Գիրք Պատմութեան

Վասն Սրբոյ Աստուածածնի Տաճարին որ ՚ի Գեթսէմանի։

Զամենագեղեցիկ եւ զբազմաց տենչալիհրաշագեղ սուրբ եկեղեցիս Ամենասրբուհւոյ ԿուսինՄարիամու Սուրբ Աստուածածնին, ամենայն ազգԳեթսամանի կոչեն ՚ի սուրբ քաղաքս. մինչ այլազգիքնեւս։ Իսկ դիրքն սրբոյ եկեղեցւոյս ՚ի հիւսիստեսանի. վասն զի գեղեցկակերտ օրհնեալ Սուրբ Դուռնյատկացեալ է վայելչակերպ քառանկիւնի իբր զաշտարակիմն կամարակապ. ունելով յերկուց կողմանց դուռն, եւզերիս սիւնս մարմարեայ բարեձեւ եւ յոյժքաղցրակերտ. որոյ դուռն կամարաշէն ունիզբարձրութիւնն Ը թիզ, եւ լայնութիւնն Զ թիզ։ Եւ ՚իմտանելն ՚ի նա՝ սկիզբն է աստիճանին. որք լայնադիրքեն պատէ ՚ի պատ, երկայնութեամբ ԽԸ ոտք, եւ Ծաստիճան մինչեւ ցյատակ եկեղեցւոյն։ Բայց ՚ի կէսաստիճանին յարեւելից կուսէ գոյ կամար մի գեղեցիկ, յատկացեալ իբր զփոքրիկ մատուռ բազմարուեստկաթողիկէիւ. ուր կան գերեզմանք սրբոյն Յովակիմայյարեւելս, եւ Աննայի ՚ի հիւսիս՝ ծնողաց ՍուրբԱստուածածնին։ Զորս ամ յամէ ՚ի տօնի սրբոցնյերեկոյի եկեալ մերայինքն առնեն զնախատօնակն. եւյառաւօտն բոլոր ժողովրդեամբք մատուցանեն զսուրբպատարագն մեծաւ պատուով. եւ կատարեն զյիշատակծնողաց Սուրբ Աստուածածնին մեծաւ ցնծութեամբ։ Իսկհանդէպ սորա յարեւմտից կուսէ գոյ կամար մի. բայցզկէսն պատեալ՝ թողլով զփոքրիկ դռնակ մի յորմէմտանեն ՚ի նա։ Եւ տեսանի անդ յարեւմտից կուսէ սեղանմի պատարագելոյ. եւ ասի զնմանէ գոլ գերեզմանսրբոյն Յովսեփայ աստուածահօրն։ Եւ իջանելով անտիցյատակ եկեղեցւոյն երեւի առաստաղն խաչաձեւ. եւմիջակէտն է ատեան քառակողմ. եւ յիւրաքանչիւր կողմնգոյ սեղան պատարագի։ Առաջին սեղանն յարեւելս կոյսոր որմակից է ամենասուրբ գերեզմանի ՍրբուհւոյԿուսին. եւ է ազգիս Հայոց. եւ է շինեալ ՚ի Հեթմոյթագաւորէն մերոյ. եւ է յոյժ վայելուչ։ Քանզի եւ ՚իմտանելն քո՝ նա երեւի պայծառ ՚ի մէջ ամենեցուն իբրզաւագ խորան. եւ ունի Գ կանթեղս մշտավառս։ Եւ ՚իկողմն արեւմտեան է սեղան Ղպթոց։ Եւ ՚ի ներքոյաստիճանին ՚ի կողմն հարաւոյ է սեղան Վրաց. յոր այժմՅոյնք պատարագեն։ Եւ ՚ի կողմն հիւսիսոյ է սեղանՀապէշից. զոր այժմ ոչ ոք պատարագէ անդ այլ մերայինքզքսուր զարդուցն դնեն անդ։ Գոն եւս երկու կամարք. մինն ՚ի հիւսիս որ է սեղան Ասորւոց, եւ մինն ՚իհարաւ որ է մզկիթ այլազգեաց։ Իսկ ներքսագոյն կողմնարեւելից է սեղանն Յունաց։ Յորոյ վերայ մերձյառաստաղն գո՛յ պատուհան մի առ ՚ի լոյս տալոյ։Երկայնութիւնն ՃԼ ոտք է, եւ լայնութիւնն յաստիճանիտակէն դէպ ՚ի հիւսիս Ծ ոտք է։ Ունի եւ զփոքրիկ ջրհորմի քաղցրահամ. որք բազումք վասն հիւանդաց առնեն ՚իջրոյն եւ լինի բժշկութիւն աներկբայ։

Այս սուրբ եկեղեցիս ո՛չ է յատուկ միոյազգի, այլ ամենայն ազգաց, այսինքն Հայոց, Ֆռանկաց, Յունաց, Աասորւոց, Ղպթոց, եւ Տաճկաց. եւիւրաքանչիւր ՚ի սոցանէ ունի զբանալի մի որ երբ կամիբանայ զդուռն։ Սակայն գոյ շեխ մի վերակացուայլազգի որ ՚ի նոր եկեալ ուխտաւորաց ամէն ազգի Ա Ափարայ առնէ. յառաջին անգամն միայն եւ ո՛չյերկրորդին։