Պատմութիւն Պարսից

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՊՐԱԿ ՈՒԹՆԵՐՈՐԴ
Յորում աստանօր պատմի զերկրորդ գալուստ Ազատ խանի յԱսպահան, եւ զերկրորդ մարտն որ ըհդ Հասան խան, եւ սպառսպուռ կործանումն նորա։

 

Եւ իբրեւ լսէ Ազատ խան ի ճանապարհին այնմիկ՝ յորում գնայր ի Վրկան, թէ աճապարեաց Հասան խան քան զքեզ, եւ գնաց ի քաղաքն իւր առ ի պահպանել զնա քէն։ Ուստի խոտորեալ զոտս իւր ի շաւղաց իւրոց՝ դարձուցանէ զերեսս իւր հանդէպ Սպահանայ. ուր անդրադարձեալ արագապէս իբրեւ զարծուի իմն՝ ի վերայ որսոյ խոյացեալ՝ յոյժ սրացմամբ ճախր առեալ վերաժամանէ։ Ուր յետ քանի մի ամսոյ մնալոյն՝ ապա տայ մարզպանութիւն քաղաքիս ուրումն Ղադէր խանի՝ որ էր այր խիստ եւ անագորոյն. եւ ինքն ելեալ ի քաղաքէս ընդ Ֆաթալի խան սպարապետիւ իւրով գնայ դէպ ի Ղազուին քաղաք։ Ուր կամէր նուաճել զբերդ մի ամուր, որում Շիրին զնա առձայնեն, որոյ գլխաւոր ասեն թէ՝ էր կոյս աղջիկ մի։ Եւ մինչդեռ եւս պատեալ պաշարեալ ունէր զդղեակն այն ամրագոյն. գայ Հասան խան եւ առ բանակաւ նորա իբրեւ զմրրիկ իմն փոթորկեալ եւ մարախլապատեալ ժամանէ։ Ուր տան մարտ երկոքին կողմանքն ընդ միմեանս, եւ ի վճարման մարտին՝ սպառսպուռ պարտի Ազատ խան յերեսաց նորա։ Ապա ճողոպրեալ ի ձեռաց նորա՝ ինքն միայն փախստեայ անկանի ի Բաբիլօն առ բդեշխն նորա ընդ իշխանութեամբ օսմանցւոց։ Բայց գայ արդեօք առ բդեշխն հրաման ի Կոստանդինուպօլսոյ ի բաց արձակեալ զնա։

Եւ ապա Ազատ խան մեկնեալ անտի գնայ ի սահմանս Բաղիշու. ուր հնարիւք իմն ձերբակալ եղեւ ի վրաց՝ մատնեցաւ ի ձեռս Քէրիմ խանի. յորժամ յաղթեալ սպան զՀասան խան, եւ գնացեալ եմուտ  ի սահմանս Այրարատեան աշխարհի։ Անդ ապա Հերակլ արքայն վրաց զնա կենդան մատնեաց ի ձեռս նորա՝ առնելով զնմանէ յետկար երդման առ ի ո՛չ սպանանելոյ զԱզատ խան։ Վասն որոյ նա զյանցանս նորա շնորհէ ըստ խնամաիր գթութեան սրտի իւրոյ, եւ առ ինքն պահէ իբրեւ խորհրդական իւր՝ մինչեւ ցմահ Քէրիմ խանի։