Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Զի որպէս առ ամենայն մեր աթոռակիցս հարկ եղեւ գրել ի նոյն ութուտասներորդի ամի տէրութեանն Խոսրովայ՝ որդւոյ Որմզդի, զնոյն եւ առ քո սրբութիւնդ հարկեցաք գրել՝ պինդ ունել զպատուէր Հոգւոյն Սրբոյ ի ձեռն Աւրինաց եւ Մարգարէից, զորս առաքելական կանոնադրութեամբ հաստատեցին սուրբ եւ ուղղափառ վարդապետքն։ Բայց մանաւանդ առաւելագոյն զգուշանալ յանիծեալ յամուսնութենէ մերձաւորաց, որ ազգաւ մերձաւորութիւն է, եւ կործանին յայնքան չարիս։ Քանզի ոչ միայն զխառնակութիւն ազգահամարութեան գործեն այնպիսիքն, այլ եւ զագահութիւն, զոր արմատ ամենայն չարեաց ասաց առաքեալն, զհեթանոս աւրէնսն անաստուածն լինել, որպէս եւ նախամարգարէիւն ծանաւթացոյց ամենայն աստուածապաշտաց. եւ բիւր եւ այլ չարիս, որպէս եւ իմաստնոց յայտնի է։ Զի թէ աստուածային բերանն անիծանէ զմարդիկ, որ փոխեն զընկերի եդեալ սահմանս, իսկ զԱրարչին բոլորեցուն զսահմանադրութիւն եւ զպատուէր առ ոտն հարու եւ արհամարհողք լեալք, մեծի բարկութեան ճանաչելի է, այլ վասն նոցա եւ այլք։ Եւ յայտ անտի է, զի ի հնումն, զորս ըստ ելից, Աստուած այնպէս ասաց, թէ ըստ կրաւնից ազգացն Եգիպտացւոց եւ Քանանացւոցն մի՛ երթայցէք, ես եմ Տէր Աստուած ձեր։ Եւ ի կարգ արկեալ՝ զայսպիսի անկողինս կոչեաց խայտառականաց առականս, որով ամպարիշտքն վարէին։ Հրաժարեցոյց յառաջին ազգէն եւ ապա՝ յերկրորդէն եւ հասեալ յայն, զոր մեք խորթս կոչեմք, եւ ասէ՝ մի յայտներ, զի համմաւրեայ քոյր քո է։ Եւ ապա յետ ոչ սակաւ բանից եւս զարմանալոյ արժանի իմն նշանակէ. քանզի իբր ասաց, թէ համմաւրեայ քոյր է, դարձեալ երկրորդէ այսպէս, թէ զառականս կնոջ եւ զդստեր նորա, որ լինի մին կին, եւ միւսն՝ խորթ, մի՛ յայտնեսցես եւ զդուստր ուստեր նորա, այսինքն է՝ զխորթին, եւ կամ զդուստր դստեր նորա մի՛ առնուցուս, քանզի ամպարշտութիւն է։ Ապա վերագոյն քան զայս նշանակէ, որ նոյն մեզ երրորդ ազգ կարծի, ըստ յառաջ յայտնագոյնդ առնելոյ մեր, զառականս դստեր ուստեր քոյ կամ դստեր դստեր քոյ մի՛ յայտնեսցես։ Բայց մի՛ ոք կարծեսցէ զասացեալս ի վերայ ծնողին միայն, այլ եւ՝ որք ի նմանէն, քանզի եւ այս կատարեալ յիմարութիւն է, քանզի ոչ ուրուք եղբայր առանց հաւր եւ կամ քոյր, այլ թէ եւ հաւրաքեռ որդի եւ կամ մաւրաքեռ, քանզի ազգակցութիւնն մի է եւ նոյն է եւ որդւոց։ Զի որպէս առաջին, եւ երկրորդ, եւ երրորդ՝ ազգ ասին, այսպէս եւ եղբաւրորդւոյն եւ կամ այլոց առ միմեանս առաջին ազգն, եւ երկրորդ, եւ երրորդ, եւ քառորդ՝ ազգ ասին։ Եւ ոչ այսչափ. բայց եւ այլ որոշումն, արժանի զարմանալոյ, ուսուցանէ աստուածազանն մեզ Աւրէնք. զառականս նուոյ մի՛ յայտնեսցես եւ զդուստր դստեր նորա կամ զդուստր ուստեր նորա մի՛ առնուցուս։ Որ ցուցանէ զայս. իբր թէ մեռեալ որդւոյն, եւ նուոյն առն այլում եղեալ եւ ծնեալ ուստեր, եւ նորա կին առեալ այլ դուստր ծնանիցի՝ մի առնուցուս զնա կնութեան, զի ամպարշտութիւն է։ Այսու զկատարեալն իսկ զսահման ցուցանէ եւ եթէ ցո՞ր խորշելի է յամուսնութենէ։ Իսկ Սուրբ Հոգին Ովսեաւ մարգարէիւ զամենայն անհնարին եւ զչարաչար մեղս փոքր համարեցաւ առ այսու յանցմամբ եւ ամբաստանութեամբ։ Լո՛ւր որ զասացեալս նշանակէ. եթէ լոկ անուամբ գոյ, զի՞նչ հարազատութիւն ի միջի կայ, ասէ. դատաստան Տեառն է ընդ բնակիչս աշխարհի, զի ոչ գոյ ճշմարտութիւն, եւ ողորմութիւն, եւ գիտութիւն Աստուծոյ ի վերայ երկրի, այլ անէծք, եւ ստութիւն, եւ գողութիւն, եւ շնութիւն, եւ սպանութիւն հեղեալ ի վերայ երկրի։ Իսկ աւելի ամպարշտութիւն եւ կսկծելի մեղք այն են, որ արիւն ընդ արիւնս խառնեն, որ է ազգականաց ամուսնութիւն։ Եւ հատուցումն այնմ զայս պատմէ. վասն այդր, ասէ, սուգ առցէ երկիր եւ նուաղեսցի ամենայն բնակչաւքն իւրովք, այլ եւ գազանք անապատի, եւ սողունք, եւ թռչունք երկնից պակասեսցին, զի ոչ ոք էր, որ յանդիմանէր եւ դատէր։ Արդ, մինչ բանն յանդիմանութեան եւ դատելոյ զայնպիսիսն ձեզ հաւատացաւ, եւ անփոյթ առնես՝ ե՛ւ զանձն դատապարտես, ե՛ւ որոց իշխեսն։ Բայց եթէ արեան յարիւն ոչ տաս խառնիլ, որ է մինչեւ անուն մերձաւորութեանն սպառի, արդարութեամբ կատարեալ զարդարես զքո վիճակդ։ Իսկ յանդգնեցելոցն եւ պատերազմասիրաց ընդ Հոգւոյն Սրբոյ՝ բան կանոնին, զոր երանելի հարցն ի Քրիստոս հաստատեալ է եւ մինչեւ ցայժմ իբրեւ զարեգակն անշիջանելի պահի, նոցա զայս աւանդեսցես. սկիզբն ի հինգերորդէն յառաջ, քանզի որ յանասնոցն բնութիւն սիրելի էր անկանել, այնց ողորմութիւն արարեալ՝ զսահմանն մեղմացուցին, բայց լաւացն բնիկն է, որում տեղեակ է եւ քո սրբութիւնդ։

