ԳԼՈՒԽ
ՏԱՍՆԵՕԹՆԵՐՈՐԴ
ՎԱՍՆ
ՍՏԱՆԱԼՈՅ
ԶՀՈԳԵՈՐԴԻ
1.
Հոգեորդի
անուանի
այն,
զոր
ոք
վասն
ոչ
ունելոյ
զորդի
առնու
զոմն
արու
կամ
էգ
եւ
առաջի
դատաւորաց
ընդունի
զնա
ի
հոգեւոր
որդիութիւն
ինքեան`
հաստատմամբ
գրոյ
երկոցունց
կողմանց,
գրելով
եւ
միմեանց
տալով.
այսինքն`
հոգեորդին
տացէ
գիր
հոգեւոր
հօր
իւրոյ,
եւ
նոյնպէս
հոգեւոր
հայրն
տացէ
գիր
հոգեորդոյն`
իւրոյ:
2.
Հոգեորդին
լինի
երկու
կերպիւ.
նախ`
յորժամ
բաժանեցեալ
է
ոք
ի
ծնողաց
իւրոց
լինի
ումեք
հոգեորդի:
Երկրորդ`
յորժամ
ոք
ոչ
գոլով
բաժանեցեալ
ի
ծնողաց`
հրամանաւ
ծնողացն
իւրոց
լինի
ումեք
հոգեորդի:
Առաջին
կերպիւ
հոգեորդին,
առ
ո'վ
ոք
ընդունեցաւ
անուամբ
հոգեորդիութեան
լինի
ըստ
ամենայնի
ենթ
իշխանութեան
հոգեւոր
հօրն
իւրոյ.
իսկ
երկրորդ
կերպիւն`
թէպէտ
լինի
ումեք
հոգեորդի
սակայն
ցորքան
կենդանի
է
բնական
հայրն
իւր`
լինի
ի
ներքոյ
իշխանութեան
բնական
հօր
իւրոյ,
եւ
յետ
մահուան
հօրն`
պարաւանդի
ըստ
ամենայնի
ենթ
իշխանութեան
հոգեւոր
հոր
իւրոյ
լինիլ:
3.
Եթէ
ոք
ունիցի
որդի`
ոչ
կարէ
թողուլ
զորդի
իւր
սեփական
եւ
առնուլ
զոմն
օտար
ինքեան
հոգեորդի:
Սակայն
եթէ
ունի
ոք
որդի
եւ
վասն
օրինաւոր
պատճառաց
զրկեսցէ
որդին
ի
ժառանգութենէ,
այնպիսի
պատահմանն
կարէ
ոք
առնել
զօտար
ոմն
ինքեան
հոգեորդի:
Իսկ
եթէ
ոք
ունելով
զսեփական
որդի
եւ
առանց
օրինաւոր
պատճառի
զանց
արարեալ
զնա
արասցէ
ոմն
ինքեան
հոգեորդի`
եղիցի
անհաստատ:
4.
Եթէ
ոք
նախքան
զամուսնանալն
եւ
կամ
ամուսնացեալ
գոլով
նախքան
զծնանիլ
նմա
զաւակք
արար
զոմն
ինքեան
հոգեորդի
եւ
յետոյ
ծնան
նմա
որդիք`
ո'չ
է
մերժելի
հոգեորդին
ի
ժառանգութենէ
ընչից
նորին,
այլ
հոգեորդին
ընդ
սեփական
որդոցն
լինի
հաւասարապէս
ժառանգօղ
ի
յընչից
հոգեւոր
հօր
իւրոյ`
առա'նց
ամենայն
պատճառաց:
5.
Եթէ
ոք
արար
զոմն
ինքեան
հոգեորդի
այնպիսին
միայն
ինքեան
լինի
անուանեալ
հոգեորդի,
եւ
ո'չ
է
համարելի
նա
կնոջ
նորին
որպէս
զհոգեորդի
եւ
կամ
որդոց
նոցին
եղբայր,
եւ
նոյնպէս
ի
յընչից
կնոջ
եւ
որդոց
նորին
ո'չ
լինի
ժառանգակից,
այլ
միայն
անուանի
հոգեորդի
նմա',
որ
արարն
զնա
եւ
ստանայ
ժառանգութիւն
ի
յընչից
հոգեւոր
հօրն
ընդ
այլ
որդիս
նորա
հաւասար
մասամբ:
6.
Յորժամ
ոք
կամի
առնել
զոմն
ինքեան
հոգեորդի,
պարտ
է,
զի
առնելի
հոգեորդին
իցէ
տասնութն
ամ
հասակավ
պակաս
քան
զինքն,
եւ
ո'չ
է
կարելի`
եթէ
ոք
իցէ
երեսուն
ամեայ,
արասցէ
զոմն
ինքեան
հոգեորդի,
որ
իցէ
տասնհինգ
ամեայ:
Այսպէս
եւ
վասն
այլ
հասակաց
իմանալի
է:
7.
