Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[Բ]  ՄԵԿՆՈՒՄՆ

Եւ Փոխման Աստուածածնին [1] բռնէին ուխտաւորքն նաւ. եւ ես գնացեալ վարձեցի տեղ մի. եւ պատրաստութիւն ճանփի եւ զախիրայի տեսայ. զի ասին ինձ թէ ցամաքով գնալն շատ ղաֆար կ՚երթայ [2] եւ խարճ։ Եւ զի ամենայն ոք սիրելի ունէր, ազգական կամ հէմշէրի, ես ղարիպ եւ ոչ զոք բնաւ։ Բայց մարդիկ [3] աշխարհին այն աստուածասէրք [4] ՝ տեսեալ զիս տրտում եւ տխուր՝ մխիթարէին, սփոփէին, մինչեւ ուսայ [5] եւ ընդելացայ ընդ նոսա։

Եւ մտեալ ի նաւ, ել հողմ բարի եւ տարաւ զմեզ իրեք օրն ի ԿԷԼԻՊՕԼԻ. զի անդ եօխլամա կ՚անեն կէմիքն։ Եւ կացաք անդ իրեք օր վասն ջրի եւ պաքսիմաթի։ Եւ անտի հասաք ի մեծն ՌԱՏՕՍ, որ է մեծ սկէլէ եւ անառիկ բերթ։ Եւ գտաք անդ զԽալիլ փաշան [6] Կ ղատըրղայով պառկած, մէջն ճանքչիք։ Եւ կացաք անդ հինգ օր. զէրայ ահ կայր Ֆռանկին։ Եւ այս քաղաքս իրեք տակ բերթ ունէր եւ սըխ խուլայք անառիկ եւ ամուր [7] ։ Եւ կային այգիք, բուրաստանք եւ դրախտք, խաղող եւ այլ միրգ բազում. եւ եաբուքն Ֆռանկի շէնք։ Եւ երետ հետ մեզ խաբիտանն իրեք ղատրղայ։

Զոր առեալ զԱստուած օգնութիւն մտաք ի համատարած ծովն, որ է էնկէլ. եւ այլ չերեւեցաւ մեզ սար կամ ձոր, միայն ծով եւ երկինք։ Եւ մեք հինգ կալիօն էաք. ամէն կալիօն քան դարպաս մի է, իրեք տակ՝ ամպար, մէջն եւ վերեւն. եւ այնչափ ըռզակ մտնու որ վեց ամիս հազիւ լնուն եւ վեց ամիսն պարպեն. եւ թէ էսպապ չի գտնուն՝ այնչափ քէրէսդի լնուն եւ քար եւ խոշոր եաբուի մարդակ [8] եւ գերանք, դեռ չի լցվիր։ Ինն ելքան ունի. ԲՃ, ՃԾ խզմէթքար, կէմիճիք, որն աշչիք, որն տէլաք, ֆուչիճիք, կալաֆաթցի, տուրկայ եազճիք եւ այլն. իրեք տեղ աշխանայ ունի. երեսուն-քառասուն կամարայ, ԺԵ եզ, Ծ ոչխար, ձիանք [9], եւ այլ զախիրայ, ջուր հազար ֆուչի, թող զգինին, քացախն. եւ քանի հարիւր եօլչի։ Եւ մին կէմի մի կար, անունն Խըրխ արշին, եւ սէրէնին հաստութիւն երկու խուլաճ, երկայնութիւնն քսան եւ վեց խուլաճ եւ ի գլուխն որպէս թաբսի է. որ հանապազ անդ մարդ կու նստի եւ կու հայի եասը կէմիքն եւ զգուշացնէ որ պատրաստ կենան։

Եւ օր մի պէքճին ճիչ եբարձ եւ աղաղակեց. Մէտէթ, կվալթ. եւ ասէ. Ահա տուշման կու գայ։ Եւ եղեւ մեծ խռովութիւն. թօբերն լցին, թուճաքնին խուռմիշ արին, զինեցան, հազըր եղան, խըյամաթ խօբմիշ եղեւ. լաց, գառն եւ գոչում. եւ ով կարէ պատմել կամ գրել։ Զամէնքս յամպարն լցին. զդուռն վրանիս կղպեցին. կամէր թէ խեղդել [10] էաք յամպարն. եւ բազումք թալցան։ Եւ ճէնքչիքն ելեալ ի վ[ե]րայ յամպարին եարազ եասախով, սրովք եւ սուսերօք, գեղարդեամբք եւ մզրախով, հարպանով եւ նետով աղեղով։ Ապա Աստուած մեզ ողորմած եղեւ, որ քամին մեր յետեւանց էր եւ նոցա դէմ. վասն որոյ չկարցան մեզ հասնիլ։ Եւ մեք հասաք ԱՂԵՔՍԱՆԴՐԻԱ [11], որ է Սկէնտէր։ Եւ մեր ընկեր ղատրղանուն իրեք ի Կիպրոս փախան եւ մին յետին մնաց, զի ծանր էր. զնա առաւ Ֆռանկն. հազար ափսոս. մէջն իրեք հայ պազրկան կայր։ Եւ ելաք յամպարէն ի դուրս, խուրպան կտրեցաք, շէնլիք արին. թօբեր նետեցին. Աստուծոյ փառք տվին։



[1]            Այն է՝ 14 օգոստոս, 1615։

[2]            կերթա

[3]            մարդիք

[4]            յաստուածասէրք

[5]            յուսայ

[6]            Խալիլ փաշա երկրորդ անգամ ծովակալ անուանուած էր 1613- ին։ Յաջորդ տարին 45 անհատէ բաղկացած նաւատորմիղով նաւած էր դէպի Մլթա (1614 յուլիս- նոյեմբեր), նուաճելու ապստամբ Դայի Սէֆէրն ( Տրիպոլիս) եւ զսպելու ծովահէնները (Hammer, Geschichte des Osmanischen Reiches, II, 752)։

[7]            յամուր

[8]            մարթաք

[9]            չիանք

[10]          խեղթել

[11]          աղէքսանդրիայ