Յամենայն գրեթէ ի կանոնս այսոցիկ եդաւ սահման, այլ լիով աստ, զոր առեալ եցոյց յԱւրինաց եւ ի Մարգարէից։ Զոր եւ մեզ զայսոսիկ քննելի է, թէ ո՞ր արդեաւք յաւելուած ըստ նորոյս եղեւ ի ձեռն կանոնաց։ Քանզի Աւրէնքն հրաժարեցոյց զառ ի հաւրէ եւ զառ ի մաւրէ քեռէ, որ է ըստ այսմ. թէ պատահի առնուլ կին, եւ նորա իցէ դուստր եւ թէ զկնի առնլոյն ծնանիցի։ Իսկ կանոնք ըստ այսմ. մի՛ տալ զխորթս միմեանց եւ մի՛ զառ ի նոցանէ ծնունդս մինչեւ ի զարմն երրորդ, ապա ծնեալ ի ծնողաց խորթուցն մինչեւ ցորդիսն, որ առանց խորթուցն, որ լինին հինգերորդ ազգ, ապա ամուսնասցին։

Զխորթս միմեանց զխորթակիցսն ասէ մինչեւ ցերրորդն, յայտ է, զի չորրորդին հրամայէ, եւ ծնեալ ի ծնողաց խորթուցն մինչեւ ցորդիսն՝ երրորդին ասէ, որ խորթովքն լինի չորրորդ եւ ծնողաւքն՝ հինգերորդ։ Եւ զայս ասէ, որ թէ պատահի մին ի խորթուցն, եւ մին՝ ի ծննդոց ծնողաց խորթուցն, եւ կամ ի խորթուցն ծնողաց՝ չորրորդ, եւ խորթն՝ հինգերորդ, ապա ամուսնասցին։

Եւ զի Աւրէնքն զհաւրաքոյր եւ զմաւրաքոյր յիշէ, իսկ կանոնք զծնունդ սոցա եւ զծնունդ զեղբաւր մաւր եւ զայլոց միապէս հրաժարեցուցանէ։ Զխորթոցն եւ զթոռանց, որ յորդւոյ եւ ի դստերէ, եւ զեղբարց ծնունդս կանոնք եւ Աւրէնք միաւրինակ հրաժարեցուցանեն. նմանապէս եւ՝ զծնունդ, որ ի նուէ։