Գիրք քարոզութեան որ կոչի ամարան հատոր

Նորին դարձեալ քարոզ Յաւուր Վարդավառի. վասն Աղ օրհնութեան. վասն Ընծայից եւ Պատարագաց։ (Պատուեա զՏէր ի քոյոց արդար վաստակոց. եւ հան նմա պտուղ ի քոց արդարութեան արմտեաց։) Առակ. 3. 9։(Գլուխ. ՃԻԶ)

Տուրք ողորմութեան յերկուս դէմս որոշի։ Մին հասարակ աղքատաց. որպէս ասէ. (ողորմութիւն եւ հաւատք ի քէն մի պակասեսցին։) Եւ միւսն՝ ընծայ եւ նուէրք Աստուծոյ. որպէս ասէ։ (Պատուեա զտէր ի քոյոց արդար վաստակոց։) Նախ գիտելի է զի պատիւ եւ փառք՝ այսպէս զանազանին։ Փառքն՝ իմացմամբն է եւ բանիւ օրհնել եւ գովել, եւ բարեբանել զԱստուած։ Իսկ պատիւն՝ մարմնովն ծունր կրկնել. չարչարիլ վասն նորա. ընծայ եւ նուէրս եւ պատարագ նուիրել Աստուծոյ. զի մարդն հոգի է եւ մարմին. ի հոգւոյն փառս, եւ ի մարմնոյն պատիւ մատուցանել։ Եւ այս վասն չորս պատճառի։ Նախզի՝ զոր ինչ ունիմք՝ յամենայն բաժին տամք Աստուծոյ։ Այլ արդ մարդն յերից է գոյացեալ. ի հոգւոյ. եւ ի մարմնոյ. եւ ի յնչից։ Պարտ է որպէս ի հոգւոյն աղօթս. ի մարմնոյն ծունր. նոյնպէս եւ յնչիցն մասն ընծայել Աստուծոյ։ Երկրորդ՝ ի յօտար իրացս՝ պարտ է մեզ բարեկամ առնել զԱստուած. ըստ խրատուն թէ՝ (արարէք ձեզ բարեկամս ի մամոնայէ. զի յորժամ պակասեսցի այդ, ընկալցին զձեզ ի յարկսն յաւիտենից։) Երրորդ՝ զի այս ընծայիւքս՝ միտն մեր եւ յոյս առ Աստուած վերանայ եւ հաստատի. ըստ այնմ, (ուր գանձք ձեր են, անդ եւ սիրտք ձեր եղեցին։) Չորրորդ՝ զսէրն մեր առ նա նշանակէ. զի սրտի սէրն՝ ի ձեռաց տուրսն երեւի. ապա վասն Աստուծոյ սիրոյն նուիրեմք զինչս մեր նմա։ Եւ որպէս ցուցաւ՝ երկու են տուրք. մինն աղքատաց. եւ միւսն նուէրք Աստուծոյ։ Ո՞րն է ի սոցանէ գովելին։ Ասեմք թէ՝ երկուսն այլ պատուական է։ (Զի որ ողորմի աղքատին՝ փոխ տայ Աստուծոյ ասէ. ) զի վասն Աստուծոյ սիրոյն առնեմք։ Այլ ունին զանազանութիւն ութն կերպիւ։ Նախզի՝ ողորմութիւնն զսէր ընկերին կատրէ. իսկ նուէրքն՝ զսէրն Աստուծոյ. այլ որպէս պատուական սէրն Աստուծոյ քան զնկերին. նոյնպէս եւ ընայքն քան զողորմութիւնն։ Երկրորդ՝ ընծայքն անընդմիջաբար՝ Աստուծոյ են նուէրք. իսկ ողորմութիւն միջնորդութեամբ աղքատին. զի մինն ի յԱստուած է ուղիղ. եւ միւսն վասն Աստուծոյ հոլովմամբ։

Երրորդ՝ զի ընծայքն Աստուծոյ՝ նախկին եւ սննդակից են բնութեանս մեր, քան զողորմութիւնն. որպէս յորժամ ոչ գոյր աղքատ՝ հրամայեաց Աստուած Աբէլի եւ Կայէնի պատարագ ընածայել Աստուծոյ։ Որում զԱբէլին ընկալաւ. զի ուղիղ սրտիւ եւ զընտիրսն ի գառանց մատուցանէր Աստուծոյ։ Եւ զԿայէնին արհամարհեաց. զի թերասիրտ եւ զազազունն ի պտղոց ընծայէր Աստուծոյ։ Չորրորդ՝ վասն սակաւութեան. զի Նոյ եւ Աբրահամ եւ այլք՝ միանգամ պատարագ մատուցին Աստուծոյ. եւ աղքատաց բազում անգամ ողորմութիւն։ Ուստի յայտ է թէ՝ վասն պատուականութեանն ոչ իշխէին հանապազ ընծայել։ Զայս եւ Տէրն յայտնեաց. (զաղքատս յամենայն ժամ ընդ ձեզ ունիք. եւ յորժամ ամիք՝ առնէք. այլ զիս ոչ հանապազ ընդ ձեզ ունիք ասէ։) Հինգերորդ՝ զի խոստումն Յակօբայ այս էր. յորժամ գնայր յասորեստան, ետես մեծ տեսիլ։ Սանտուխք յերկրէ յերկինս եւ այլն. ասէ՝ (եթէ տացէ ինձ Տէր հաց զի ուտիցեմ, եւ զհանդերձ զի զգեցցիմ, տամ Աստուծոյ տասանորդս յամենայնէ. ) զոր ի դառնալն տասանորդեաց զամենայն ինչս իւր. եւ ետ Եսաւայ. եւ փրկեցաւ ի նմանէ։ Վեցերորդ՝ ի յօրէնսն հրամայեաց Աստուած Մովսիսի տալ տասանորդս յամենայնէ. զի. Ժ երորդն կատարեալ է եւ նուէր Աստուծոյ. այլ յօրէնսն հարկաւոր է. իսկ աղքատաց ողորմութիւնն. կամաւոր։ Եօթներորդ՝ յորժամ հեղգացաւ՝ ասաց Աստուած Մաղաքիա մարգարէիւն. (իցէ՞ թէ խաբիցէ ոք զԱստուած. եւ ի՞ւ խաբիցէ. զի ահա տասանորդքն եւ նուէրքն առ ձեր են առ ի յափշտակութիւն տանց ձերոց. եւ մի հեղցէ երկին զնձրեւ ի վերայ ձեր։) Տեսէք՝ զի զնուէրս Աստուծոյ գողանալն՝ խաբել է զԱստուած եւ յափշտակութիւն տանց։ Նախ այն է՝ որ զինչս եւ զանասունս ի յափշտակութիւն տայ Աստուած. եւ երաշտով եւ հարուածով զանդ եւ զպտուղն կտրէ։ Երկրորդ այն է՝ որ զինչ մարմնոյն ի յափշտակութիւն տայ. ե ւ զխնամս հոգեւորս արգիլէ։ Ութներորդ՝ յայտ է յայնմանէ, որ ողորմութիւնն միայն յայն կեանսն վճարի. իսկ ընծայքն Աստուծոյ ի կրկին կեանս. անդ զհանդերձեալ փոխարէնսն տայ. եւ աստ զմարմնաւորն. որպէս ասէ. (զի լցցին շտեմարանք քո լիութեամբ ցորենոյ. եւ գինւով հնձանք քո առաւել եւս բղխեսցեն։) Ապա յայտ է վասն ասացեալ պատճառացս՝ զի գովելի է ընծայն Աստուծոյ քան զտուրս ողորմութեան։ Այլ պարտ է գիտել՝ զի զողորմութիւնն ի յաղքատս տամք. իսկ զընծայսն Աստուծոյ՝ ի տունս Աստուծոյ եւ ի քահանայսն պարտ է բերել վասն չորս պատճառի։ Նախզի՝ Մովսէս աւանդեաց զնուէրս եւ զամենայն պատարագս բերել ի տաճարն եւ տալ ի քահանայն. զնոյն եւ ի նորս առաքեալքն կանոնեցին։ Եւ սուրբն լուսաւորիչ եւ սուրբն Իսահակ եւ այլ հայրապետքն՝ զերախայրիս զնուէրս եւ զայլ պատարագս տանիլ յեկեղեցին եւ տալ ի քահանայս։ Երկրորդ՝ որպէս զընծայս թագաւորաց ի սպասաւորս նոցա տամք. եւ նոքա աղերսեն. նոյնպէս ի յերկրի ի տանն Աստուծոյ սպասաւորք քահանայքն են. որպէս ի յերկինս հրեշտակքն. վասն այն ի քահանայսն տամք՝ որք մատուցանեն Աստուծոյ։

Երրորդ՝ զի Աստուած բաժին եւ ժառանգութիւն քահանայից. վասն այն ոչ ունին այլ երկրաւոր ժառանգութիւն։ Վասն այն զբաժինն Աստուծոյ ի քահանայսն տամք. զի զոր ինչ նոցա առնեմք՝ Աստուծոյ է. ըստ այնմ որ ասաց Սամուէլի. (ոչ թէ զքեզ անարգեցին, այլ զիս։) Եւ առաքելոցն ասէր. (որ զձեզ ընդունի՝ զիս ընդունի։) Չորրորդ՝ զի քահանայքն են քաւիչ եւ ուսուցիչ ժողովրդեանն. (զմեղս ժողովրդեան իմոյ կերիցեն ասէ քահանայքն եւ քաւեսցեն վասն նոցա։ Եւ երիցունք կրկին պատւոյ արժանասցին։ Եւ արժանի է մշակն կերակրոյ իւրոյ։) Որ զհոգեւորն սերմանէ՝ պարտ է զմարմնաւորն հնձել. վասն այսքան պատճառացս՝ զընծայսն Աստուծոյ տալի է առ քահանայս։ Իսկ որ ասէ։ (Պատուեա զՏէր ի քոյոց արդար վաստակոց։) Երեք որպիսութիւն դնէ ընդունելի նուիրաց։ Նախ զի՝ ա սէ Քո։ Երկրորդ՝ Արդար։ Երրորդ՝ Վաստակ։ Զի թէ մինն ի սոցանէ պակաս է՝ անկատար է։ Այսպէս՝ զի թէ քո լինի՝ սակայն ոչ արդար վաստակ, այլ անիրաւ եւ զրկանք, անպիտանէ։ Եւ թէ լինի քո, եւ արդար, այլ հօր քոյ կամ եղբօր, նոցա է նուէրն զոր վաստակեցին։ Ապա թէ լինի քո եւ արդար վաստակ, յայնժամ կատարելապէս քո են բարիքն։ Վասն այն վարդապետք չորս են եդեալ զանազնութիւն։ Նախ՝ որ նուիրօղն անարժան է, եւ նուիրեալն արժանաւոր, չէ ընդունելի. զի ասէ՝ (խունկ ձեր անպիտան է ինձ. զի ձեռք ձեր լի են արեամբ։ Եւ անօրէնն թէ մատուցանէ եզն, այնպէս է, որպէս թէ շուն ոք մորթիցէ։) Երկրորդ՝ որ նուիրօղն արժանաւոր է, եւ նուիրեալն անարժան, ի զրկանաց կամ յայլ ինչ, չէ ընդունելի. զի Աստուած վրէժխնդիր է զրկելոյն. ըստ այնմ, (զրկեալն ի ձէնջ աղաղակէ. ) այնպէս է՝ որպէս թէ ոք զորդի կամ զծառայ թագաւորին կողոպտէ, եւ թագաւորին տանի աղեսէ։ Երրորդ՝ նուիրօղն անարժան, եւ նուէրն անարժան, չէ ընդունելի. որպէս զոհն Կայէնի. զի ինքն թերի էր սրտիւ. եւ նենգութիւն ունէր եղբօրն. եւ նուէրն վատ եւ ազազուն. վասն որոյ ասէ. (ի կային եւ ի զոհս նորա ոչ հայեցաւ Աստուած. ) զի նախ ի սիրտն հայի Աստուած. եւ ապա զնուէրսն ընդունի։ Իսկ չորրորդ մասն՝ նուիրօղն արժանաւոր՝ եւ նուէրն արժանաւոր՝ այս ընդուելի է եւ կատարեալ. որպէս Աբէլին սիրտն սուրբ եւ անմեղ էր. եւ պատարագն ընտիր եւ պարարտ. վասն որոյ ասէ գիրն. (հաճեցաւ Աստուած ի Հաբէլ եւ ի պատարագս նորա։) Նոյնպէս եւ ամենայն մարդկան այսպէս ի չորից մի մասն ընդունելի է եւ հաճելի Աստուած։ Եւ թէ ոք ասիցէ վասն է՞ր ապա մարտիրոսքն ի ձեռս անպարշտաց չարչարեալ ընդունելի պատարագք եղեն Աստուծոյ։ Ասեմք թէ. նոքա ոչ վասն անպարշտաց կամացն եղեն հաճելի, այլ վասն իւրեանց կամացն. որք կամաւ վասն սիրոյն Աստուծոյ չարչարեցան՝ արժանաւորք եղեն Աստուծոյ. եւ անպարիշտքն տանջեցան. զի նոցա կամքն չարէ եւ ոչ բարի։ Նոյնպէս եւ այն զոր ասեն թէ՝ Յուդա մատնեաց զՔրիստոս. եւ հրէայքն խաչեցին. եւ հայր մատնեաց զորդի ի խաչ. ըստ այնմ, (որ յիւր որդին ոչ խնայեաց. այլ վասն մեր մատնեաց։) Եւ ինքն որդի կամաւ մատնեաց զանձն իւր վասն մեր եւ չարչարեցաւ. ապա անմեղ էր Յուդա կամ հրէայքն։ Ասեմք թէ ոչ՝ զի հայր մատնեաց զորդի վասն սիրոյ մերոյ. եւ որդի մատնեաց զիքն եւ չարչարեցաւ վասն փրկութեան մերոյ. իսկ Յուդա մատնեաց զՔրիստոս վասն ագահութեան։ Նոյնպէս եւ հրէայքն վասն նախանձու խաչեցին. վասն այն դատապարտեցան։ Ապա յայտ է ի բանէս՝ թէ կամք նուիրողին որ զպատարագն մատուցանէ՝ բարի լինի, եւ յետս դարձեալ ի չարեաց, ընդունելի է պատարագն. եւ վասն մեղաց նորա ապաշխարութիւն համարի Աստուած զնուէրն զայն զինչ եւ իցէ։ Իսկ որ ասէ. (զի լցին շտեմարանք քո լիութեամբ ցորենոյ. եւ գինւով հնձանք քո առաւել եւս բղխեսցեն։) Նախ վասն այն ասէ՝ զի գիտացուք թէ, ոչ միայն ի հանդերձեալ կեանս ունի զփոխարէնն, այլ աստի յայս ժամանակս. զի մարմնով եւ հոգւով հատուցանէ Աստուած։ Եւ երկրորդ՝ զի ամենայն հոգեւոր՝ մարմնաւորովս ճանաչի եւ հաւատացեալ լինի. ըստ այնմ, (աներեւոյթն Աստուծոյ երեւելի արարածովքս իմացեալ տեսանի. ) զի ի մարմնաւորս որ առաւել զառատութիւն եւ զփարթամութիւն գոյից լինի, իմանամք թէ ի հոգեւորն տալոց է։ Եւ թէ որք տխմար մտօք եւ թերահաւատ կարծեօք ասիցէ՝ ո՞րպէս առատանայ ցորեանն եւ գինին ի տալն. զի ահա զոր ինչ շտեմարանեմք, նոյն չափն լինի։ Ասեմք եթէ՝ յայտնի է ի վեց իրաց, որ գոյ աճոււմն եւ առատութիւն ի գոյսն։ Նախ՝ ի բնականաց. երկու յօրինակաց. երեք՝ յօրհնութեանց. չորս՝ ի սքանչելեաց. հինգ՝ի ներհակաց. վեց՝ ի մերձաւորաց։ Եւ արդ՝ նախ ի բնականաց տեսանի որ գոյ աճումն. որպէս հասակ մարդոյս. ի բոյսս եւ ի տունկս. եւ ի փոփոխումն լուսնի. զի աճին եւ նուազին ջուրք եւ աղբիւրք. եւ ղեղ կենդանւոյն. մազ եւ եղունկն։ Նոյնպէս եւ փոքր մի խմորով զանկուածն աճի. ապա յայտ է յայսցանէ՝ թէ գոյ եւ ընչիցն կամօքն Աստուծոյ աճումն եւ առատութիւն։ Երկրորդ՝յօրինակաց տեսանի յառաջինսն. Յաբրահամ. յԻսահակ. եւ ի Յակօբ. ի Մովսէս. ի Դաւիթ. եւ յայլսն. որք ի կամս Աստուծոյ աճեցան եւ փարթամացան գոյիւք. վասն որոց ասէ. (օրհնեաց զնոսա եւ բազմացան յոյժ. եւ անասունք նոցա ոչ նուազեցան։) Երրորդ՝ յայտ է յօրհնութեանց ի ստեղծմանէ. որոց ասաց (աճեցէք եւ բազմացարուք. եւ լցէք զերկիր. եւ զջուրս եւ զօդս. ) եւ յայնմանէ կենդանեաց եւ թռչնոց եւ այլոց տեսակք աճին եւ ոչ նուազին. զի թէպէտ մին մին անհատն պակասի բոլորն մնայ։ Չորրորդ՝ յայտ է ի սքանչելեաց՝ որ մանանայն աճէր յանապատին. յորժամ երեք ափկիցս տանէին օրստօրէ, բաւական լինէր որոց ի տունն. եւ ոչ նուազէր մինչ ի միւս օրն։ Նոյնպէս եւ սարեփթացի կինն որ զԵղիայի քաղցն պատուեաց՝ որ այր էր Աստուծոյ քան զմանկունս իւր, սափոր ալերն եւ սրուակ իւղոյն աճեաց եւ առաւելաւ։ Այսպէս եւ գարեղթն նկանակ հացիցն զոր օրհնեաց Քրիստոս աճեցաւ. եւ այնքան յաւելաւ ի կերողացն. ապա ուրեմն գոյ ի սքանչելեացն Ասոտուծոյ աճումն եւ առատութիւն գոյից։ Հինգերորդ՝ յայտ է յընդիմակէն. զի յորժամ մասն Աստուծոյ մնացեալ յափշտակութիւն է տանց եւ արգելումն խնամոցն Աստուծոյ որպէս ասաց մարգարէն. ապա ուրեմն հաւատով եւ յուսով տուողացն՝ առատապէս առատանան եւ գոյք նոցա։ Վեցերորդ՝ յայտ է ի մերձաւորս այժմ ի վերջին ժամանակս. որ արեւմտեան ազգն դաղմատացւոց՝ բազումք ազգք քրիստոնէից են. եւ հանապազ յամենայն ամի յամենայն ընչից տան զտասանորդն բաժին Աստուծոյ եւ փարթամեն գոյ իւք եւ առատութեամբ։ Իսկ արեւելեան ազգս մեր՝ որ ռիշտ եւ անհաւանք են, եւ կամ թէ տան պտուղ ակամայ զանպիտանն եւ զխոտանն, մաշին հանապազ յաղքատութեան եւ տառապին. եւ բազում վաստակին. եւ սակաւ վայելեն. շատ սերմանեն. եւ սակաւ հնձեն. եւ ոչ առատանայ փարթամութիւն նոցա. զի զրկեն զմասն Աստուծոյ. եւ զօրհնութիւն նորա ոչ խառնեն. յինչս իւրեանց։ Եօթներորդ՝յայտ է ի մարմնաւոր օրինակաց. որ անօթ ամանոյն որ ունի զջուր եւ կամ զայլ ինչ, որքան լի է՝ այլ ոչ լնուն. եւ յորժամ դատարկի, այլ լնուն։ Նոյնպէս եւ մարդ յորժամ պահէ զԱստուծոյ բաժինն, այլ ոչ տայ Աստուծոյ. եւ յորժամ. տայ՝ դարձեալ առատապէս լնանի. որպէս օրինակեցաւ ի չորրորդ թագաւորութիւնս։ Կին մի այրի՝ որոյ այրն զբազում մարգարէս եւ ասէ. (զորդիսն իմ գրաւ տանին պարտատէրքն. եւ ասէ՝ զի՞նչ ունիս. եւ նա ասէ. ոչ ինչ ունիմ. բայց սակաւ իւղ օծման. եւ ասէ՝ երթ եւ զամենայն անօթսլից նովաւ. եւ տուր ի պարտատէրսն քո։ Եւ նա գնաց. եւ աղօթիւք մարգարէին՝ լցան ամենայն անօթքն իւղով. մինչեւ ասացին որդիքն թէ՝ այլ ոչ կայ. եւ դադարեցաւ իւղն։) Այսպէս յորժամ զբաժինն Աստուծոյ ասեմք թէ ոչ է, չքաւորին ինչքն։ Ութներորդ՝ յայտ է ի շինողաց՝ որք զնիւթ քարին կամ զայլ ինչ մինչ ի ձեռս ունին, այլ ոչ տան մշակքն. եւ յորժամ դնէ ի վերայ որմոյն, դարձեալ առնու։ Նոյնպէս յորժամ ի ձեռս ունիմք զբաժինն Աստուծոյ. այլ ոչ տայ. եւ յորժամ տամք, միւսանգամ առնումք։ Իններորդ՝ յայտ է յաղբիւրս ջուրց. որքան առնումք՝ ոչ պակասի. այլ ի տեղին լնանի. եւ երբ չառնումք, նոյն չափն մնայ։ Այսպէս եւ մեք որքան առնումք յողորմութեանց աղբերէն, ոչ պակասի, այլ լնանի. եւ թէ ոչ առնումք, նոյն չափն մնայ եւ ոչ յաւելանայ։ Վասն որոյ ասէ. (չափ շարժուն զեղուն թաթաղուն չափեսցի ձեզ, որով չափով չափէք. ) եւ այս ի կեանս յայսմիկ եւ ի հանդերձեալն։ Տասներորդ՝ յայտնի է ամենեցուն ի զգալի իրաց. ապա թէ մտօք ոչ իմանան, զգալի աչօք թող տեսնուն. զի մի եւ նոյն սերմն՝ եւ նոյն հողն. ի մի ամն սերմանեալ տոհմական եւ բազմապատիկ ժողովեն. եւ ի միւս ամն սերմանեալ, եւ զգլուխն կորուսանեն. եւ պատուհասին երաշտով. կարկտով. անձրեւով. ժանգ. մորեխ. եւ այլ պատուհասք բազմանան ի խրատ մեր. եւ մեք ոչ զգաստանամք։ Այլեւ զայս ոչ ածեմք ի միտս՝ թէ ամենայն մարդ զիւր պարտսն կարէ առնուլ ի մարդոյ. ապա Աստուած առաւել կարօղ է՝ որ զիւր պարտսն չթողու առ մեզ. զի յորժամ մեք մեր կամաւ չտամք, յակամայ առնու ի մէնջ ի ձեռն պատուհասի. երաշտով՝ կարկտով՝ որպէս ասացաք. կամ ի ձեռն բռնաւորաց եւ աւազակաց եւ զինչ պատճառ եւ իցէ, առնու ի մէնջ զիւր բաժինն տասանորդաց։ Եւ ո՞րն է այժմ տասանորդ մեր եւ երախայրիք թէ հարցանէ ոք։ Ասեմք եթէ՝ այն է՝ զոր պտուղ կոչեմք. ի կալէ եւ ի հնձանէ եւ ի ծառոց։ Եւ դարձեալ՝ սովոր եմք ի մուտս աշնան. յորժամ արմտիք ժողովին ի կալոյ եւ յայգւոյ եւ ի ծառոց, երթամք ի սուրբ տեղիս ի վանորայս. եւ պաշտօն առնեմք մտաղօք. զքահանայս եւ զաղքատս կերակրեմք, հացն ի կալոյն բաժին. եւ մորթելիքն յանասնոց. եւ դրամն յայլ ընչից։ Եւ զայս խրատէ իմաստունն Սողոմօն եւ ասէ. (որդեակ՝ եթէ կամիս որ յայս ամենայն պատուհասից զերծանիս՝ պատուեա զՏէր քոյոց արդար վաստակոց. երւ հան նմա պտուղ ի քոց արդարութեան արմտեաց։) Դարձեալ՝ այլ իմն տեսութեամբ հոգեւոր այսպէս իմանի որ ասէ. (պատուեա զՏէր ի քոյոց արդար վաստակոց։) Արդար վաստակ՝ զմարրմնական բարի գործն ասէ. որպէս պահք. աղօթք, ծունր, ողորմութիւն, արիուն, ողջախոհութիւն, եւ այլն։ Իսկ արմտիք պտղոց՝ զհոգեւոր իմաստութիւնն ասէ. զհաւատ, զյոյս, եւ զսէր։ Եւ սոքօք արդարութեամբ պատուելի է զԱստուած, այսինքն, ի գործ մարմնականն՝ ոչ իցէ կեղծաւորութիւն. փառասիրութիւն. եւ այլ ինչ։ (Զի այն իսկ են վարձք նոցա) յորժամ ի ցոյցս մարդկան առնեն. այլ զամենայն բարի գործս՝ ծածուկ եւ անխարդախ առ հայր Աստուած. (եւ հայրն քո որ տեսանէ ի ծածուկ՝ հատուսցէ քեզ յայտնապէս։) Նոյնպէս զպտուղս հոգւոյն՝ զխորհեմութիւնն՝ զհաւատն՝ զյոյսն՝ եւ զսէրն զոր առ Աստուած ունի՝ յստակ եւ արդար լիցին առանց հերձուածոյ եւ առանց թերութեան. հաստատուն հաւատով եւ աներկբայ յուսով եւ ճշմարիտ սիրով առ Աստուած եւ առ ընկերն։ Յայնժամ (լցցին շտեմարանքն լիութեամբ ցորենոյ. եւ գինւոյ. եւ գինւով հնձանն առաւել եւս բղխեսցէ։) Այսինքն, զի աստ ի նոյն գործն ժրութիւն եւ արիութիւն առնու օգնականութեամբ Աստուծոյ. եւ հաստատի ի յիմաստութիւն բանին եւ առաւելու յուսումն։ Նոյնպէս հաւատն յոյսն եւ սէրն՝ հաստատուն եւ անշարժ լինին։ Իսկ ի հանդերձեալն՝ ըստ իւրաքանչիւրոցն փոխարէն՝ վարձ եւ պսակ հատուցանէ Աստուած. ըստ այնմ, (որովհետեւ ի սակաւդ հաւատարիմ ես. ի վերայ բազմաց կացուցին զքեզ. մուտ յուրախութիւն Տեառն քոյ. ) ի դասն աջակողմեան. եւ եօթնալիր օրհնութեանցն արդանաւոր արասցէ եթէ՝ (Որովհետեւ րարիք միում ի փոքրկանացս յայցանէ՝ Ինձ արարիք. եկայք օրհնեալք Հօր Իմոյ՝ ժառանգեցէք զկեանս։) որոց լիցի մեզ ամենեցուն առ հասարակ ողորմութեամբն Քրիստոսի, արժնաւորիլ երկնային կոչմանն ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր. Որ է օրհնեալ յաւիտեանս ամէն։

Նորին քարոզ Վարդավառին. ի բանն Մատթէոսի։ (Եւ յետ վեց աւուր՝ առնու ընդ Իւր զՊետրոս եւ զՅակոբոս եւ զՅօհաննես. եւ հանե զնոսա ի լեառն մի բարձր առանձին. եւ այլակերպեցաւ առաջի նոցա եւ այլն։) Մատ. 9. 1։ (Գլուխ. ՃԻԷ)

Տէր Տէր տուր ինձ լեզու խրատու. զի գիտացից խօսիլ զբանս ի ժամու։ Ծագումն փառաց՝ փարատեայինէն զխաւար մտաց. փչումն շնորաց՝ շնչեա ի շրթունս իմ զբան կենաց. զի առանց քոյ՝ ամենայն բանք մարդկան անբանութիւնք են համարեալ. ի իմաստութիւնք տգիտութիւնք։ Քո՝ եւ վասն քոյ՝ եւ քեւ յայտնեցից սակաւ ինչ զիմաստ բանիս զոր ասէ աւետարանն։ (Եւ յետ վեց աւուր՝ առնու ընդ իւր զՊետրոս եւ այլն։) Ի վերայ այսր բանի՝ տասն իմն գլխօրէն մեկնութիւն տեսանելի է։ *Նախ ընդէ՞ր Մատթէոս յետ վեց աւուր ասէ։ Եւ Ղուկաս (յետ ութն աւուր առնու ընդ իւր։) Ասեմք։ Նախ զի՝ Ղուկաս զերկու պատկեր օրն յիշէ՝ յորս Պետրոս դաւանեաց. եւ այլակերպեցաւ։ Իսկ Մատթէոս՝զմիջոց զվեց օրն։ Եւ այս է խորհուրդն։ Զի Մատթէոս զառաջին գալուստն Քրիստոսի ի վեց դարուն գուշակէ. եւ Ղուկաս զերկրորդ գալուստն՝ որ յութ դարուն լինելոց նշանակէ։ Եւ դարձեալ Մատթէոս եցոյց ըստ այլաբանութեան թէ՝ Տէր գալստեամբ իւրով եբարձ զմեղս մեր՝ զոր ի ձեռն վեց շարժմանն գործեմք։ Իսկ Ղուկաս՝ վկայեաց նմա թէ՝ եւ զութն խորհուրդսն մաքրեաց՝ որով խորհիմք առնել ինչ. եւ արար մաքուր զմեզ։ Իսկ երկրորդ՝ հարց թէ վասն է՞ր յերկոտասանիցն՝ միայն զերեք աշակերտսն տարաւ ընդ ինքեան ի լեառն։ Եւ այնոքիկ Պետրոս եւ Յակօբոս եւ Յօհանէսն։ Եւ այս վասն բազում պատճառի։ Նախզի՝ նոքա պայծառ էին տեսութեամբ քան զայլսն. որպէս ի զգայութիւնս մեր՝ միայն ակն է տեսօղ. եւ կամ ակն քան զակն պայծառ. վասն այն պայծառ տեսութեան նոցա միայն ցուցանէ զիւր աստուածութեանն փառս։ Երկրորդ՝ զի Պետրոս էր գլուխ առաքելոցն. եւ Յօհաննէս առաջին յաւետարանիչսն. եւ Յակօբոս առաջին մարտիրոս եղեւ յերկոտասանինցն. վասն որոյ զսոսա տարաւ ընդ իւր։ Երրորդ՝ զի առաւել սիրէր Պետրոս զՔրիստոս քան զայլսն ըստ Տեառն հրամանացն։ Եւ Յօհաննէս սիրելի աշակերտաց Յիսուսի. որպէս ասէ թէ՝ (աշակերտն այն զոր սիրէր Յիսուս։) Եւ Յակօբոս զի յանձն էառ ըմպել զբաժակ չարչարանացն. Քրիստոսի. վասն որոյ զնոսա ընտրեաց։ Չորրորդ՝ զի ոչ էր արժան տեսութեանն այն Յուդա. եւ թէ զամենայն էր տարեալ եւ զՅուդա ոչ՝ իրաւ լինէր վասն մատնութեանն Քրիստոսի։ Հինգերորդ՝ զի կարգն եւ սահմանն ուղիղ մնասցէ. զի առաջնոցն պարտ է զառաջին խորհուրդն գիտել. եւ այլոցն նուազ։ Վեցերորդ՝ զի յօրէնս եդ Տէրն թէ՝ (յերկուց եւ յերից վկայից հաստատեսցի ամենայն բան. ) վասն որոյ պարտ էր նախ ինքեան լինիլ վկայ երեք՝ աստուածութեանն իւրոյ ի հաստատութիւն։ Եօթերորդ՝ եցոյց մեզ օրինակաբար թէ՝ զորպէս մարդ խորհրդակից առնել արժան է. զի առանց ծերոց՝ ոչ է արժան մանկագունից ասել զխորհուրդս մեծագոյնս։ Ութներորդ՝ զի զփառս ոչ է պարտ ի մէջ բազմաց՝ յայտնել. այլ առանձին. եւ զայն ի մէջ գիտուն եւ առանց թերութեան մարդոյ։ Իններորդ՝ զի ոչ էին արժան այլ աշակերտքն յայնժամ բաց յայնցանէ՝ զորս տարաւ ընդ ինքեան տեսանել զփառս աստուածութեան իւրոյ. վասն որոյ երեք տարաւ։ Տասներորդ՝ եցոյց խորհուրդաբար զտսօղս ինքեան ի միւսանգամ գալստեանն. զի Պետրոս զհարիւրաւորսն նշանակէ զի ծեր էր. եւ Յակօբոս զվաթսնաւորսն զի էր միջակ մարդ. եւ Յօհաննէս զերեսնաւորսն զի էր երիտասարդ երեսնամեայ. վասն որոյ զնոսա տարաւ ընդ ինքեան։ * Բեր տեսցուք զերրորդ գլուխն թէ՝ վասն է՞ր ի մարգարէիցն զՄովսէս եւ զԵղիա եբեր։ Եւ այս վասն բազում պատճառի։ Նախզի՝ պատուական էին նոքա քան զայլ մարգարէսն։ Ոմն լուսաւորութեամբ երեսացն. եւ ոմն հրեղէն կառօքն յերկինս համբարձմամբն։ Երկրորդ՝ զի ցուցցէ թէ՝ նա ինքն է օրէնսգիր. եւ ոչ հակառակ Աստուծոյ. քանզի հակառակ կարծէին հրէայքն. վասն որոյ եբեր զՄովսէս, եւ զԵղիա նախանձախնդիր Աստուծոյ, վկայ աստուածութեան իւրոց. այսինքն. զՄովսէս. եւ զմինն ի կենդանեաց եբեր. այսինքն, զԵղիա. զի ցուցէ թէ՝ Տէր է կենդանեաց եւ մեռելոց։ Չորրորդ՝ զմինն յերկնից եբեր. այսինքն, զԵղիա. եւ զմինն յերկրէ եհան. այսինքն, զՄովսէս. զի ցուցցէ թէ՝ Աստուած է երկնի եւ երկրի։ Հինգերորդ՝ վասն մեծութեան իւրոյ. թէ որ ի հինն պատուաւորք էին եւ մեծք՝ այժմ են ի սպասու եւ յերկրպագութիւն նորա. զոր տեսեալ առաքելոցն՝ հարկիւ հնազանդեսցին Տեառն։ Վեցերորդ՝ զի ուսուսցէ աշակերտացն զորքանութիւն սիրոյն առ ժողովուրդսն. եւ երբեմն զսաստն եւ զխրատն. զի մինն վասն ժողովրդեանն ջնջիլ ասէր ի պրութենէն կենաց. այինքն, Մովսէս. եւ Եղիաս զերկինս կապեաց վասն մեղաց ժողովրդեանն. վասն որոյ զնոսա կոչեաց զի եւ ինքն նոյնպէս առնելոց էր հաւատացելոց։ Եօթներորդ՝ զի մի յուսահատեսցին վասն անընչութեան եւ աղքատութեան. ցուցանէ թէ՝ միոյն յերկնից կերակուր տայի։ Եւ զմինն ի ձեռն ագռաւուց կերակրէի. զի իմ էին աշակերտք եւ կամարարք։ Ութներորդ՝ զի մի եւ վասն տկարութեան իւրեանց յուսահատեսցին առաքեալքն. զի որպէս նոքա տկարք էին. Մովսէս յաղթեաց Փարաւօնի. եւ Եղիա Աքայաբու. այսպէս եւ դուք ասէ մի երկնչիք. զի յաղթէք ասէ Ամենայն բռնաւորաց։ Իններորդ՝ ցուցանէ սոքօք աշակերտացն զհնազանդ՝ լինլին Աստուծոյ. եւ զնախանձ վրէժխնդրութեան օրինացն Աստուծոյ. որպէս Մովսէս հեղ ծառայ էր Աստուծոյ. եւ Եղիա հուր յերկինից իջուցանէր։ Տասներորդ՝ զի որպէս ետու նորա իշխանութիւն ի վերայ տարերաց. եբեր զնոսա. զի ուսցին առաքեալքն թէ եւ ինքեանց տուեալ է այնպիսի իշխանութիւն։ Այլեւ թէ՝ ոպէս նոքա չար եւ դառնացօղ ազգին եղեն առաջնորդք եւ հովուէին զնոսա. դուք մի երկնչիք վասն նեղութեան. զի դիւրալուր ժողովրդեանն եւ դուք լինիցիք առաջնոցդք եւ հովիւք։ *Բեր եւ զչորրորդ գլուխն՝ զի տեսցուք թէ ո՞րպէս ծանեան աշակերտքն զՄովսէս եւ զեղիա։ Գիտելի է՝ զի բազմազգ ծանօթութեամբ ճանաչեցին զնոսա։ Նախ ասեն թէ՝ որպէս Ովհաննէս մկրտիչն ծանեաւ հոգւովն սուրբով զՏէրն ի մէջ բազմախուռն ժողովրդոց. եւ վկայեաց թէ նա է Քրիստոս. այսպէս եւ առաքեալքն ծանեան զԵղիա Եւ զՄովսէս հոգւովն սրբով։ Երկրորդ՝ զի ի գալն երեւեցան. մինն քօղարկեալ զերեսօքն՝ որ նշանակէր զՄովսէս. զի լուեալ էին յօրինացն։ Եւ մինն՝ մաշկեայ հանդերձիւ. այսինքն, զԵղիա. որպէս եւ գրեալ է վասն նորա։ Երրորդ՝ զի լուեալ էին ի կտակացն թէ՝ Մովսիսի լուսաւորեցան երեսքն. իսկ ի յերեւիլն առ Տէրն, տեսին զնա նոյնպէս եւ ծանեան։ Եւ զԵղիա հրեղէն կառօք եկեալ. վասն որոյ ծանեան. զի գիտէին զնա այնպէս վեափոխեալ յերկինս։ Չորրորդ՝ զի ի ձեռն Մովսիսի տախտակ երեւեցաւ. որ ունէր յինքն զպատգամսն Ասոտուծոյ. եւ Եղիայի մաշկեակ։ Հինգերորդ՝ զի ի վաղուց հետէ տեսեալ էին առաքեալ ն զպատկեր նոցա նկարեալ ի գիրս սուրբս. ծանեան զԵղիա ըստ թաւարձի գալոյն. եւ զՄովսէս ըստ նօսրահեր գլխոյն եւ մուրուացն։ Վեցերորդ՝ ոմանք ասեն թէ, յիւրեանց իսկ լուան զնւանսն, մեծարելով մի զմի յերկրպագութիւն Քրիստոսի։ Եօթներորդ՝ այլք ասեն թէ՝ Քրիստոս ետ զանւանս նոցա խօսելով ընդ նոսա. զի իմասցին աշակերտքն։ Ութներորդ՝ այլք ասեն թէ՝ Մովսէս վասն զի ի մեռելոց յարուցեալ երեւէր հողոտ. եւ ի գերեզմանէն ելեալ. եւ լուեալ էին թէ ոչ էին թորշամեալ ծնօտքն Մովսէսի. զի այլ մեռելոց ոչ եղեւ այսպիսի. վասն որոյ ծանեան զնա։ Իսկ Եղիայի՝ վասն զի երկնանման փայլէին երեսք նորա. իմացան թէ յերկնից է գալն. որ դեռեւս կենդանի է։ Իններորդ՝ զի ասէին հրէայքն թէ՝ Եղիա գալոց է. եւ սպասէին նմա հանապազ. եւ սովորութիւն է մարդկան՝ զի զոր ինչ կարծիս ունի ի մտի յորժամ դիպի իրաց. նմանեցուցանէ. իսկ զՄովսիսէ ի Տեառնէ լուան։ Տասներորդ՝ զի նախ քան զգալն ի լեառնս՝ եհարց Տէր զաշակերտսն։ (Զո՞ ոք ասեն զինէն. եւ նոքա ասեն. ոմն զԵղիա. եւ այլք զՄովսէս։) Վասն որոյ ի լեառն եհար եւ եբեր զերկոսեանն դէմ յանդիման նոցա եւ ասաց. տեսէք՝ ահա Եղիա եւ Մովսէս. ես միածին բանն եմ։ Յետ որոյ հայր վկայեաց (դա է որդի իմ սիրելի. դմա լուարուք։) *Իսկ այժմ տեսցուք զհինգերորդ գլուխն թէ՝ վասն է՞ր պայծառակերպեցաւ։ Եւ այս վասն տասն պատճառի։ Նախզի՝ յորժամ ասաց զչարչարանսն որ Յերուսաղէմ, երկեան աշակերտքն թէ, իբրեւ զմարդոյ լինիցի մահն։ Եցոյց զաստուածութիւն իւր իբրեւ ասել. թէպէտ ես մեռանիմ ի ձեռն հրէից, սակայն աստուածապէս անմահ մնամ։ Երկրորդ՝ զի ցուցցէ նոցա թէ՝ ես եմ հալածիչ խաւարի. տգիտութեան եւ անաստուածութեան. որպէս նախ յառաջագոյն ասէր. (ես լոյս յաշխարհ եկի. զի որ հաւատասցէ յիս՝ ի խաւարի մի նմասցէ։) Երրորդ՝ զի որպէս դաւանեաց Պետրոս զնա որդի Աստուծոյ. այժմ յայտնապէս տեսանիցեն եւ լուիցեն զվկայութիւն հօր։ Չորրորդ՝ պայծառակերպեցաւ՝ զի կատարեսցէ զբանս մարգարէականս զոր ասէ թէ՝ (գեղեցիկ է տեսութեամբ քան զամենայն որդիս մարդկան։) Հինգերորդ՝ զի կարծէին աշակերտքն թէ՝ ի դատաստան որ գալոց է՝ թէ ուրուք հրամանա՞ւ գալ, եւ թէ իւր կամաւ. եւ թէ զի՞նչ կերպիւ գայցէ. եցոյց զկերպարանն անտեսանելի մարմնական աչաց։ Վեցերորդ՝ պայծառակերպեցաւ՝ զի յայտնեսցէ զմիակամութիւն ընդ հօր եւ հոգւոյն. որպէս թէ ասիցէ՝ թէպէտ ի մարմինն միացայ, ոչ ինչ աւելի ունին հայր եւ հոգի քան զիս։ Եօթներորդ՝ խորհէին առաքեալքն թէ՝ այն լուսեղէն զգստն որ առաւ Յադամայ՝ վերստին տալո՞ց է ի նա թէ ոչ. վասն որոյ պայծառակերպեցաւ՝ եւ եցոյց յինքեան թէ՝ որդի եղեւ ըստ բնութեան Ադամայ. եւ վերստին էառ բնութիւնս զնոյն զգեստն։ Ութներորդ՝ զի որ ասացն թէ՝ (փայլեսցին արդարքն յարքայութեանն երկնից որպէս զարեգակն. ) այժմ զգալապէս զկերպարանն եցոյց զփառաց արդարոցն ի նմանութիւն իւր. ըստ այնմ թէ, (նման նմա լինելոց եմք. որպէս տեսաք ի թափօր լերինն։) Իններորդ՝ զի մերձ յայն աւուրսն՝ կամէր Տէրն ի խաչ ելանել. վասն որոյ պայծառակերպեցաւ՝ զի թէ ի խաչին տեսանիցեն՝ զնա տգեղ, մի երկմտեսցին։ Տասներորդ՝ զի յետ յարութեանն՝ հանդերձեալ էին աշակերտքն զՏէրն նոյն կերպարանաւն տեսանել. վասն որոյ պայծառակերպեցաւ նախ՝ զի յորժամ տեսցեն յետ յարութեանն՝ պաստաստեսցին թէ, նոյնն է զորտեսաք յառաջն։ Դարձեալ՝ տարակուսէին աշակերտքն թէ՝ ո՞րպէսի էր փառքն Ադամայ. վասն որոյ պայծառացեալ եցոյց թէ՝ այսպիսի էր զոր կորոյս մարդն Ադամ։ Եւ դարձեալ պայծառակերպեցաւ՝ զի կարկեսցէ զ բերան նեստորի եւ այլոց հերձւածողաց. որք ասէին զմարմինն Տեառն ապականացու մինչեւ ի խաչն. վասն որոյ յառաջ քան զխաչն՝ եցոյց անապական. սակս որոյ յետ յարութեանն ասաց թէ՝ (շօշափեցէք՝ զի ես նոյն եմ որ ի թափօր տեսիք անապական մարմնով։ (Վասն զի մարմին նորա ոչ ետես զապականութիւն ըստ մարգարէին ձայնի։) *Տեսցուք եւ զվեցերորդ թէ՝ (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) Եւ այս վասն բազում պատճառի։ Նախզի՝ յապահովս լինէին ի չարչարանաց եւ ի նեղութեանց հակառակորդաց հրէիցն աշակերտքն ի լեառն. վասն որոյ ասէ՝ (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) Երկրորդ՝ զի Տէրն յառաջագոյն ասաց զչարչարանաց իւրոց. երկնչէին առաքեալքն ի քահանայիցն վասն խաչելութեան Տեառն. վասն որոյ ասեն՝ (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) Երրորդ՝ զի բոյսք եւ ծաղիկք տեղւոյն ուռճացեալք ի փառացն աստուածային՝ բուրէին հոտ անուշից. եւ նոքա զմայլեալք ասէին բարւոք է։ Չորրորդ՝ զի տեսին զՄովսէս եւ զԵղիա ընկերակիցք վարդապետին իւրեանց. ասեն. սոքա բարւոք են մեզ մերձակիցք եւ ոչ խաչահանուքն։ Հինգերորդ՝ զի տեսին զՄովսէս անաշխատ մանանայ բերէ մեզ յերկնից. եւ Եղիա ջուր անձրեւոյ՝ զի արբուսցէ. ապա ուրեմն մեզ այլ տեղիք ոչ են պիտոյ. (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) Վեցերորդ՝ զի ասաց Պետրոս թէ՝ Տէրն եւս որ զհացն եւ զձուկն աճեցոյց յանապատին ժողովրդեանն՝ աստ է. եւ ոչ ինչ է մեզ փոյթ. ապա ուրեմն (բարւոք է մեզ աստ։) Եօթներորդ՝ զի ամպ ի վերայ նոցա հովանի. եւ տեղին լեառն եւ բարեխառն. զի մի ի դաշտին այնպէս ջերմութիւնն վնասեսցէ մեզ. աստ ի լեառն բարւոք է մեզ կալ։ Ութներորդ՝ զի զՔրիստոս այնպէս պայծառ տեսլեամբ տեսանէին ի լեառն՝ կարծէին թէ ի լեռնէս ի ջանեմք, այլ ոչ տեսանեմք զնա այնպէս. վասն որոյ ասեն. (բարւոք է մեզ։) Իններորդ՝ զի որք ընդ նմա շրջէին աշակերտքն, գծուծ տեսանէին եւ մերկ եւ բոկ. եւ այլ ոչ էին զնա տեսեալ նոյնպէս։ Իսկ յորժամ տեսեալ զնա պայծառ տեսլեամբ՝ ուրախացան ընդ փառս նորա։ Տասներորդ՝ զի զոր ինչ Տեառն տեսեալ էին առաքեալքն՝ ամենեցուն հաղորդեալք էին. որպէս մկրտութեանն՝ եւ սքանչելեացն. իսկ այժմ տեսեալ զպայծառութիւնն՝ կամէին հաղորդիլ եւ պայծառութեան նորա. վասն որոյ ասեն. (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) *Իսկ եօթներորդ գլուխն թէ՝ զի՞նչ է որ ասաց. (արասցուք երիս տաղաւարս։) Զի ափշեալք էին զգիտէին զի՞նչ խօսէին. իսկ ըստ միտս։ Նախ՝ զմեր զհոգի եւ զմարմին եւ զմիտս կազմեսցուք տաղաւար Աստուծոյ։ Երկրորդ՝ զմասունս հոգւոյն. զխոհեմութիւն. զարիութիւն, զարդարութիւն, եւ զողջախոհութիւն՝ տաղաւար կազմեմք Տեառն։ Երրորդ՝ օրինօք բարոյական եւ տնտեսական եւ քաղաքական՝ տուն շինեսցուք Աստուած։ Չորրորդ՝ երեսնաւոր, եւ վաթսունաւոր, եւ հարիւրաւոր առաքինութեան պտղովն տաճար շինեսցուք Տեառն։ Հինգերորդ՝ երեք յիսնեակ կարգեսցուք, որ է աղուհացիցն. Եղիային. եւ Մովսիսն։ Վեցերորդ՝ զհաւատ զյոյս եւ զսէր՝ բնակութիւն քեզ շինեսցուք։ Եօթներորդ՝ զերեք ժամանակս. զմանկութեան, զերիտասարդութեան, զծերութեան՝ քեզ նուիրեսցուք։ Ութներորդ՝ զկուսութիւն, զողջախոհութիւն, եւ զապաշխարութիւն, քեզ տաճար շինսցուք։ Իններորդ՝ զմարգարէական, եւ զառաքելական. եւ զվարդապետական բանս՝ քեզ երգեսցուք։ Տասներորդ՝ ի կեանս, ի մահ, եւ ի հանդերձեալն՝ քեզ բնակարան լիցուք։ *Եկեսցուք եւ յութներորդ գլուխն թէ՝ վասն է՞ր ամպով երեւեցաւ։ Նախզի՝ բնաւորեալ է Աստուած ամպով երեւիլ. որպէս ասէ մարգարէն՝ (ո՞եդ յամպս զգնացս իւր. ) եւ թէ՝ (նստեալ ի վեայ թեթեւ ամպոյ. ) եւ թէ՝ (ամպն կալաւ զնա յաչաց նոցա։) Եւ զի լուսաւոր էր՝ Երկրորդ զայն եցոյց՝ թէ խոստումն պարգեւաց եէ ձայնն. եւ ոչ ոպէս Մովսիսիւ որի խաւարէ եւ ի միգէ տայր. զի վասն սաստիւ խօսելոյն՝ եւ մարգարէն ասէ. (խաւարային ջուրք մինչեւ յամպպս օդոց։) Երրորդ զի հոգին սուրբ էր լուսաւոր ամպն. որով լինի երրորդութիւնն յայտնի ի տեղւոջն յայն։ Դարձեալ թիւ աշակերտացն՝ զերրորդութիւնն յայտնեաց. նոյնպէս Մովսէս եւ Եղիա եւ Տէրն իմէջ նոցա՝ զերրորդութիւնն նշանակեաց։ Այլեւ հայր վկայելովն, եւ հոգին երեւլովն, եւ Տէրն պայծառութեամբ, երեք անձնաւորութիւնքն յայտնեացան։ Նմանապէս եւ ասելն Պետրոսի (արասցուք երիս տաղաւարս՝) զերրորդութիւնն եցոյց։ Իսկ հայր վկայելովն յերկնից՝ կարկեցոյց զբերան երկաբնակացն, որք ոչ խոստովանին զբանն ի մարմնի միացեալ բնութեամբ. վասն որոյ ասէ։ (Դու ես