզ բորբոքեալ գեհենոյն եւ սաստիկ տանջանացն, յորդանցն չարութիւնից եւ յաննշոյլ խաւարէն։

Եւ արդ ոչ ահիւ եւ խանդաղատագին մաղթանօք կամք առաջի Աստուծոյ՝ աղաչել եւ մաղթել զվիրացն բժշկութիւն. այլ ժամ աղօթիցն եւ պաղատանացն եւ թողութիւն մեղացն խնդրելով՝ լուանամք եւ օծանիմք եւ զհանդերձսն պաճուճեմք, որպէս թէ բոզանոցս կազմիցիմք, կամ թատերս խաղուց. եւ մտեալ յեկեղեցին սնափառ պերճանօք եւ մոլեկան հպարտանօք կանայք բոզից կերպարանօք կան առաջի Աստուծոյ, եւ արք բոզահոմանեաց, եւ ցոփոգի մեղկութեամբն իգանան պիղծ ցանկութեամբն, եւ յափրացեալ վաւաշոտին նման այծից քաղաց եւ ձիոց մատակախազից. եւ անդէն իսկ յեկեղեցւոջն եւ յանդիման սրբութեանցն գործեն զպղծութիւնս եւ զպոռնկութիւնս եւ զշնութիւնս կատարեն. թէպէտ եւ մարմնով ոչ գործեն, սակայն մտօք զնոյնս կատարեն ակնարկելովն եւ յարատ հայեցուածովքն եւ կնձաձայն բարբառովն, որպէս եւ տէրն իսկ ասէ՝ թէ որ ցանկութեամբ նայի, շնացող է կատարեալ։ Որք արժանի են փայլատականց եւ կայծականց եւ շանթից հրոյ վերուստ իջանելոյ, եւ այրելոյ եւ սատակելոյ զնոսա անդէն. եւ յետ այնորիկ յաւիտենական հրոյն, ահեղ խաւարի եւ աններելի տանջանացն. փոխանակ զի ժամ աղօթիցն ցանկութիւն պղծութեանցն սիրտ արկանիցէ։

Զի եկիր, ով թշուառական, հեծել եւ պաղատել առ Աստուած, արտասուս արկանել եւ ողբալ մաղթանօք, հայցել հառաչել եւ խնդրել թողութիւն, եւ արդ ա՞յդ են կերպարանք խնդրուածոց, պաճուճելդ եւ օծանելդ եւ լուանալդ տեսս տեսողաց. Աստուծոյդ են կերպարանք հայցելոյ եւ թողութիւն մեղաց խնդրելոյ, այրատանալդ եւ շոգմոգելդ եւ պիղծ ցանկութեամբ ակնարկելդ. Աստուծոյդ են կերպարանք վերայ չարեաց քոց զտէրն հաշտեցուցանելոյ՝ ախտիւ ցանկութամբ զննել զգեղդ եւ զհասակդ բոզահոմանեաց։ Զքեզ ինքնին սատանայացուցանես, եւ սատանայէ ապրել աղաչես. դու կամօք դիւահարիս, եւ խնդրես փրկիլ դիւաց։ Զիա՞րդ կարես հեծել առաջի Աստուծոյ այդպիսի կերպարանօք, եւ կամ ո՞րպէս հառաչել այդպիսի խորհրդովք. այլ եւ իշխեցեր եւս առաջի Աստուծոյ զազրալի մտօք եւ սատանայական կերպարանօք մտանել եւ առնել պոռնկոց զեկեղեցի Աստուծոյ. եւ ոչ սոսկաս եւ դողաս սրբոյն սրբութեանց եւ յահեղ դիմացն Աստուծոյ։ Ո՞չ գիտես եթէ սրտագէտն քննէ զխորհուրդս քո եւ գիտէ զամենայն. ո՞չ լուար եթէ մտածութեանց է դատումն, եւ յարատ աչաց պահանջումն։

