Գիրք Պատմութեան

Վասն Ամէնօրհնեալ սրբոյ Գերեզմանի Սուրբ Աստուածածնին։

Եթէ ձեւացուսցես զայս սուրբ եկեղեցին՝՚ի ձեւ մարդոյ գտանես։ Զամէնօրհնեալ Գերեզմանինզդիրքն իբր ՚ի վերայ կրծոց եկեղեցւոյս է շինեալ. քանզի ո՛չ է ՚ի մէջ եկեղեցւոյն եւ ոչ է ՚ի ծայրեկեղեցւոյն. այլ որպէս զծիր սրտի կառուցեալտեսանի. եւ է նման սենեկի միոյ. բայց քառանկիւնի. որ շրջաբերի շրջապատն ՚ի չորից կողմանց ԽԸ թիզ։ Եւունի երկու դրունս. առաջինն յարեւելս մերձսեղանոյն մերոյ, եւ միւսն ՚ի հիւսիս։ Եւ մտանելով՚ի նա գտանես զսրովբէագումար Տապանն իբր զտուփամէնանուշակ հոտոց անմահութեանց, մարմարեայ, յատկացեալ շինմամբ սեղան պատարագամատոյց։Երկայնութիւնն ՚ի հիւսիսոյ առ հարաւ Թ թիզ, եւլայնութիւնն յարեւմտից առ արեւելս մինչեւցաստիճանն մոմակալաց Դ թիզ. բարձրութիւնն յատակէնԵ թիզ. կամարաշէն։ Որ եւ ունի զկանթեղս մշտավառս։ Զազգիս մերում, Դ Ֆռանկաց, Գ Յունաց, Գ Հապէշից, ԳՎրաց, եւ Գ Ղպթոց։ Կայ եւ յառաստաղն բոլորակպատուհան մի ծխահան։ Եւ ՚ի հարաւակողմն գոյպատուհան մի զոր այլազգիքն մզկիթ են արարեալ։ Եւերեւին նախկին շէնքն մարմարեայ սայլիւք կերտեալ. եւ դրանց սիւնից խարիսխքն կան, եւ սիւնքն ո՛չ։ Եւայժմ թէպէտ հնագոյն տեսանի շէնքն, բայց շնորհալիեւ պարգեւատուութեամբ պերճացեալ. զի գրէթէ ոչ ոք՚ի քրիստոնէից յուսով հաւատով եւ սիրով դիմեաց ՚իսուրբ շիրիմս, եւ ել թարց կատարման խնդրուածոց։ Իվերայ այսր սրբոյ Գերեզմանիս յանձնեցաւ ՍուրբԿոյսն Հռիփսիմէ ՚ի Գայիանեայ կուսէն, եւ զկնի այսրնուիրմանս՝ հզօր թագաւորք ո՛չ կարացին իշխել ՚իվերայ սրբուհւոյն Հռիփսիմէի՝ Սուրբ ԱստուածածնիԳերեզմանի զօրութեամբ. թող զյայտնի հրաշքն որ առնէայժմ յուսով զնա աղաչողաց։ Ուրեմն խնկելի եւերկրպագելի է գերամաքուր եւ սրբազան ԳերեզմանՍրբոյ Կուսին Մարիամու մօրն Աստուծոյ։ Եւ երանիայնոցիկ որ միով կաթիւ արտասուաց համբուրենզսոսկալի Գերեզմանս քրովբէապար եւ սրովբէագումար։Ուստի ազգս Հայոց յամենայն չորեքշաբթի օր որյատուկ Սրբոյ Կուսին է պատկեր աւուրն, գան միաբանեւ ՚ի վերայ սուրբ Գերեզմանին մատուցանենզպատարագն. եւ յամենայն կիրակէի ՚ի սեղանն մերեկեալ զՔրիստոս պատարագեն։ Իսկ ՚ի շաբաթու պահոցվերափոխման Սուրբ Աստուածածնին եկեալ պատարագեն՚ի նմա շաբաթն ՚ի բուն. եւ ՚ի յաւուր տօնինզարդարեն զբոլոր եկեղեցին պէս պէս վարագուրօք եւմոմակալ ջահիւք։ Եւ ՚ի տանիս սրբոյ Գերեզմանին ՚իգլուխ փայտեայ աստիճանին, դնի վերափոխման սուրբպատկերն, եւ շարաշարեն յաստիճանսն բազումմոմեղէնս եւ ծաղիկս։ Իսկ զամենասուրբ Գերեզմաննզարդարեն զանազան կերպասիւք. որ բնաւ մի ազգ ո՛չառնեն նման մեր։ Եւ ՚ի գիշերի մնան անդ միաբանքն եւվերակացուքն, աղօթիւք եւ հսկմամբ զգիշերն ՚ի բուն. եւ մատուցանեն զպատարագն մեծաւ հանդիսիւ։ Եւ զիննօրն եւս գան միաբանքն եւ պատարագեն զՔրիստոս ՚իփառս ծնողին իւրոյ մօրն ողորմութեան. եւ ՚իպարծանս լուսաւորչածին երամոցս զՍուրբԱստուածածինն դաւանողաց զԿոյսն Մարիամ։ Որոյերեսս առաջի իւր հող եւ փոշի. թերեւս իւրգթածութեամբն այց արասցէ ազգիս Հայոց. եւ մեղաւործառայիս իւրոյ, շարադրողի զայս տետրիկս։