Մատեան աշխարհավէպ հանդիսարանաց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ստուգութեամբ եւ ըստ կարգի տիրեալ Աբգար իշխանական աթոռոյ թագաւորութեան Հայոց, զկնի Արջամայ՝ հաւր իւրոյ: Սա նախ քան զամենայն թագաւորս ազգաց, կանուխ հաւատաց ի կենարար բանն հաւր, յաստուածն իմ Յիսուս, ի ծագմանէ հաւրն բոլորից, եւ եդ զսա նախ ի հիմունս եկեղեցւոյ Հայաստանեաց: Վասն զի նախապտուղ մատուցաւ ի սեղան արքայական ի տնկոյն, զոր հայր մշակեաց եւ առ զնախագահ աշտիճան, ուր թագաւորացն պատրաստեալ աւթեւան: Զի ընդ նմին նախնին Բագրատունեաց՝ Տուբիա, սքանչելին ի պնդութիւն հաւատոյ, որ ոչ ընդ այլ ազգականս իւր թուլացաւ, այլ խոյս տուեալ յԱրջամայ՝ պահեցաւ ի հաւատս մինչ ի գալ Թադէոսի: Ի միասին հաւատացին ի Յիսուս նախնին Բագրատունեաց Տուբիա եւ թագաւորն Աբգար: Զի երկոքեան սոքա ըստ մարմնոյ ազգք եւ զարմք եւ սերեալք յԱբրահամէ. զԱբգար ասեմ ի Քետուրական ծննդոցն՝ յԱրշակայ եւ ի Վաղարշակայ, եւ զՏուբիա՝ ի Դաւթայ սերեալ եւ ելեալ, որոց նախնի՝ Իսահակ եւ Աբրահամ: Զի որ լուսաւորութեան եւ փրկութեան պատրաստեալ էր պատճառ ազգիս Հայոց՝ զԼուսաւորիչն ասեմ եւ զՏրդատ՝ Պահլաւունիք: Եւ սոքա էին յարմատոյ Աբրահամու, ի Քետուրական ազանց, թոռունք Վաղարշակայ, որոյ եւ Աբգար, եւթներորդն ի Վաղարշակայ, նախահաւ Տրդատայ: Որ թէպէտ եւ անցին ժամանակք յոլովք ընդ մէջ եւ թագաւորք Ը յԱբգարու մինչեւ ցՏրդատ. ա. Սանատրուկ, բ. Երուանդ, գ. Արտաշէս, դ. Արտաւազ, ե. Տիրան, զ. Տիգրան Փոքր, է. Վաղարշակ, ը. Խոսրով, ապա Տրդատ: Որք ի կոչմանն կանխեցին, ժամանեցին սոսկալի եւ նորալուր սիրոյ զեղմունք, եւս առաւել քան զամենայն ազգաց ի մեզ՝ մետասեան ժամեայ գործաւնեայսս աստուածակերտ այգւոյն: Որոց զյաւժարութիւնն զտասն ժամեայ հեղգագործ դանդաղանսն եւ /242ա/ զերկարութիւնն կոխեալ, զսակ վարձուն ինքն նախ յափշտակեաց, թէպէտ եւ ակն այլոց ազգաց չար է: Իսկ իմն տէր առատ է ամենեւին եւ զյոյժ յետինն եկն առնել նախ, եւ բարձր, եւ առաջին: