Պատմութիւն Աղուանից աշխարհի

ԳԼՈՒԽ ԺԶ
Յաղագս գալստեան երկրորդ Մահմետայ ի Հայս, զորս եւ հնազանդեցուցանել եւ անտի ընդ Աղուանս աճապարել, մտանել ընդ դուռն Չորայ եւ անդ լսել զապստամբելն Հայոց. առ որս դառնալ անտի եւ գալ զՍեւան ծովապատ կղզին առնուլ եւ զզօրս Հայոց եւ Հոռոմոց կոտորել զոմանս յիշխանաց տանել ընդ ինքեան ի Նախիջեվան այրել եւ անտի գնալ յԱսորիս, յորում չարաչար մահուամբ սատակել եւ այլ զրոյցք պիտանիք

Ի ՃԽԶ երորդ թուականութեան Հայոց եկնՄահմետն երկրորդ ի Հայս . եւ աճապարեալ ընդ աշխարհնԱղուանից՝ մտանէ ի Չոր։ Իսկ ապստամբեալ Հայոց՝արգելին զՏաճիկսն ի Դունի եւ ԿԲ հազարս ի Տաճկացնսպանին՝ ածեալ զօր բազում ի Հոռոմոց։ Եւ ի նմինամին եղեւ զրաւ զարմիցն Սրբոյն Գրիգորի։ Եւ դարձաւՄահմետն ի Չորայ, դայ պաշարէ զՍեւան ծովապատն բերդամս Գ. եւ ապա առնու զայն եւ ի սուր սուսերի արկանէ, զորս գտանէ ի նմա. եւ անտի անցեալ ի Հայս եհարզՀոռոմստայն եւ զՀայն. եւ զորս ոչ կարաց ըմբռնել՝դարան գործեալ մեծապէս երդմամբ, դաւով եւխաբէութեամբ առ ինքն ժողովեաց զամենայն գլխաւորսՀայոց, եւ տարեալ ի Նախիջեվան քաղաք՝ ութ հարիւրայր յեկեղեցիսն արկեալ կենդանւոյն այրեաց, եւ Ն այրի Խրամ նոյնպէս այրեաց եւ զսինլիքորս նոցա սրահարսատակեաց։ Եւ այսմ կորըստեանն նոցա պատճառ եղեւայն, զի առ հասարակ շնչեալ ի նոսա հոգի մոլորութեան, զի արհամարհանօք այպն առնէին զհայրապետ, եւզքահանայս եւ զկրօնաւորս, ձանձրացուցանէին եւնեղէին զնոսա։ Եւ թէպէտ կրեցին Հայաստանեայքնզհարուածն զայն, սակայն ոչ եթող Տէր ԱստուածՄահմետի զվրէժն զայն. այլ ի հասանել ՄահմետիյԱսորիս, դժնդակ ախտ մահու զնա պաշարեալ եւ զեօթնամիս յոգեհանս կացեալ՝ հազիւ ուրեմն թքէր զոգին եւսատակէր։ Երիցս թաղեալ վերընկէց լինէր, զի երկիր ոչընդունէր զնորա գարշելի մարմինն։ Ապա կալեալ շունմի շամփրեցին ընդ մարմինն Մահմետի եւ այնպէսծածկեաց երկիր զչարն զայն։

Յետ այսորիկ զՇերոյ՝ Աղուանից իշխաննազատօքն հանդերձ տարան ի Տարօն եւ անտի յԱսորիս. եւհայ թուին ՃԾԳ էր։ Եւ ի միւսում ամին զՇիրակայ տէրնտարան յԱսորիս։ Եւ յետ երկուց ամաց էանց ՄրուանՏաճկաց իշխանն ի յԱլան եւ ոչ կարաց մտանել։ Եւ ելԽազրաց տէրն ութսուն հազար արամբք եւ էառ զԱղուանս. եւ էր թիւն Հայոց ՃԾԸ։