Գիրք Դատաստանի, Գ խմբ.

ԳԼՈՒԽ ՄԺԲ
ՎԱՍՆ ԹԷ ՔԱՆԻ՞ ԱԶԳ ԱՌՆՈՒՆ ԶԻՐԱՐ

Զի որպէս առ ամենայն մեր աթոռակիցս հարկեղեւ գրել ի նոյն նիւթիւ տասներորդ ամի տէրութեանԽոսրովայ՝ որդոյ Որմզդի, զնոյն եւ առ քոսրբութիւնդ հարկեցաք գրել՝ պինդ ունել զպատուէրՀոգոյն Սրբոյ ի ձեռն 0րինաց եւ Մարգարէից, զորառաքելական կանոնադրութեամբ հաստատեցին սուրբ եւուղղափառ վարդապետքն։ Բայց մանաւանդ առաւելագոյնզգուշանալ յանիծեալ ամուսնութենէ մերձաւորաց, որազգաւ մոտաւորութիւն է, եւ կործանին յայնքանչարիս։ Քանզի ոչ միայն զխառնակութիւնազգահամարութեանն գործեն այնպիսիքն, այլ եւզագահութիւն, որ է արմատ ամենայն չարեաց, ասէառաքեալն, զհեթանոսաց օրէնս անաստուածս լինել, որպէս եւ նախամարգարէիւն ծանօթացոյցաստուածապաշտաց. եւ բիւր եւ այլ չարիս, որպէս եւիմաստնոց յայտնի է։ Զի թէ աստուածային բերաննանիծանէ զմարդիկ, որ փոխեն զընկերի եդեալ սահմանս, իսկ զԱրարչին զբոլորեցունց զսահմանադրութիւն եւզպատուէր առ ոտն կոխել եւ հարկանել եւ արհամարհողքլեալք, մեծի բարկութեան ճանաչելի է այս, վասն նոցաեւ այլք։ Եւ յայտ անտի է, զի ի հնումն, զորս ըստելից, Աստուած այսպէս ասաց, թէ ըստ կրօնիցն ազգացնԵգիպտացոց եւ Քանանացոց մի՛ երթայցէք, ես եմ ՏէրԱստուած ձեր։

Եւ ի կարգ արկեալ՝ զայսպիսի անկողինսկոչեաց խայտառականաց առականս, որով ամբարիշտքնվարէին։ Հրաժարեցոյց յառաջին ազգէն եւ ապա՝յերկրորդէն եւ հասեալ յայն, զոր մեք խորթս կոչեմք, եւ ասէ՝ մի յայտներ, զի համմօրեայ քոյր է։ Եւ ապայետ ոչ սակաւ բանից եւս զարմանալոյ արժանի իմննշանակէ. քանզի իբր ասաց, թէ համմօրեայ քոյր քո է, դարձեալ երկրորդէ այսպէս, թէ զառականս կնոջ եւդստեր նորա, որ լինի մին կին, եւ միւսն՝ խորթ, մի՛յայտնեսցես եւ զդուստր ուստեր նորա, այսինքն է՝զխորթին, եւ կամ զդուստր դստեր նորա մի՛առնուցուս, քանզի ամբարշտութիւն է։ Ապա վերագոյնսքան զայս նշանակէ, որ նոյն մեզ երրորդ ազգ կարծի, ըստ յառաջ յայտնագոյնդ առնելոյ մեր, զառականսդստեր ուստեր քոյ կամ դստեր դստեր քոյ մի՛յայտնեսցես։ Բայց մի՛ ոք կարծեսցէ զասացեալս իվերայ ծնողին միայն, այլ եւ՝ որք ի նմանէն, քանզիայս կատարեալ յիմարութիւն է, քանզի ոչ ուրուքեղբայր առանց հօր կամ քոյր, այլ թէ եւ հօրաքեռ որդիկամ մօրաքեռ, քանզի եւ ազգակցութիւն մի է, նոյն եւորդոց։ Զի որպէս առաջին, եւ երկիր եւ երիր՝ ազգասին, այսպէս եւ եղբօրորդոցն եւ կամ այլոց առմիմեանս առաջին ազգն, եւ երկրորդն, եւ երրորդն, եւքառորդ՝ ազգ ասին։ Եւ ոչ այսչափ. բայց եւ այլորոշումն, արժանի զարմանալոյ, ուսուցանէաստուածազանն մեզ 0րէնք. զառականս նուոյ մի՛յայտնեսցես եւ զդուստր դստեր նորա եւ կամ զդուստրուստեր նորա մի՛ առնուցուս։ Որ ցուցանէ

զայս. իբր թէ մեռեալ որդոյն, եւ նուոյնառն այլում եղեալ եւ ծնեալ ուստր, եւ նորա կինառեալ այլ դուստր ծնանիցի՝ մի՛ առնուցուս զնա իկնութիւն, զի ամբարշտութիւն է, այսինքն՝զկատարեալն իսկ զսահման ցուցանէ՝ զի՞ գարշելի էյամուսնութենէ։ Իսկ Սուրբ Հոգին Ովսեաւ մարգարէիւզամենայն անհնարին եւ զչարաչար մեղս փոքրհամարեցաւ առ այսու յանցմամբ եւ ամբաստանութեամբ։Լուր որ զասացեալս նշանակէ. եթէ լոկ անուամբ գոյ, զի՞նչ հարազատութիւն է միջի կայ, ասէ. դատաստանՏեառն է ընդ բնակիչս աշխարհի, զի ոչ գոյճշմարտութիւն, եւ ողորմութիւն, եւ գիտութիւնԱստուծոյ ի վերայ երկրի, այլ անէծք, եւ ստութիւն, եւ գողութիւն եւ շնութիւն, եւ սպանութիւն հեղեալ իվերայ երկրի։ Իսկ աւելի ամբարշտութիւն եւ մեղքկսկծելի այն են, որ արիւն ընդ արիւնս խառնեն, որ էազգականաց ամուսնութիւն։ Եւ հատուցումն այնմ զայսպատմէ. վասն այդր, ասէ, առցէ սուգ երկիր եւնուաղեսցի ամենայն բնակչօք իւրովք, այլ եւ գազանքանապատի, եւ սողունք, եւ թռչունք երկնիցպակասեսցին, զի ոչ ոք էր, որ յանդիմանէր եւ դատէր։Արդ, մինչ բանն յանդիմանութեան եւ դատելոյզայնպիսիսն ձեզ հաւատացաւ, եւ անփոյթ առնես՝ եւզանձն դատապարտես, եւ որոց իշխեսն։ Բայց եթէ արիւնյարիւն ոչ տաս խառնել, որ մինչեւ արիւնմերձաւորութեանն սպառի, արդարութեամբ կատարեալզարդարես զքո վիճակդ։ Իսկ յանդգնելոց եւպատերազմասիրաց ընդ Հոգոյն Սրբոյ՝ բան կանոնին, զոր երանելի հարցն ի Քրիստոս հաստատեալ է եւ մինչեւցայժմ իբրեւ զարեգակն անշիջանելի պահի, նոցա զայսաւանդեսցես. սկիզբն ի հինգերորդէն յառաջ, քանզի որյանասնոցն բնութիւն սիրելի էր անկանել, այնցողորմութիւն արարեալ՝ զսահմանն մեղմացուցին, բայցլաւացն բնիկն է, որում տեղեակ է քո սրբութիւնդ։

Յամենայն գրեթէ ի կանոնս այնոցիկ եդաւսահման, այլ լիով աստ, զոր առեալ եցոյց յ0րինաց եւ իՄարգարէից։ Զոր եւ մեզ զայսոսիկ քննելի է, թէ ո՞րարդեօք յաւելուած ըստ նորոյն եղեւ ի ձեռն կանոնաց։Քանզի 0րէնքն հրաժարեցոյց զառ ի հօրէ եւ զառ ի մօրէքեռէ, որ է ըստ այսմ. թէ պատահի առնուլ կին, եւ նորադուստր իցէ եւ եթէ զկնի առնելոյն ծնանիցի։ Իսկկանոնք հրամայէ ըստ այսմ. մի՛ տալ զխորթս միմեանցեւ մի՛ զառ ի նոցանէ զծնունդս մինչեւ ի զարմներրորդ, ապա ծնեալ ի ծնողաց խորթուցն մինչեւցորդիսն թոռանց որդոցն, որ լինին հինգերորդ ազգ, ապա ամուսնասցին։

Այլ խորթս միմեանց զխորթակիցսն ասէմինչեւ ցերրորդն, յայտ է, զի զչորրորդին հրամայէ, եւ ծնեալ ի ծնողաց խորթուցն մինչեւ ցորդիսն՝երրորդին ասէ, որ խորթօքն լինի չորրորդ եւ ծնողքն՝հինգերորդ։ Եւ զայս ասէր, թէ պատահի մինն իխորթուցն, եւ մինն՝ ի ծնողաց խորթուցն, եւ կամ իխորթուցն ծնողաց՝ չորրորդ, եւ ծնողքն՝ հինգերորդ, ապա ամուսնասցին։

Եւ զի 0րէնքն զհօրքոյր կամ զմօրքոյրյիշէ, իսկ կանոնք զծնունդս նոցա եւ զծնունդսզեղբօր մօր եւ զայլոցն միապէս հրաժարեցուցանէ։Զխորթուց եւ զթոռանց, որ յորդոյ եւ ի դստերէ, եւզեղբարց ծնունդս կա֊

նոնք եւ 0րէնք միօրինակհրաժարեցուցանեն. նմանապէս եւ՝ զծնունդս. որ ինուէ։