Եթէ
ոք
եղեւ
ումեք
որդեգիր,
որ
բաժանեցեալ
է
ի
հօրէ
իւրմէ
եւ
կամ
մեռեալ
է
հայրն
իւր
բնական,
պարտաւորի
մնալ
ըստ
ամենայնի
ի
ներքոյ
իշխանութեան
հոգեւոր
հօր
իւրոյ
որպէս
զբնական
որդի:
Եւ
յորժամ
ամուսնասցէ
հոգեորդին,
որդիք
հոգեորդոյն
եւս
հարկաւորին
հնազանդիլ
հոգեւոր
հօր
նորին
ի
յամենայն
պատահմունս
որպէս
զբնական
թոռունք:
8.
Հոգեորդին
համարեսցի
որպէս
զսեփական
որդի,
եւ
վասն
այսորիկ
եթէ
ոք
մեռանիցէ
առանց
կտակի
եւ
ունիցի
հոգեորդի
միայն,
զինչս
նորին
ժառանգէ
նայ,
որպէս
գրեցեալ
է
ի
ութն
գլուխ
կտակագրին
վասն
ժառանգութեան
ի
համար
յիսունվեցերորդ:
Եւ
եթէ
իցեն
մեռելոյն
ա'յլ
եւս
որդիք
բաց
ի
հոգեորդոյն
այսպիսի
պատահմանն
լինի
ընդ
նոսա
հաւասարապէս
ժառանգօղ:
9.
Որպէս
կարէ
ոք
զսեփական
որդի
իւր
վասն
օրինաւոր
պատճառաց
(որպէս
եւ
գրեցեալ
է
ի
ութներորդ
գլուխ
կտակագրի
եւ
ժառանգութեան
ի
համար
«67»
եւ
«69»)
զրկել
ի
ժառանգութենէ
իւրմէ,
այսպէս
եւ
վասն
նոյն
օրինաւոր
պատճառացն
կարէ
զրկել
զհոգեորդին
եւ,
բաց
ի
նոյն
գրեցեալ
չորեքտասան
պատճառացն,
հոգեորդին
զրկեցեալ
լինի
եւս
վասն
անհնազանդութեան
առ
հոգեւոր
հայրն
իւր
կտակաւ:
10.
Յորժամ
ոք
լինի
ումեք
հոգեորդի,
այնպիսի
հոգեորդին
եթէ
բաժանեցեալ
իցէ
ի
բնական
հօրէն
եւ
եթէ
ոչ.
-յամենայն
ժամանակի
կարէ
լինիլ
ժառանգօղ
ընչից
բնական
ծնօղաց
իւրոց
եւ
ստանալ
օրինաւոր
մասն,
նոյնպէս
եւ
կարէ
լինիլ
ժառանգօղ
ամենեքեան
ազգականաց
ընչիցն,
որք
իցեն
ի
կողմանէ
բնական
ծնողաց
իւրոց:
Այսպէս
եւ
պարտաւորի
վճարել
զպարտս
բնական
ծնողաց
իւրոց`
առանց
ամենայն
պատճառաց:
11.
Հոգեորդին
պարտաւորի
վճարել
զպարտս
հոգեւոր
հօրն,
որպէս
եւ
հասարակ
որդիք
հարկաւորին
վճարել
զպարտս
հօր
իւրեանց,
սակայն
ո'չ
է
պարաւանդեալ
հոգեորդին
վճարել
զպարտըս
հոգեւոր
հօր
կնոջն,
քանզի
որպէս
ի
վերոյ
համար
հինգերորդում
գրեցեալ
է`
հոգեորդին
ո'չ
կարէ
ժառանգել
ի
յընչից
հոգեւոր
հօր
կնոջն,
այսպէս
եւ
ո'չ
վճարէ
զպարտս
նորին:
12.
Եթէ
ումեմն
բնական
հայր
եւ
հոգեւոր
հայր
իցեն
պարտականք
եւ
մեռանիցին`
պարտաւորի
այրն
այն
վասն
իւրաքանչիւրոցն
եւս
վճարել
զպարտս
ըստ
օրինաց,
եւ
ո'չ
է
կարելի
նախադասել
վասն
որդոյ
զպարտս
բնական
հօրն`
նկատմամբ
պարտուց
հոգեւոր
հօր
նորին:
Նոյնպէս
եւ
ոչ
է
նախադասելի
պարտս
հոգեւոր
հօրն`
նկատմամբ
բնական
հօր
պարտուցն,
այլ
համահաւասար
կերպիւ
նկատմամբ
բնական
հօր
պարտուցն,
այլ
համահաւասար
կերպիւ
վճարիլ
պարտաւորի
առ
ամենայն`
առանց
այլեւայլ
պատճառաց: