Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՍԱԿԱՒՈՒՔ

Եւ զի թէպէտ բնաւորական է ամենեցուն լաւին ցանկալ եւ անսխալ յիրս ամենայն լինել, սակայն ոչ է հնար, որ ի լինելութեան եւ յապականութեան է բնութիւնս, եւ այդ՝ յոյժ քաջաբանից, ո՞րչափ եւ մեզ իցէ, որ ամենայն ինչ գործ սխալեալն եղեւ եւ գրեթէ ի սկզբանէ։ Վասն որոյ զամենեսեան զկնի մեր եկեալսդ՝ զհարս եւ զեղբարսդ ի զանազան ժամանակս, աղաչեմ մաղթանաւք՝ զյոլով եւ զոչ սակաւ սխալանս ուղղեսջիք պատահեալք յընթերցման տառիս եւ զիրաւացի թերին լցջիք, որպէս վերագոյն ծանուցաւ։ Զի հասարակ եւ ի վեր քան զհասարակ սխալանացն ունիմ զպատճառ. նախ՝ զբիծս անձին, զոր զներգործութիւն խափանէ զՀոգւոյն. եւ ապա՝ զախտս մարմնոյ. եւ զի յայտ անվարժութիւն համաւրէն է սեռի եւ յատկի. եւ դարձեալ՝ անպարապութիւն, զի ընդ ստեամբք ախտաժէտիւ զմանկունս ունէի բանի. եւ զպանդխտութիւն եւ զանտեղութիւն. եւ զանտեղեկութիւն գրչութեան. եւ զհակառակութիւն ներքնոց եւ արտաքնոց. զգայութեանց տկարութիւն եւ զմարտս դիւաց. եւ զպակասութիւն գործեաց գծագրութեան. եւ զաղքատութիւն մատենից, յորոց զնիւթս հաւաքել ի դէպ էր բանից։ Ապա եթէ ընտանի ազգիս բարոյիւք սխալանացն լինիք պարսաւիչ եւ ոչ ուղղիչ, գիտելով գործ Հայկազնեայցս զայդոսիկ, միանգամայն զչափ անձին, անմեղադիր ձեզ յայդոսիկ լինիմք։ Ապա եթէ սիրով մերոցս պատահիք բանից եւ խնամիչ կամաւք զթերին լնուսջիք, ի Տեառնէ զհատուցումնն առջիք բարեաց եւ զգանձս բանից ձերովք երկամբք յեկեղեցիս ամբարեսջիք՝ յիշատակ բարեաց մնալ ձեզ ի նմա։

Բայց ձեռնարկութիւն մեզ յայսմ իրողութեան եղեւ ի թուականութեանն Հայոց ՈԼԳ եւ շրջանին երթալոյ ի բաց ՃԱ, որ կոչի Փոքր, իսկ Հոռոմին՝ ՆԵ, յամս անիշխանութեան թագաւորութեան մերոյ, ի վաղնջուց ժամանակի մնացելոց սակաւ իշխանացս ի կողմանս Խաչենոյ, ընդ ժամանակս անուանելոյ Հասանայ՝ որդւոյ Վախտանկայ կրաւնաւորեցելոյ, եւ որդւոյ նորա Վախտանկայ, ի դղեկին, որ անուանեալ կոչի Հաթերք, գլխաւորի այլոց իշխանացն, եւ կողմանցն Կիւղիկեայ մեծի իշխանին Ռոբենի, յամի, յորում մեռաւ յաղթող թագաւորն Վրաց Գեաւրգե, ի հայրապետութեան տեառն Գրիգորի Հայոց Մեծաց եւ ի դիտապետութեան տեառն Ստեփաննոսի տանս Աղուանից, յաշխարիս Առանայ, ի նահանգիս, որ կոչի մայրաքաղաքին Գանձակայ, յանապատի եւ յեղբայրանոցիս անուանեալ Դասնոյ, սկզբնաւորեալ ի լեռնակողմն մենաստանին կոչեցելոյ Հոռոմաշէն, ընդ հովանեաւ սրբոց եկեղեցեաց կուսաստանացն յիշեցելոց, ձեռնտուութեամբ հաւր Յովսեփայ եւ եղբաւր Պաւղոսի յորդորմամբ յառաջարկութիւնս։

Բայց գծագրութիւն յիշատակիս ի Նախադրութիւն գրոցս դատաստանի եղեւ, զի կատարած սորա ի ձեռն մեր միանգամ ոչ է, որպէս ասացեալ է կանխաւ զպատճառն։ Եւ արդ, որքան է կար՝ ի գործ անկանիմք հիւսել զկնի զիրս դատաստանի։ Ընդ որս եւ զայս եւս մաղթեմք. եթէ պատահի եւ հաճոյ ոմանց թուի յաւրինակէ աստի փոխել զիրս դատաստանի, ընդ նմին փոխեսջիք եւ զյիշատակս զայսորիկ, յիշատակել սոքաւք զմեզ, որով եւ դուք համաւրէն յիշեալ լիջիք ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր, որում փառք յաւիտեանս ամէն։

Կատարեցաւ Նախադրութիւն գրոցս դատաստանի ի ճառս մետասան։