Եւ արդ եկ քեզ, եւ զկեղծաւորական զխաբէութիւն մտաց եւ պաճուճանաց ընկեա քէն. ապա մուտ առաջի Աստուծոյ եւ լսեայ։ Մահապարտքն յորժամ մտանեն առաջի թագաւորաց՝ չառնեն ինչ պաճուճանս, այլ մաղթանս եւ պաղատանս. վիրաւորք յորժամ բժշկանոցս մտանեն, չեն պէտք այլ եւ այլ խորհրդոց, բայց միայն դեղ վերին որոնել, եւ զցաւսն բժշկել։ Նոյնպէս եւ վիրաւորին մեղօք եւ ցաւագնելոյն անօրէնութեամբք չեն ինչ պէտք պաճուճանաց եւ պիղծ խորհրդոց յորժամ յեկեղեցին մտանէ, եւ ոչ օծանելոյ եւ հերսն հիւսելոյ ժամ աղօթիցն պաղատելոյ առաջի Աստուծոյ. այլ զմարմինն նեղել, եւ զխորհուրդն մաքրել. եւ գձուձ ձեւով, բեկեալ սրտիւ, խոնարհ անձամբ մտանել կալ առաջի Աստուծոյ, եւ բազում պաղատանօք ողբալ եւ լալ դառնապէս. աղաչել եւ մաղթել անդադար հեծութեամբ. զկուրծս բախել, զձեռս տարածել, զարտասուս հոսեցուցանել, զչարիսն խոստովանել նեղեալ սրտիւ, անհամարձակ լեզուաւ, ամօթալից երեսօք, ողբալի ձայնիւ, եւ խանդաղատելի բարբառով հաշտեցուցանել զԱստուած, եւ առնուլ թողութիւն մեղաց։

Այս են կերպարանք աղօթից եւ խնդրուածոց՝ յոր տէրն խոնարհի եւ լսէ. որով զյանցանսն շնորհէ, եւ զանօրէնութիւնսն քաւէ. որով մաքրիմք եւ սրբիմք չար ախտից պղծութեանց եւ սատանայական խորհրդոց. որով ընդունիմք զարքայութիւնն եւ զանմահ կենացն զփափկութիւնս։ Իսկ մեր զայս ամենայն յիշելով բազում արհամարհանօք մտանեմք առ Աստուած, եւ կամք ընդ սատանայի՝ որ շփոթեալ խառնակէ զմիտս մեր ազգի ազգի մտածութեամբ, եւ ցրուեալ հոսէ զխորհուրդս մեր հոգս եւ զբօսանս աշխարհիս. եւ գերեալք յօգնութենէ աղօթիցն շահից՝ գրաւիմք չար խորհուրդս չարին. ներքս ծունր խոնարհեցուցեալ յաղօթսն, եւ միտքն արտաքոյ բազում բանդագուշանօք յածեալ շրջին։ Քանզի յաղօթսն խորհիմք զհոգս տանց եւ զանդաստանացն. յաղօթսն համարեմք զարդիւնս անդոցն եւ զպտուղս այգեացն, եթէ քանի կապիճ հաց լինիցի իմ, եւ կամ քանի մար գինի. եւ զխաշինսն եւ զանդեայսն յաղօթսն ածեմք զմտաւ՝ եթէ քանի արջառ իցէ, կամ քանի ոչխար. անդէն եւ զգործն եւ զվարձս վարձկանացն յիշեմք, թէ վայ որ ելանէ այս տանէ իմմէ։ Այլ եւ զդատաստանս եւս զընկերին յիշեմք յաղօթսն, եւ անդէն դատիմք առաջի Աստուծոյ. եւ մինչ դեռ յաղօթսն կայցեմք, տակաւին խորհիմք եւս ամբաստանութիւն զեղբօրէն. եւ չեւ յեկեղեցւոյն արձակեալ՝ անդէն սկսանիմք ամբաստանել զոսոխէն, եւ որպէս լեղեաւ զքաղցրութիւն աղօթիցն դառնացուցանեմք։ Եւ այնպէս յափշտակէ զմիտս մեր սատանայ, մինչեւ զխորհուրդս եւս աղտեղիս յաղօթսն յիշեցուցանէ. եւ զվաշխս փոխոցն եւ տոկոսեացն յաղօթսն համարեմք. յաղօթսն յիշեմք զնախանձն եւ զթշնամանս ընկերին։ Եւ ոչ միայն այսպիսի չար խորհրդովք դատապարտիմք, այլ ընդվայրած լեզուօք եւ շատխօսութեամբ վնասեալ յաղօթսն վիրաւորիմք. զի բազմաց ոգւոցն վնասեմք, զորոց զմիտսն գերեմք, եւ մերժեալ հանեմք յաղօթիցն եւ փառատրութենէն. դարձուցանեմք խօսս խաւարինս եւ խորխորատս կորստեան իջուցանեմք։ Եւ այս ամենայն չիցէ՞ ահեղ բարկութեանցն արժանի եւ բորբոքեալ բոցոյն գեհենոյ, բազում տանջանաց եւ աննշոյլ խաւարին. որ այսչափ անօրինիմք առաջի Աստուծոյ, եւ պատուհասեալք դատապարտութեամբ ելանեմք յաղօթիցն. եւ ոչ իբրեւ զաղօթականս պատուիմք, այլ իբրեւ զհայհոյիչս եւ զարհամարհողս պարտաւորիմք եւ պատժիմք։

Իսկ եթէ յաղօթսն եւ բարեգործելն մեղանչեմք, ո՞րչափ եւս չար գործելն պարտաւորիմք. որ ներքս նաւահանգստիս ընկղմիմք խորս չարեաց, զի՞նչ գործեսցուք յորժամ արտաքս ելեալ ծով մեղացն մտանիցեմք, հրապարակս, վաճառս, յերդմունս, հայհոյութիւնս, զրկանս, սնափառութիւնս, բամբասանս, նախանձ, բարկութիւնս, զօշաքաղութիւնս, յարբեցութիւնս, յորկորոստութիւնս, հպարտութիւնս, յամենայն ախտից բազմութիւնս. որ առաւել քան զծովածուփ ալէկոծութիւնս հեղձուցեալ ընկղմէ, եւ խորասուզեալ սատակէ բազմահոյլ յանցանօք։ Եւ արդ ի՞ւ կամ որո՞վ մարթասցուք ապրել յանթիւ եւ չարաչար գործոց մերոց եւ բազում հնարից սատանայի. որ ոչ միայն դառն չարեօքն չարչարէ եւ սպանանէ, այլ հնարի եւ զքաղցրութիւն սուրբ աղօթիցն դարձուցանել դժնդակ լեղւոյն դառնութիւն. չկարեմք եւ ոչ այլ իւիք զերծանել չար իժէն եւ դառն քարբէն, բայց եթէ հանապազ պատրաստիցիմք մեքենայից սատանայի, եւ զգուշանայցեմք յաներեւոյթ նետից նորա։

Եւ եթէ զօրն վախճանին մերոյ միշտ զմտաւ ածիցեմք երկիւղիւ վտանգին այնորիկ, կարող եմք ապրել յորժամ զոգիսն աններելի տագնապովն մարմնոյն բաց պահանջիցիմք, եւ բռնավարեալ տանիցի խաւարային միգովն մթապատեալ. եւ ցանկ զսոսկալի մեծի բեմբին զարհաւիրսն յիշեմք, եւ զահագին օր դատաստանին. եթէ յարաժամ զամօթն զայն հոգայցեմք որ լինելոց է առաջի տիեզերական հրապարակին, զբազմութիւն տանջանացն, զդառնութիւն որդանցն թիւնաւորաց, զշօշափելի խաւարն աղջամղջին, զժահահոտ տարտարոսաց զխորութիւնսն, զբորբոքումն կայծականց հրոյ գեհենին, զգոչումն բարձրաձայն հնոցացն, զարհաւիրս յորդահոս գետոցն հրեղինաց, զհանապազորդ այրումն եւ զխորովումն մեղաւորաց, եւ զանհնարին կսկիծս աղէտիցն եւ ցաւոցն։

Եթէ զայս ամենայն միշտ զմտաւ ածիցես, կարող ես զերծանել յորոգայթից սատանայի. կարող ես երկիւղիւ կալ յանդիման երեսացն Աստուծոյ. կարող ես սուրբ աղօթս մատուցանել. կարող ես սգալ, լալ եւ ողբալ դառնապէս. կարող ես եւ զդէմս դատաւորին քաղցրացուցանել, յողորմ եւ գութ խոնարհեցուցանել, եւ ընդունել թողութիւն մեղաց եւ քաւութիւն յանցանաց, ժառանգութիւն լուսեղէն խորանացն, եւ զփափագելի դրախտին փափկութիւնն, եւ զյաւիտենական ուրախութեանցն զհեշտութիւնսն, զանմահ կենացն ցանկութիւնսն, եւ զանբաւ բարութեանցն վայելչութիւնսն ընդ Հօր եւ ընդ Որդւոյ եւ ընդ Սուրբ Հոգւոյն. որում փառք պատիւ եւ գոհութիւն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։