Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԳԼՈՒԽ ԼԷ
Վասն յառաջադիմութեանն Վարազ Տրդատայ եւ ընդունել գահ եւ պատիւ ի կողմանց կողմանց, եւվախճան Դաւթի՝ Մեծ Կուենից եպիսկոպոսի. եւ Իսրայելի փոխանորդել զաթոռ նորին, որ եղեւ առաջնորդ բարի

Այնուհետեւ աստուածարեալ իշխանն ՎարազՏրդատ օր ըստ օրէ յառաջատէր ի պետաւորութեաննիւրում։ Եւ յետ այսորիկ ընդունէր զգերագոյն գահն իհզօր եւ յարքայակերպ իշխանէն Տաճկաց սահմանակալլինել կողմանն արեւելից, եւ իշխել ամենայնթագաւորութեանն Աղուանից եւ Ուտիացւոց գաւառին, նուաճեալ ընդ ինքեամբ զամենեսեան՝ յարազուարճցնծութեամբ յաղթող եւ հզօր գոլով ի վրեայ սահմանացիւրոց. Ընդ ժամանակս ընդ այնոսիկ ապա եւ երջանիկհայրապետն Մեծ Կուենից՝ Դաւիթ յաւելաւ առ հարս իւր, որոյ զբարիոքն պատերազմեալ՝ յաստեացս բարիանուանեցաւ եւ ի հանդերձեալսն հրանիւթիցն գտաւհանդիսակից։ Բայց ապա անհովիւ հօտն գոլով՝եկեղեցին մնացեալ տխուր։ Յայն ամ խորհուրդ ի միտառեալ բարեպաշտ իշխանին Աղուանից ընդ հարազատզօրավարին եւ ընդ կաթողիկոսին ամենայնեպիսկոպոսօք եւ նախարարօքն հանդերձ՝ փութովհասանել ի կատարումն աստուածային խորհրդոյն։«Եկա՛յք, ասէ, զընտրեալս զայս յԱստուծոյ զԻսրայէլ՝զառաքինազգեստ այրս, յաթոռ աստուածազանվերադիտողութեան գաւառին Մեծ Կողմանց կարգեսցուքտեսուչ, զի լուսաւորեսցէ զնոսա օրէնսուսոյցխոհականութեամբ ի բանս արարչինե։ Իսկ նա թէպէտ եւառ մի նուագ ոչ առնոյր յանձն, բայց քանզիիշխանասաստ հրամանաւ ստիպէին զնա, ոչ յամառեալպնդէր զառաքելականն յիշելով բան, եթէ «որեպիսկոպոսութեան ցանկայ, բարւոյ գործոյ ցանկայե։Կամ զվաղնջուցն յիշատակել ի միտս՝ զհամբակականտիոց զտեսիլ ցուցակութեան նմա ի Սուրբ եկեղեցւոջնի Վաղարշապատ քաղաքի։

Վասն որոյ ձայն արկեալ ասէր. «ԿամքԱստուծոյ կատարեսցինե։ Ապա յայնժամ շեշտակի ճեպովյղեալ զնմանէ իշխանն արս աւագս ի գլխաւորնախարարացն, զի փութով առ նա հասուսցեն։ Արդ՝ եկեալհասեալ նոքա ի Միջնարցախն գաւառ՝ գտանէին զնա իԳլխոյ վանս՝ յիւրում մենաստանին, որով եղեւ ժողովվիճակելոցն քահանայից։ Եւ յուղարկեալ զնոսա անտիպիտառականն հրովարտակօք հասանէին առ կաթողիկոսնեւ իշխանն Աղուանից. յանդիման ունէին առաջի նոցազսրբասնեալն Իսրայէլ կրօնաւորազգեստ կարգաւ։ Որոցառեալ ամենեցուն զգիր գովութեան՝ մուրհակ կնքէիննմա յիւրաքանչիւր կողմանց զօրավարն նախարարօքնհանդերձ։ Ապա առեալ զնա կաթողիկոսին՝ ձեռնադրէյեպիսկոպոսութին գաւառին Մեծ Կողմանց եւ մեծաւժողովով եւ ընծայական թղթովք յուղարկէր զնա յիւրգաւառն։ Եւ նոքա եկեալ ի նախնականն հասանէինեպիսկոպոսանոցն, որում Տաղձանսն անուանէին։ Եւմեծաշուք մեծարանօք յաթոռակցաց եւ ի գլխաւորաց եւի ժողովրդականաց առաւել քան զամենեսեան լաւցուցանէր զիւր վարդապետութիւնն։ Առեալ զնշանխաչին պարծանաց յանձն իւր բազկատարած պաղատանս առԱստուած մատուցանելով վասն իւրոյ աշխարհին։Զգաստացեալ կրօնաւոր վարուք յառաջադէմ լինէր, շրջէր ընդ ամենայն գաւառս վիճակելոց իւրոց. եւհաստատէր զնոսա վարդապետական շնորհօք՝ կալ նոցայուղղափառ հաւատս պատուիրանին պահպանութեան։Այսպէս եւ այսու օրինակաւ ցուցանէր զիւրվարդապետութիւնն եւ պայծառանայր սիրովն Քրիստոսի։