Տարեգիրք

Ի թուին ՇԼԵ [535=1086] յարուցեալ անօրէնն Ֆիլառտոս գնաց յերկրպագութիւն տիեզերակալ սուլտանին Մելեքշահին, խնդրել ի նմա/58բ/նէ զքաղցրութիւն ի վերայ հաւատացելոց Քրիստոսի։ Եւ թողեալ փոխան իւր զիշխանն Պարակամանոս, ազգաւ Յոյն։ Եւ յայնժամ մի ոմն յիշխանացն Ֆիլառտոսի Պարսամոյ անուն, խորհեցաւ խորհուրդ չար ընկերօք իւրովք, եւ յաւուր կիւրակէի եկեալ ի կլայն Ուռհայոյ՝ գտանէ զՊարակամանոսն յեկեղեցւոջն, զի կայր յաղօթս, եւ սպան զնա անտ։ Եւ եդին քաղաքացիքն զսպանօղն Պարսամոյ տուկ քաղաքին, վասն սպանմանն Պարակամանոսի։ Եւ լւեալ զայս Մելեքշահ սուլտանն՝ ընկէց զՖիլարտոսն ի պատուոյն, եւ նա յուսահատեալ յամենայն կողմանց՝ ուրացաւ զհաւատն իւր զոր ունէր սուտ, եւ կարծէր այնիւ փառաւորիլ ի սուլտանէն, յորմէ ոչինչ օգտեցաւ, այլ եղեւ ատելի Աստուծոյ եւ մարդկան։ Ի սոյն ամի շարժեցաւ տիեզերակալն Մելեքշահ, եւ բազում զօրօք դիմեալ յարեւմուտս, եւ նախ տիրեաց աշխարհին Հայոց։ Եւ գայր տիրէր Հալպայ եւ Անտիոքայ եւ ամենայն ծով/59ա/եզերեայց աշխարհին, եւ ունէր սիրտ քաղցր եւ ողորմած եւ սիրէր զամենայն մարդ։ Եւ յետ տիրելոյն Անտիոքայ, եկն ի Սեւ ոտին յեզր ծովուն ովկիանոսի, եւ մտեալ երիվարաւն ի ներս կոխէր զծովն, եւ հանէր զսուրն, հարկանէր երիցս զջուրն, եւ ապա իջեալ ի վերայ երկրի, աղօթս եւ գոհութիւնս մատուցանէր Աստուծոյ որ առաւել զօրացոյց զնա քան զհայրն իւր, եւ ետ նմա ի ծովէն Պարսից մինչեւ ի ծովն ովկիանոս։ Եւ դնէր յԱնտիոք զԱսխիանն, զայր չարաբարոյ, եւ ի Հալպ եդ զԱխսնգոյրն, որ էր այր բարի եւ շինող աշխարհի։ Ի սոյն յայսմ ամի ամիրայն Պուզանն հրամանաւ Մելեքշահին պաշարեաց զքաղաքն Ուռհա. եկն եւ սուլտանն եւ անցեալ գնայր, բայց Պուզանն նեղէր զքաղաքն։ Եւ յարեան քաղաքացիքն ի վերայ տուկին Պարսամոյ, եւ նա առ վտանգին ընկէց զինքն ընդ պարիսպն եւ սատակեցաւ, եւ քաղաքացիքն ետուն զՈւռհա ի Պուզանն եւ նա եդ /59բ/ գլխաւոր քաղաքին, եւ եղեւ անդ խաղաղութիւն յաւուրս նորա։ Իսկ սուլտան Մելեքշահն գնաց ի վերայ Գանձակայ եւ առ զնա, եւ կաթողիկոսն Աղուանից, տէր Ստեփանոս, անդ էր եւ զերծաւ Աստուծոյ օգնութեամբն։ Անդ ի թագաւորութեանն Յունաց Ալեքսին, եղեւ խռովութիւն յաշխարհն Յունաց յազգէն Պածինկաց, եւ յաղթեաց Պածինակն եւ արար փախստական զԱլեքսն, եւ բացեալ Ալեքսն զգանձս իւր հռոմեաց զօրս բազումս։ Իսկ Պածինակն եկն առնուլ ի նմանէ զԿոստանդինուպօլիս, եւ թագաւորն Ալեքսն զինեաց զզօրս իւր պահօք եւ աղօթիւք, նոյնպէս եւ ինքն զաւուրս Ը ոչ ել յեկեղեցւոյն, այլ խնդրէր զօգնականութիւն ի Տեառնէ։ Եւ յայնժամ յարձակեցաւ թագաւորն ի վերայ Պածինկայ եւ սաստիկ պատերազմաւ բախէին զմիմեանս. իսկ Պածինակքն էին արք աղեղնաւորք եւ ի վերայ սայլից պատերազմէին, զարմանալի արուեստիւ։ Իսկ թագաւորն հր/60ա/ամայեաց նաֆթիւ բորբոքել զսայլսն, եւ այնու յաղթեալ դարձուցին զնոսա, եւ զհետ մտեալ կոտորեցին զնոսա, հանդերձ կանամբք եւ որդւովք, եւ դարձան մեծաւ յաղթութեամբ։ Ի սոյն ամի յայտնեցաւ ի Կոստանդինուպօլիս Յոյն աբեղայ մի չարագործ, եւ երկրպագող սատանայի, զհետ իւր պահէր սեւ շուն մի եւ նմա երկիր պագանէր, եւ չար կախարդութեամբն իւրով զբազումս ի հաւատացելոցն ապականեաց, եւ գլխովին զմայր թագաւորին Ալեքսին։ Իսկ մայր թագաւորին այնչափ մոլորեցաւ, զի առեալ մասն ինչ ի տէրունական խաչէն դնէր ի կօշիկ թագաւորին՝ զի միշտ զնոյն կոխիցէ. զոր իմացեալ թագաւորին վաղվաղակի զմայրն իւր ընկէց ի փառաց, եւ զանօրէն աբեղայն եւ զգործակիցսն իւր զՄուշեղ եւ զայլսն հեղձոյց ի ծովն։