Ուղեգրութիւն

[Գ]  ԱՐԵՒՈՐԴԻՔ

Եւ Մէրտինու դռան դուրսն տեսաք կռատուն մի. ասին թէ սա Արեւորդոց [1] աղօթատեղն է, զոր յառաջն ամէն կիրակնամտից անդ ժողովեալ մինչ յիրիկունն ուտէին, ըմպէին. եւ յորժամ մթնէր՝ լոյս վառէին, սակաւ մի աղօթէին, ապա զճրագն անցուցեալ անամօթ եւ լրբենի դիմօք իբրեւ զանասուն ընդ միմիանս պղծէին, հարք ընդ դստերս, եղբարք ընդ քորս եւ մայրք ընդ որդիս խառնակէին որպէս ի ժամանակս կռապաշտից։ Զայս իմացեալ պէկլէրպէկի մի, կոչեաց զնոսա, զի անդ է քանն Արեւորդաց [2], որպէս յԱրզրում բօշայք, եւ պատվիրեաց մի երթալ անդ։ Եւ ազդեցին թէ սոքա նամազ չունին. ոչ հայ են, ոչ ջհուտ, ոչ հոռոմ. միայն հայնակ կու զրուցեն։ Կոչեաց զնոսա դարձեալ եւ ասէ. Զի՞նչ հաւատ ունիք դուք։ Եւ նոքա ասին թէ Հայոց։ Ասէ ցնոսա. Ապա գնացէք նոցա ժամն, ապա թէ ոչ եկէք ի մեր մէջիթն. կամ սիրով անցանեմ զձեզ։ Նոքա սկսան աղաղակել եւ կաշառք տվեալ յանձն առին գնալ Հայոց եկեղեցին. ապա թոյլ ետ նոցա. եւ սաստիկ հրաման եհան, թէ ոք չգնայ, մալն թագաւորի, գլուխն հատցի։ Եւ այն մէջիթն պէթալ մնաց. վասն որոյ ցիր ու ցան եղան. ոմանք Պարս գնացին, այլք յԱսորիս. եւ կէսք ի Թօխաթ, Մարզուան եւ այլն։ Եւ որք մնացին անդ ահէ եւ յերկիւղէ վարձէին զոմն հայ, թէ ինձ համար գնա՛ յեկեղեցի. եւ ոմանք նօպաթով եւ կարգաւ գնային ժամ շաբթէ շաբաթ, եւ զայն [3] ակամայ, որպէս Հրեայքն [4] Հռոմայ եկեղեցին [5] ։

Եւ միւս դուռն գերեզմանատուն էր Հայոց, յորում կային մեծագին եւ մեծ տապանք գրովք, որպէս եւ ի Լէհ. եւ քարինքն ամէն [6] սեւ էր։ Իսկ բերթն յոյժ ամուր եւ անառիկ մեծամեծ աշտարակօք եւ վիմօք շինեալ։ Եւ ներքեւ պարսպին գնայ մեծ գետն Եփրատէս եւ ընդ միմիանս խառնեալ յԱսորեստան հետ Նեղոսի [7] ի Նինվէ եւ ի Պաղտատ գնայ։

Կացի անդ երկու շաբաթ. եկի դարձեալ հետ Մաղաքիայ վարդապետին [8] ի Սեւաստ եւ ի Թօխաթ. եւ անտի Ստամպօլ։