Գիրք Դատաստանի, Բ խմբ.

Ե. գլուխ:
Թէ զի՞նչ էդատաստան եւ ո՞րոց եւ ո՞ւմ պարտ է վստահանալզդատաստան:

Կոչի անունդ յիրաց եւ իտեղւոյ. ԴԱՏ - որ է քննել, ԱՍՏԱՆ - որ է տեղի: Եւ թէպարզ իմանալ կամիցիս` ԴԱՏԱՍՏԱՆ - քննելոյ տեղի, յորում տեղւոջ քննէ դատաւորն զիրս եւ զբանսկռուողացն ընդ միմեանս. եւ կամ ԴԱՏԱՐԱՆ - որ էքննարան. զի բազում են յանուանքդ այսպէս, որպէս -Հայաստան կամ Ասորեստան, եւ այլ այսպիսիք:

Եւ դատաստան ո՞ւմ է:

Յառաջ ասացաւ թէ մարդկան է. բայց երեք են որով վարին մարդիկ - չար, եւ բարի, եւմիջակ: Արդ` որ յայտնի բարի մարդիկ են եւ չզրկեն զոք, նոցա չէ' պիտոյ դատաստան. եւ ո'չ որ յայտնի չարք են`գողք կամ աւազակք. այլ որ միջակն են` որ ունինդատախազութիւն կամ կարծեօք իրս: Որպէս Սողոմոնզերկուց կանանցն զկարծեօք դատաստանն քննէր. եւԴանիէլ զծերոցն ստութեամբ զասացեալսն յայտնէր. եւՔրիստոս ի գալստեանն իւրում աջակողմեան յայտնիարդարոցն ասէ - եկայք օրհնեալք Հօր իմոյ, եւձախակողմեան յայտնի մեղաւորացն ասէ - երթայք յինէնանիծեալք ի հուր: Ուստի յայտ է յայսմանէ թէմիջակացն է դատաստանն. եւ միջակք ասինապաշխարեալքն զմեղս, որոց կշռէ զմեղսն եւզապաշխարութիւնն եւ որ առաւել լինի` այն տանի զվճիռն: Նոյնպէս եւ ի դատաստանս:

Եւ արդ` պարտ է դատաւորինհմուտ լինել եւ քաջուսումն, եւ հանճ արեղ, եւ գիտունՍուրբ Գրոց եւ ամենայն մարդկային իրաց, զի անսխալզդատաստանն առնիցէ: Պիտոյ է եւ կատարեալ գոլհասակաւն, եւ ուշիմ, մտաւոր եւ զգաստ, զի մի' յոչիմանալոյ ի հարկէ սխալանս ինչ գործիցի: Զի թէյամենայն փոքր արուեստս` որ ոչ է հասու ոչ կարէգործել, ո'րչափ եւս առաւել ի մեծ գործսդատաւորութեան, որ Աստուծոյ վայել է. զի դատաստանառնել Աստուծոյ գործ է, զի Նա է ճ շմարիտ դատաւոր, եւայլ դատաւորք նման նմա կոչին: Ուստի պարտ էամենայնիւ գիտուն եւ զգաստ եւ հանճ արեղ լինել եւանաչառ, զի մի' թիւրիցէ զդատաստանն Աստուծոյ եւդատապարտեսցի ի Նմանէ:

Եւ թէ ու՞մ պարտ է տալ զհրաման դատաւորութեան:

Յօրինացն յայտնի էինդատաւորքն, մարգարէքն եւ քահանայքն, որ յԱստուծոյընտրեցան. եւ ի նոցանէ ընտրեալ ծերք եւ իմաստունդատաւորք: Լինին եւ պատահմամբ թագաւորք եւ իշխանքդատաւորք դատել զաշխարհական դատաստանս: Եւ արդ` մեզայսպէս լիցի. զի ի տեղւոջ յորում լիցի քրիստոնեայթագաւոր կամ իշխան - նոքա զաշխարհի դատաստանսհոգայցեն ատենիւ եւ իրաւամբք. իսկ զեկեղեցւոյդատաստան եպիսկոպոսն հոգասցէ վարդապետականվարժմամբ եւ երկու կամ երեք կատարեալ արամբք ընդնմա ի դատաստանի: Եւ ի տեղւոջ, ուր ոչ իցեն թագաւորկամ իշխանք, պարտ է յեպիսկոպոսն տալ զսա յաւանդ, զիզամենայն դատաստանս նոքա հոգասցեն: Բայց մի' ոքհակառակ կացցէ բանիս թէ` են յեպիսկոպոսաց, որ տգէտքեն եւ արծաթով ընտրած, գիտեմ զայս ես: Բայց զի ունինզաստիճ անն եւ ամենայն հոգւոց պատասխանի պարտինԱստուծոյ, նոյնպէս եւ այսմ տացեն: Եւ վերագոյնասացաւ զի վարդապետօք արասցեն դատաստան. եւ թէ այսոչ իցէ արասցեն գիտնական քահանայիւք եւտանուտերօք. եւ զի թէ ինքն տգէտ իցէ, ի նոցա վճ ռէնուսցի զդատաստանն, զի անբամբաս եւ հաւանական լիցիիրաւունքն: