Բանաստեղծութիւններ

ԶԵՐԻՑ ԹՇՆԱՄԵԱՑ ԵՒ ԱՌ ԾՓՈՒՄՆ ԻՒՐՈՑ ՄՏԱՑ` ԽՐԱՏ ՀԱՐԱԶԱՏՕՐԷՆ

Փարթամութիւնք այսր աշխարհի եւ բիւրաւոր նորին բարիք,
Կանխեցին մեր նախնիքն ասել, բուռն որոգայթ մեծաչարիք,
Թէ վայելօղքն են անհաւանք եւ ի կարծիս մըտաց ծըփին,
Նոքին իսկ են, որք կամովին անկցին ի հաղբս անհընարին:

Գեղապաճոյճ դիմօքն իւրեանց տենչ հայեցմանց ի մեզ բերեն,
Թէ վաստակի մինն ի նոցունց, զընկերս իւրեանց միմեանց դերեն,
Զթոյնն ի ներքոյ առ թագուցեալ, բայց ի վերուստ սերիւ սերեն,
Յայն կախարդեալ զըզգայարանս, տօնակցութեամբ յինքեանս գերեն:

Եթէ ոք ցոք հարցանիցէ առ հըմտանալ ուժոյ նոցին,
Յաստուածաստեղծ հօրէն հարցցէ, այն որ կըրեաց ըզսով հացին,
Մեք սըգալի սերունդք նորին` կամք տակաւին ի նոյն քաղցին,
Բայց ո'չ ըզգամք անբանացեալքս, որպէս երգն է զըղջասիրին:

Զզօրագըլխաց սոցունց, յաճախ, աստուածարեալքն հըռչակեցին,
Ծովու բանտի եւ վիշապի, յառակ արկեալ նմանեցուցին,
Որք ի կորեանց միշտ երկընչիմք, զիա՞րդ կարեմք դէմ կալ սոցին,
Եթէ ոչ իսկ ի յաստուծոյ մեզ օգնութիւնք յարաբերին:

Որպէս գըտեալ հաւ մի բըտեալ, ունի ըզմեզ ի բըռին իւր,
Փարի ըզմեօք ո'չ յօգուտ մեր, այլ առ ի քէն եւ ի կեր իւր,
Խրախուսանօք զայն օր տօնէ, յորժամ արկցէ զոք ի սոր իւր,
Զորս որսացեալ շեղջակուտէ, որք փափագին քաղցր եղջերին:

Զչարդ անյաջորդ, չարեօք որսան, չարք ի չարիս օտարական,
Բառնան ի քէն զերթայքն յինէն, ըզձայնն ահեղ մեծ որոտման,
Ահեղ ատեան անօգնական, ո'չ հայր, ո'չ մայր, ո'չ ազգական,
Ամենայն ոք` է բեռն ինքեան անդ բաւական, յոր շիւարին:

Վայրենական եւ մալեկան գազան մարմինդ այդ անընտել,
Ո'չ կարացեր սանձել, վարժել եւ ըստ կամաց բանին շարժել,
Եթէ ո'չ վաղ աճապարես, փութայ ըզքեզ կորուսանել,
Մի' ածեր գութ իբր ընտանւոյ, դաւաճանօղ նենգաւորին: