Ուղեգրութիւն

[Ի]  ԽՍՏԱՄԲԵՐ ՎԱՐՔ ԵՒ ՆԿԱՐԱԳԻՐ ՊԱՐՈՆՏԷՐԻ

Եւ էր անձամբն բարի, գործովք եւ վարիւք սուրբ եւ առաքինի. լեզուն՝ ճարտար ՚ւ իմաստիւք լի, ամենեցուն ահարկու եւ զարհուրելի. զի ոչ ոք կարէր զդէմն ունել, այլ պապանձեալ եւ ափ [1] ի բերան եղեալ լռէին։ Երբեմն եւ տուգանք տայր Ճ, Մ, Յ ղուռուշ եւ բանն յառաջ տանէր։ Եւ այլ բազում շէնք, կարգ եւ սահմանք եւ ուղղութիւնս արար եւ առնէ մինչեւ ցայսօր։ Զոր այլ տեղ չտեսաք այսպէս շէն վանք, որ ունի եօթանասուն հոգի։ Այլ եւ ինքն ջանայ, աշխատի ցայգ եւ ցերեկ. սակաւ ուտէ, սակաւ ննջէ. եւ զգիշերն արթնութեամբ հանէ ի գլուխ յաղօթսն [2] Աստուծոյ. եւ յորժամ նեղի ի քնոյ՝ մազեղինաւն զոր զգեցեալն [3] է՝ հոլանի առանց գօտոյ արձակման ընկողմէր ի վերայ գետնախշտի՝ սուղ ինչ նիրհելով, եւ դարձեալ յառնէր եւ զայլ բազում առաքինութիւնս ծածուկ եւ ճգնութիւնս կատարէր. զոր եւ մեք աչօք տեսաք եւ ականջօք լուաք։

Յորժամ շինէր զՓրկիչն [4] ՝ նախանձեալ շէխերն մատնեցին պարոնին, թէ Գրիգոր մաթրանն նենկիւ եւ թշնամութեամբ ընդ Ֆռանկս միաբանեալ մաթառիս շինէ եւ ամրոց՝ պարութ եւ զէնք պահելու. զի քաղքէն դուրս էր Սուրբ Փրկիչն. եւ յոյժ [5] տաւի արին, որ պարոնն կալաւ զնա եւ եդ ի բերթն. եւ նա ոչ հոգայր զիւրմէ, որ վճիռ հատին մահուան. այլ միշտ առաքէր՝ թող բանեցնեն. զոր ետոյ եւ ինքն ազատեցաւ։ Դարձեալ օր մի մինչ էր ի վերայ արվեստաւորաց՝ շեխերն ի վերուստ ընկեցին քար մի ի վերայ գլխոյն. զոր անկաւ ի վերայ ձեռաց եւ զբութ մատն տրորեց. որ չունի զայն մատն մինչեւ ցայսօր [6] ։ Եւ զի էր ճարտար, հանճարեղ եւ դրամի ուժով զամենայն ինչ զոր կամէր՝ կատարէր. մինչ զի պարոնն եւս ամաչէր եւ պատկառէր ի նմանէ։ Որոց զյոքունս թողեալ, զի մի բազմութիւն խօսից տաղտկութիւն առնէ լսելեաց եւ յաճախութիւն բանից ձանձրութիւն եւ քուն ածէ աչաց։ Զոր ես յետնեալ ապիկարս մոխրամած դիմօք եւ արտասվաթոր աչօք հայցեմ ապէնիազ Տեառնէն, զի ընդ երկայն աւուրս արասցէ եւ պարագայծ ամօք պահեսցէ զնա մինչեւ ի խորին ծերութիւն, անսասան կենօք ի պայծառութիւն սուրբ եկեղեցեաց եւ ի պարծանս տառապեալ ազգիս Հայոց ի փառս Աստուծոյ. ամէն։