Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ՅԱՂԱԳՍ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ, ԵԹԷ ՉԱՐ ԿԱՄԱՒՔ ԵՒ ԿԱՄ ԸՆԴ ԽԱՂ ԽՐՏՈՒՑԱՆԷ ՈՔ ԶԵՐԻՎԱՐ, ԵՒ ԱՆԿԵԱԼ Ի ՆՄԱՆԷ ՈՔ ՄԵՌՑԻ ԿԱՄ ԲԵԿՑԻ, ԵՒ ԵԹԷ ՅԱՅԼ ԻՆՉ ԿԵՆԴԱՆԵԱՑ, ԿԱՄ ՄԻԱՅՆ ԽՐՏՉԻՑԻ ԱՆՊԱՏՃԱՌ Ի ՏԵՍԱՆԵԼ ԶՈՔ

Եթէ կատարեալ ոք իցէ եւ չար կամաւք գործիցէ, եւ անկեալն մեռցի, արեան դատաստան լիցի, որպէս գրեալն է՝ հատուսցի. իսկ բեկեալն՝ բժշկութեանն եւ դարմանոյն տացի. իսկ զգայութեանցն վնասելոյ՝ որպէս եւ գրեալն է, այնպէս հատուսցի. իսկ ոչ անբիծ բժշկեալն՝ կէս զգայութեանցն հատուսցի։

Ապա եթէ ընդ խաղ իցէ, նոյն լիցի դատաստան, զի ոչ խաղալ, այլ զարհուրել արժան էր, սակայն ներեսցի վասն սովորութեան աշխարհի՝ մինչ ի կէսն հատուցանել, եւ կամ յերիցն մի լիցի։ Սոյն աւրինակ եւ ապաշխարութիւնն լիցի, թէ ի դատաստան ոչ մտանէ։ Իսկ թէ մանուկ իցէ, տեսցի հասակն, որպէս յառաջագոյն գրեալն է, եւ այնպէս դատեսցի, միանգամայն չարակամութեամբն առնել եւ կամ ընդ խաղ։

Եւ յամենայնդ ճշգրտութեամբ տեսցի կամայն եւ ակամայն, զի կատարեալ ակամայ է, որոց յետոյ զեղջ հետեւի, իսկ կամաւորին՝ ուրախութիւն։

Այլ թէ ըստ ինքեան զոք տեսեալ խրտչիցի, եւ այնպէս վնասն լիցի մահու, թէ ի թշնամեաց յայլազգեաց իցէ, զի բնութեամբ է նոցա ի կորուստ մեր խնդալ, կէս արեան դատաստան լիցի. ապա եթէ քրիստոնեայ թշնամի իցէ՝ կիսոյ կէս, այլ ըստ ապաշխարութեանն՝ կէսն լիցի։ Եւ բեկելոյն եւ զգայութեանցն վնասելոյն այդոքիւք դատեսցին։

Իսկ եթէ չիցէ թշնամի, սակայն յահուր շարժմամբ վնասիցէ, մի՛ լիցի անպարտ յաղագս այլոյ ժամանակի զգուշութեան. քննելով՝ սակաւ յամենայնսն տուգանք լիցի։ Ապա թէ համեստ շարժմամբ եւ ըստ կարգի գնացն իցէ, տուգանաց դատաստան մի՛ լիցի, բայց ըստ իւրոյ խղճին եւ ըստ կամաց. նմանապէս եւ ապաշխարութիւնն լիցի։