որդի իմ սիրելի) այսինքն, միացեալ մարմնովդ։ Եւ դարձեալ՝ հայր վկայեաց յերկնից. զի թէպէտ ի յորդանան նոյն ձայնն եղեւ՝ բայց զայն ոչ ի Տէրն աշակերտքն։ Իսկ աստ խօսելովն՝ հաստատեաց զաշակերտսն ի հաւատս Տեառն մերոյ։ Եւ դարձեալ՝ զի կրկին անգամ խօսեցաւ զմի զձայնս. մինն ի յորդանան. եւ զմինն աստ. հաստատեաց հայր Աստուած զճշմարիտ հաշտութիւնն իւր ընդ մարդկային բնութեանս. այլ որդին եւ հոգին ի ձեռն հրեշտակի։ *Տեսցուք եւ զիններորդ գլուխն թէ վասն է՞ր անկան ի ձայնէն. զի եւ ի յորդանան եւ ի խաչին եղեւ այսպիսի որոտումնս եւ ոչ անկան։ Նախզի՝ տեղին բարձր էր եւ ահարկու։ Երկրորդ՝ զի անապատ էր անմարդաբնակ։ Երրորդ՝ զի լոյսն սեռն էր եւ սաստիկ առաւել քան զարեգակն։ Չորրորդ զի ամպն էր հովանի։ Հինգերորդ՝ զի զքրիստոս այլափոխեալ տեսանէին։ Եւ թէ վասն է՞ր յարոյց Քրիստոսի։ Նախզի՝ մի ի յափշտութենէն անկանիցի տեսիլն ի մտաց նոցա։ Երկրորդ՝ զի տեսցեն գնացեալ զՄովսէս եւ զԵղիա, եւ զՔրիստոս միայն գիտասցեն թէ՝ վասն Քրիստոսի եղեւ ձայնն։ Եւ վասն է՞ր պատուիրաց ոչ յայտնել։ Նախզի՝ ոչ էին կիրթ ժողովուրդքն։ Երկրորդ՝ զի ոչ հաւատային զգալն Մովսէսսի եւ Եղիայի։ Երրորդ՝ զի առաւել թերանային զՔրիստոս ի խաչին տեսանելով։ Չորրորդ՝ զի ոչ հաւատային լսել նոցա զձայնն, եւ արժանի լինիլ եւ տեսանել զփառսն։ Հինգերորդ՝ ուսոյց մեզ թէ՝ մինչդեռ կենդանի եմք, ոչ է պարտ յայտնել զառաքինութիւն մեր։ *Եկեսցուք ի տասներորդ գլուխն. եւ ասասցուք թէ՝ վասն է՞ր վարդավառ կոչեմք զանուն տօնիս։ Եւ այս վասն բազում պատճառի ըստ համեմատութեան վարդին առ Տէրն։ Նախ զի՝ որպէս վարդն ի մէջն պատենից իւրոց է ծածկեալ նախ քան զցուցումն իւր. այսպէս եւ Տէրն նախքան զպայծառակերպիլն՝ ունէր միացեալ ընդ ինքեան զպայծառութիւն աստուածութեանն։ Երկրորդ՝ զի որպէս վարդն փթթեալ յայտնի երեւի ամենեցուն. այսպէս եւ Տէր մեր՝ այսօր պայծառակերպեալ՝ յայտնեաց զաստուածութիւն իւր։ Երրորդ՝ զի վարդն իր է եւ անուն. այսինքն, զուարթ, յայտնիչ բնութեան իւրոյ. այսպէէս եւ Տէր մեր էութեամբ Աստուած է. վասն որոյ եւ Աստուած կոչի. եւ ոչ սոսկ անուամբ որպէս ասեն հերձւածօղքն։ Չորրորդ՝ զի վարդն ի մէջ փշոց բուսանի. այսպէս եւ Տէր մեր ի մէջ հրէիցն երեւեցաւ յորոց եւ խաչեցաւ։ Հինգերորդ՝ զի կատարի հասակաւ՝ եւ ապա փթթի վարդն. այսպէս եւ Տէր մեր կատարեալ գոլով հասակաւ՝ այսիքն, երեսնամեայ՝ եւ ապա երեւեցոյց զաստուածութիւն իւր։ Վեցերորդ՝ զի անուշահոտութիւն բուրէ ի վարդէն. այսպէս եւ ի պայծառակերպութեան Տեառն մերոյ՝ բուրեաց հոտ անուշ՝ յորմէ թմրեալ աշակերտքն ննջէին։ Եօթներորդ՝ զի վարդն ունի չորս երանգ գունոց. այսինքն, կանաչ, եւ կարմիր, սպիտակ, եւ դեղին. այսպէս եւ ի Տէր մեր՝ երեւին սոյն երանգք. զի դեղինն ցուցանէ զանմեղութիւնն Քրիստոսի. ըստ այնմ, (ոչ արար մեղս՝ եւ ոչ գտաւ նենգութիւն ի բերան նորա։) Իսկ սպիտակութիւն՝ զաստուածութիւնն ի մարմնի պարունակեալ։ Իսկ կարմրութիւն՝ զարեամբ թաթաւիլն ի խաչին. ըստ այնմ, (ընդէ՞ր են կարմիր ձորձք քո։) Իսկ կանաչութիւն՝ զգեղեցկութիւն նորին հասակի. ըստ այնմ, (գեղեցիկ տեսլեամբ քան զամենայն որդիս մարդկան։) Ութներորդ՝ զի վարդն հինգ պատենեօք պահպանի. այսպէս եւ Տէր մեր՝ կատարեալ էառ զհինգ զգայութիւնս մարդկայինս բնութեան։ Իններորդ՝ զի բժշկական է սրտի վարդն. այսպէս մարմին եւ արիւն Տեառն բժիշկ է հոգւոց եւ քաւիչ մեղաց։ Տասներորդ՝ զի ի փոքր եւ ի նւաստ տունկս ունի զբնակութիւն իւր. այսպէս եւ Տէր մեր ասէ. (ես յո՞ հանգեայց, եթէ ոչ ի հեզս եւ ի խոնարհս. եւ յայնոսիկ՝ որք դողան ի բանից իմոց։) Եւ վասն այսքան պատճառացս՝ կոչի վարդավառ տօնս այս։ Իսկ թէ վասն է՞ր աստ տօնեմք. զի քառասուն աւուրբ յառաջ քան զխաչելութիւնն այլակերպեցաւ։ Այս է՝ զի ինքն ասաց Տէրն. (մի ումեք պատմիցէք զտեսիլդ, մինչեւ որդի մարդոյ ի մեռելոց յարիցէ։) Վասն որոյ կատարեալ զտօն յարութեան Տեառն, աստ կատարեմք զտօնս։ Դարձեալ ասաց թէ՝ (յորժամ յարիցէ՝ ասիցէք. ) զի եւ մեռեալք յարիցեն եւ մտցեեն ի քաղաքն. եւ յորժամ շարժմունք լինիցին, եւ արեգակն խաւարեսցի, եւ դուք զհոգին սուրբ ընկալջիք, զի զմեռեալս յարուցանիցէք, հաւատասցեն թէ՝ եւ վարդապետն նոցա եբեր զԵղիա. եւ թէ մտին մեռեալք բազումք ի քաղաքն, ապա եւ զՄովսէս յարոյց. եւ թէ սոքա զհոգին սուրբ արբին, ապա ուրեմն յայնժամ տեսին եւ լսեցին։ եւ զի շարժմունք եղեն, եւ խաւարեցաւ արեգակն աւ յարեաւ ի մեռելոց, յայտ է թէ եւ պայծառակերպեցաւ։ *Արդ՝ երանելիք են առաքեալքն. որք յարկակից են Քրիստոսի եւ տեսօղք. բայց թէ մեք կամիցիմք, առաւել եւս տեսանեմք։ Նախզի նոքա փոքր մի եւ կիսաբաց տեսին. զի ոչ կարէին տանիլ. այլ որք արժանաւորին, լիակատար փառօք զարդարեալ տեսանեն։ Երկրորդ՝ զի յայնժամ Մովսիսիւ եւ Եղիայիւ. իսկ ի վերջին աւուրն՝ հանդերձ բիւրաւոր հրեշտակօք եւ սերովսէիւք։ Երրորդ՝ զի այժմ ամպ էր յարկն որ սուրբ երեւեր՝ եւ ձայն լսելի լինէր. իսկ յայնժամ լուսեղէն երկինքն գալարեալ, տուն եւ օթեւան լինի տեմողացն. եւ զփառսն Աստուծոյ յայտնի երեւեցուցեալ։ Չորրորդ՝ զի այս տեսումն ի լեռն՝ յերկրի եղեւ. ուր հող է եւ մոխիր. այլ ի հանդերձեալն յիմանալի լեառն յաստուածակերտ խօրանն։ Հինգերորդ՝ զի աստ մի ժամ տեսին առաքեալքն եւ ցնծացան. իսկ անդ՝ ոչ մի ժամ, այլ միշտ յարաղուարճ բերկրանօք։ Վեցերորդ՝ զի աստ միայն տեսութիւն էր առաքելոցն. իսկ անդ՝ լինելով սուրբքն պայծառութեամբ որպէս զարեգակն ըստ Տեառն բանին։ Եօթներորդ՝ զի աստ որոտումն եղեւ դողութեան. յորմէ ահէ թմրեցան առաքեալքն. իսկ անդ՝ բարբառ քաղցր թէ, (եկայք օրհնեալք հօր իմոյ՝ ժառանգեցէք զարքայութիւնն։) Ութներորդ՝ զի աստ դեռեւս երկիւղ կասկածանաց գոյին յաշակերտսն. վասն որոյ ասէին. (բարւոք է մեզ աստ լինիլ. ) իսկ անդ՝ (մերժեալ են ցաւք եւ տրտմութիւնք. եւ այլն։) Իններորդ՝ զի աստ ոչ գիտէին զինչ խօսէին. իսկ անդ՝ դէմ յանդիման խօսակից լինիլ Քրիստոսի. զի դատաստանի է ժամ եւ յատուցման։ Որոց եւ զմեզ արժանի արասցէ Քրիստոս Աստուած մեր. եւ նմա քառք յաւիտեանս ամէն։

Նորին դարձեալ քարոզ Վարդավառին. ի նոյն բանն։ (Եւ յետ վեց աւուր՝ առնու Յիսուս ընդ Իւր զՊետրոս եւ զՅակոբոս եւ զՅօհաննես. եւ հանե զնոսա ի լեառն մի բարձր առանձին. եւ այլակերպեցաւ առաջի նոցա եւ այլն։) Մատ. 9. 1։ (Գլուխ. ՃԻԸ)

Հոգի երեսաց մերոց Տէր Քրիստոս Աստուածն մեր՝ զբանս Իւրական, հոգի կոչեաց եւ կեանք։ Որում դուք այժմ փափագեալ երեւիք սրբազանիցդ հանդէս։ Հարանց եւ հարազատիցդ մեր լրութիւն։ Ի Ձեզ բերելով զփրկաւէտն քաղց՝ եւ զծարաւն արդարութեան։ Եւ վասն այդորիկ՝ էք մանաւանդ երանելիք։ Որեւ տացէ մեզ բան առ ի բանալ բերանոյ մերոյ. ըստ անսուտ խոստմանն թէ, (մի հոգայք թէ զինչ խօսիցք, այլ զոր հոգին հօր ձերոյ խօսեսցի ի ձեզ։) Ապա ուրեմն ապաւինեալ ի մի հոգին սուրբ եւ ի յօժանդակութիւն ներգործական աղօթից ձերոց, բուռն հարցուք զառաջիկայ բանէս որ ասէ աւետարանիչն Մատթէոս։ (Եւ յետ վեց աւուր՝ առնու զՊետրոս եւ զՅակօբոս եւ զՅօհաննէս եւ այլակերպեցաւ։) Եւ ի վերայ այսր բանի՝ կամիմ տասն գլխաւոր բան հարցանել։ *Առաջին՝ վասն է՞ր Մատթոս յետ վեց աւուր ասէ. եւ Ղուկաս յետ ութն աւուր։ Մատթէոս զառաջին գալուստն նշանակէ Քրիստոս՝ որ ի վեց դարուն։ Եւ Ղուկաս զերկրորդն՝ որ ի յութն դարուն։ Դարձեալ՝ այլ իմն ունի խորհուրդ. զի Ադամ ստեղծաւ ի պատկերն Աստուծոյ ի վեցերորդ աւուրն ուրբաթու. եւ ի նոյն օրն ի վեց ժամն կորոյս զփառս խաբէութեամբ չարին։ Իսկ Տէր մար ի վեց դարուն առնու զմարմինն Ադամայ. եւ ի վեց աւուր ուրբաթու՝ եւ ի Զ ժամն ի խաչ բարձրացաւ վասն փառացն ադամայ։ Իսկ այսօր եցոյց միայն զփառս նորա թէ՝ զայս կորոյս Ադամ. եւ ես եկեալ վերստին տամ ծննդոց նորա, որք պահեն զպատուիրանս իմ։ Իսկ ութն օրն զոր ասէ Ղուկաս՝ նախ ցուցանէ զօրն ի կիրակէ՝ յորում ել ի թափօր։ Երկրորդ՝ օրն՝ է յարութիւնն որ ի կիրակէն եղեւ։ Երրորդ՝ միսանգամ գալուստն եւ յարութիւնն մեր՝ յութն դարն է լինելոց։ Չորրորդ՝ զի հինն եօթամբ վարէր. եօթն շաբաթու. եւ եօթն տօնիւ. եւ եօթն պատարագաւ։ Իսկ Տէր մեր՝ փոխեաց ի յութն զխորհուրդ եօթանցն. զի ութն օր տօնեմք տէրունի. որպէս ծննդեան եւ յարութեանն. եւ ութներորդ դարուն ակնունիմք ըստ Սողոմօնի. (տուք բաժին եօթանցս. այլեւ ութնիցս։) Իսկ թէ ոք հարցանէ՝ վասն է՞ր առաջին գալուստն ի վեց դարուն եղեւ. եւ երկրորդն ի յութն։ Ասեմք թէ՝ պատճառ վեց դարուն աստ ցուցաւ։ Այլ յութն գայ։ Նախ ըստ կարգի. զի վեց աւուրբ ստեղծեաց զարարածս. եւ յեօթն հանդեաւ. եւ յութն նորոգեսցէ։ Երկրորդ՝ ըստ թուոյ. զի չորս են տարերք. եւ չորիւք ապականեցան. վասն որոյ յութներորդին ազատէ յապականութեանց։ Երրորդ՝ ըստ պատուոյ. զի հոգին պատւական է. առաջին գալստեամբն ազատեաց զհոգիս. եւ զմարմինս երկրորդ գալստեամբն։ *Երկրորդ հարցումն թէ՝ վասն է՞ր միայն զերեք առաքեալսն եհան ի լեառն. զՊետրոս. եւ զՅակօբոս, եւ զՅօհաննէս։ Ասեմք այսմ չորս պատճառս։ Նախզի՝ սոքա են երեք սիւնք եկեղեցւոյ՝ յորոյ վերայ հանգչի սուրբ երրորդութիւնն. եհան ի լեառն՝ զի վկայեսցեն սուրբ երրորդութեանն։ Երկրորդ՝ զի երեքեան սոքա՝ առանձնաբար տեսանելոց էին զխոնարհութեամբ աղօթելն ի գիշերի ուրբաթուն. այժմ տեսին զպայծառութիւնն՝ զի մի տկարասցին յայնժամ։ Երրորդ՝ զի Պետրոս սրտիւ հաւատաց. եւ լեզուաւ դաւանեաց. պարտ էր աչօք տեսանել եւ ականջով լսել՝ զի մեզ վկայեսցէ. եւ Յօհաննէս ասէ. (տեսաք զփառս նորա՝ զփառս իբրեւ զմիածնի. ) եւ Յակօբոս արեամբ վկայեաց թէ՝ Աստուած է Քրիստոս. վասն որոյ մեռաւ։ Չորրորդ՝ Տէր մեր ի յերկրի կամեցաւ զերկնաւոր կարգն յօրինել։ Զի անդ երեք դասքն առաջին՝ անընդմիջաբար առնուն յԱստուծոյ զլոյս գիտութեան. եւ տան ի միջինս. եւ նոքա ի վերջինս։ Այսպէս երեք յաշակերտացն՝ ականատես եղեն. եւ այլոցն ուսուցին. Պետրոս վէմն եւ հիմն եկեղեցւոյ՝ որպէս աթոռքն. եւ Յակօբոս հանճարեղ՝ որպէս քերովբէքն. եւ սիրելի աշակերտն՝ ըստ սերովբէից դասուն. ըստ չափոյ իւրեանց տեսօղք են խորոցն Աստուծոյ։ *Երրորդ հարցումն թէ՝ վասն է՞ր հանէ ի լեառն բարձր առանձին։ Գիտելի է՝ յորժամ կամի ոք խորհուրդ եւ թատբիր առնել՝ պարտ է զտեղին առանձին ընտրել. պարտ է զի լինիցի անդ ոմն մեծազարմ եւ փառաւոր հանդերձիւ՝ որ հասկանայ զբանս նոցա զոր ինչ խորհին. զոր ընդունիլոցն է՝ ընդունի. եւ զոր արհամարհիլոցն է՝ արհամարհէ. եւ զոր թիւրն է՝ ուղղէ։ Արդ՝ մեծ խորհուրդ մի եւ հասարակաց զոր Քրիստոս արար ի թաբօր լեառն՝ ոչ գիտեմք երբէք աղեալ յաստուածաշունչ գիրս. զի յամենայն տեղեաց անդ ժողովեցան։ Զի ի յերկնից եկն սուրբ երրորդութիւնն. հայր ձայնիւ դա է որդի. հոգին սուրբ լուսաւոր ամպով հովանացաւ. եւ որդին մարմնացեալ։ Եւ ի ներքուստ ի դժոխոց եկն Մովսէս։ Երւ ի հրեշտակաց եւ ի դրախտէն եկն Եղիա։ Այլեւ ի մարդկանէ եւս էր Եղիա։ Էին եւ այլ ոմանք աշակերտք Քրիստոսի՝ որք չունէին այնպիսի խելս դեռեւս։ Կայր անդ մեծազարմ եւ պայծառ հանդերձիւ Քրիստոս պայծառակերպեալ։ Ապաուրեմն պարտ էր եւ տեղին առանձին լինիլ։ Վասն որոյ ասէ. (եհան զնոսա։) Եւ թէ ո՞րն է լեառնս այս։ Ոմանք զսուրբն Սիօն ասեն. եւ ոմանք զՍինա. եւ ոմանք զդրախտն։ Եւ չէ ընդունելի. վասն զի դրախտն խաչիւն բացաւ։ Եւ հին օրէնքն ի Սինա տուաւ։ Եւ յարութիւնն Քրիստոսի ի Սիօն եղեւ։ Իսկ այս՝ Թաբօր լեառնէ վասն չորս պատճառի։ Նախ՝ ըստ վկայութեանն Դաւթի. (Թաբօր եւ Հերմօն՝ յանուն քո ցնծասցեն։) Երկրորդ՝ զի Մելքիսէթ ի յօրինակին աստ քահանայացաւ։ Երրորդ՝ զի Մովսէս երկրին աւետեաց ցանկացաւ։ Չորրորդ՝ զարագութիւնն ի վերայ ծովու՝ եւ զանչարչարութիւնն ի յարտեւան լերինն արար. եւ պարտ էր եւ զպայծառութիւնն աստ ցուցանել։ *Չորրորդ հարցումն թէ՝ վասն է՞ր այլակերպեցաւ Քրիստոս։ Ասեմք վասն վեց պատճառի։ Նախզի՝ խոստացաւ զարքայութիւնն տեսանել նոցա. ասաց՝ (են ոմանք՝ որք ճաշակեն զմահ, մինչեւ տեսցեն զարքայութիւնն Աստուծոյ. ) եթէ թողեալ էր յուսով՝ տրտմութիւն էր նոցա. այլ ի մերձակայս եցոյց եւ լցոյց զնոսա ուրախութեամբ։ Երկրորդ՝ խոստացաւ թէ (գալոց է որդի մարդոյ փառօք հօր իւրոյ. ) այժմ եցոյց զփառսն հայրենի թէ՝ այսու կերպարանօք գամ։ Երրորդ՝ ասաց նախ. (որ ետես զիս՝ ետես զհայր. ես եւ հայր իմ մի եմք. ) այժմ պայծառացաւ եւ եցոյց թէ, այսու տեսլեամբ միաւոր եմ ընդ հօր եւ հաւասար նմա։ Չորրորդ՝ վկայեաց մարգարէն թէ՝ (գեղեցիկ է տեսլեամբ քան զամենայն որդիս մարդկան. ) այժմ պայծառացաւ՝ զի յորժամ ի խաչին նուազեսցի, մի երկմտեսցին առաքեալքն. ըստ Եսայեայ. (տեսիլ նորա նուազեալ քան զամենայն որդւոց մարդկան։) Հինգերորդ՝ ասաց մարգարէն. (իբրեւ ճրագ որ տայցէ լոյս ի խաւար չտին տեղւոջ, մինչեւ տիւն լուսաւորեսցի, եւ արուսեակն ծագեսցի ի սիրտս ձեր. ) ճրագ էր օրէնքն Մովսէսի՝ որ ի գիշերի սակաւ մի լուրսաւորէր։ Եւ աւետարանն արեգակն՝ որ ի տիւն լուսաւորէ։ Արդ՝ ի Թաբօր զիւն լուսաւորեաց Քրիստոս. զի կատարեսցէ զբան մարգարէին վասն նորա ասացեալ։ Վեցերորդ՝ տարակուսէր բնութիւնս վասն փառացն Ադամայ, թէ զի ա՞րդ զգենումք. եցոյց յինքեան թէ՝ այս էր առաջին փառքն Ադամայ, զոր կորոյս Ադամայ մեղօք. եւ ես որդի զպարտս նորա վճարեցի. եւ զգեցուցի բնութեանս. եւ որպէս անառակին ասաց. (հանէք ի դմանէ զպատմուճանն. եւ զառաջինն զգեցուցէք։) Եւ յայտ է բանս ընդդէմ նոցա՝ որք յետ յարութեանն ասեն փոփոխեալ զմարմինն փրկչին եւ եղեալ անապական եւ փառաւոր եւ լուսաւոր։ Վասն զի մարմինս մեր որ ապականացու է՝ փոփոխիմք եւ առնումք զչորս օժիտս յարութեանն։ Նախ՝ անկրական եւ անապական։ Երկրորրդ՝ արագ եւ թեթեւ։ Երրորդ՝ նուրբ եւ անընդդիմահար։ Չորրորդ՝ պայծառ եւ մաքուր։ Արդ՝ զսոսա եցոյց Տէր մեր ի մարմնի իւրում։ Յառաջ քան զխաչն զանապականութիւնն ի վերնատունն՝ որ բաշխեաց զմարմինն անապական։ Եւ յարատեւան լերինն՝ զի ոչ կրեաց կիրս։ Եւ զարագութիւնն ի վերայ ծովուն թեթեւացեալ։ Եւ զնրբութիւնն ի կուսէն ծնեալ։ Եւ զպայծառութիւնն ի լերինն Թաբօր։ Եւ թէ ոք ասիցէ՝ վասն է՞ր ասեմք յետ յարութեան փառաւորեալ մարմնով։ Ասեմք եթէ՝ զայսոսիկ ծածկապէս ունէր ի հոգին անդստին ի յղութենէ արգանդին. այլ յետ յարութեանն՝ երեւեցոյց ի մարմինն. որպէս ասէր առ աշակերտսն. (շօշափեցէք զիս եւ տեսէք. զի ես նոյն եմ. եւ ոչ փոփոխիմ։) Իսկ թէ ի հանդերձն վասն է՞ր պայծառացաւ՝ զի ի յարութեանն ոչ է հանդերձ։ Ասեմք եթէ հանդերձն Քրիստոսի՝ չորս ինչ նշանակէ։ Նախ՝ հանդերձ Քրիստոսի՝ է ժողովուրդն իւր. ըստ այնմ, (զձեզ իբրեւ զհանդերձ զգեցայց. ) ցուցանէ թէ՝ այսպէս պայծառացուցանեմ։ Երկրորդ՝ ասաց մարգարէիւն թէ՝ (մեղք ձեր իբրեւ զձանձախարիթ, իբրեւ զձիւն սպիտակ արարից. ) եցոյց թէ՝ այսպէս կարօղ եմ զձեզ ի մեղաց սրբել։ Երրորդ՝ զմարմինս մեր նշանակէ. զի գիտասցեն թէ՝ այն որ փոխեաց զհանդերձն ի կերպ լուսոյ՝ կարօղ է եւ զմարմինս ի գերեզմանէ յարուցանել ամենայն մարդկան։ Չորրորդ՝ հանդերձն զսուրբ գիրս եւ զաւետարանն նշանակէ. որ լուսազարդ բանիւ պայծառանայ ի միտս հետեւողաց. ըստ այնմ, (ծածկեցեր յիմաստնոց. եւ յայտնեցեր տղայոց։) Իսկ թէ ո՞րպ տեսին զիմանալի լոյսն զգալի աչօք։ Ասեմք եթէ՝ զօրացաւ տեսութիւն նոցա որպէս սրբոյն Ստեփաննոսի՝ որ ետես զերկինս բացեալ. եւ մկրտիչն ի յորդանան ետես զերկինս ցելեալ. եւ Եղիսէոս զհրեղէն կառսն Եղիայի։ Եւ որպէս Մովսէս ի լերինն ետես. այսպէս եւ առաքեալքն զօրացան՝ որքան կարողութիւն է ի մարմնի տեսանել։ Անտանօր երկու արեգակունք եղեն. մին ի յերկինս. եւ մին ի Թաբօր. եւս առաւել պայծառ քան զարեգակն։ Եւ յայտնի է։ Նախզի՝ ծածկեաց զլոյս արեգական եւ ապա երեւէր։ Երկրորդ՝ զի անկան աշակերտքն յերկիր։ Այս չորրորդ գլուխն։ *Հինգերորդ հարցումն թէ՝ վասն է՞ր ի մարգարէիցն միայն զՄովսէս եւ զԵղիա եբեր։ Ասեմք տասն պատճառ։ Նախ զի՝ կարծէին զՔրիստոս մի ի մարգարէիցն գոլ. ոմանք զԵղիա. եւ այլք զայլ ոք. վասն որոյ զգերագոյնսն ի մարգարէս որ օրէնսդիրն է, եւ հրեղէն կառօք վերացեալն եբեր ի սպասաւորութիւն. զի յայտ լիցի տէրութիւն նորա. եւ ծառայութիւն նոցա։ Երկրորդ՝ բամբասէին հրէայք թէ՝ օրինացն է եւ հայհոյիչ Աստուծոյ. զի շաբաթս ոչ պահէ. եւ զինքն որդի Աստուծոյ շաբաթս ոչ պահէ. եւ զինքն որդի Աստուծոյ կոչէ։ Եբեր զՄովսէս օրինադիրն վկայ թէ՝ Տէր է օրինացն եւ ոչ լուծիչ։ Եւ զԵղիա՝ զի նախանձախնդիր է փառացն Աստուծոյ. յամօթ արա զնոսա թէ՝ որդի է Աստուծոյ եւ ոչ հակառակ։ Երրորդ՝ զի երկոքին սոքա յոյժ փափագէին տեսանել զԱստուած։ Մովսէս ասէր թէ՝ (ցոյց ինձ զերեսս քո։) Եւ Եղիա քառասուն օր գնաց ի քորեբ, թերեւս տեսցէ զնա։ Եւ լուան թէ՝ անհնար է ըստ աստուածութեանն. վասն որոյ այսօր ածէ ի մէջ՝ եւ զբաղձանս նոցա կատարէ. (զի զկամս երկիւղածաց իւրոց առնէ Տէր։) Չորրորդ՝ զի ցուցցէ զինքն տուիչ օրինացն. եւ քարոզեալ օրինօքն եւ մարգարէիւքն։ Եբեր զՄովսէս օրէնսդիրն. եւ զմարգարէն Եղիա. զի նորա հրամանաւն ընթանան։ Հինգերորդ՝ համարձակութիւն տայ առաքելոցն թէ՝ ոմն ծանրալեզու եւ նրբաձայն էր. եւ ոմն շինական եւ անկիրթ դպրութեան. եւ յաղթեցին զիմաստունսն։ Նոյնպէս եւ դուք յաղթիցէք ամենայն իմաստնոց աշխարհի։ Վեցերորդ՝ առաքեալքն զանգիտէին ի չարչարանացն Քրիստոսի. եւ ոչ կամէին զխաչն եւ զմահն Տեառն։ Եբեր զՄովսէս եւ զԵղիա վարդապետ նոցա՝ որք աղաչէին զՔրիստոս զի փութով խաչեսցի. այլեւ ինքեանք մի երկիցեն տալ զնձինս ի չարչարանս որպէս նոքա. զի ոմն ընդ եգիպտացին, եւ ոմն ընդ Աքայաբ պատերազմեալ յաղթեցին. նոյնպէս եւ դուք յաղթէք ամենայն բռնաւորաց աշխարհի։ Եօթներորդ՝ էին մարգարէք յառաջնոցն. եւ առաքեալք ի վերջնոցս. ցուցանէ՝ զի առաջինք եւ միջինք ակն ունին փրկութեանն Քրիստոսի. որպէս (ժողովուրդն որ առաջի եւ զկնի երթային՝ ա ղաղակէին Ովսաննայ փրկութիւն ի բարձունս։) Այլեւ էին անդ կոյսք որդիքն զԵբեթեայ. եւ Եղիա. եւ ողջախոհք Պետրոս եւ Մովսէս։ Զի եկեղեցի այժմ ունի կոյս եւ ողջախոհ։ Եւ նոյնպէս յարքայութեանն ընտեսցին կոյսք եւ ողջախոհք։ Ութներորդ՝ երկուքն մարգարէ՝ եւ երեքն առաքեալք. որք վկայք եղեն աստուածութեանն Քրիստոսի։ Զի ըստ օրինացն՝ (երկուց եւ յերից վկայից հաստատեսցի ամենայն բան։) Իններորդ՝ երեք դասք են որք փրկութեանն Քրիստոսի ակն ունին. այսինքն, հրեշտակք յերկինս. եւ մարդիկ յերկրի. եւ որք մեռան մարմնով եւ կենդանացան հոգւով։ Արդ՝ Եղիա յերկնից էջ՝ զի աւետաւոր լիցի հրեշտակաց. եւ Մովսէս ի մեռելոց՝ զի աւետասցէ հոգւոցն։ Եւ առաքեալքն յերկրի մարդկան աւետարանեացեն զփրկութիւնն Քրիստոսի։ Եւ թէ վասն է՞ր հրեշտակաց եւ հոգւոցն մի աւետաւոր, եւ մարդկան բազո՞ւմ։ Նախզի՝ հրեշտակք եւ հոգինք՝ անմարմին բնութիւնք են. եւ անվրէպ տեսօղք բանից եւ գործոց. դիւրաւ հաւատն եւ շարժին ի բարիս։ Իսկ մարդիկ մարմին ունելով՝ եւ ցանկութիւն գրգռիչ նմին. դժուարաւ հաւատան, կամ բնաւ իսկ ոչ։ Դարձեալ՝ յանմարմնոց մինն՝ ծանուցանէ բոլորիցն. վասն զի միտք են ընդ ամենայն անցանելով։ Իսկ մարդիկ զի ցրուեալք՝ բազմաց պէտք եեն վկայից՝ զի առ ամենայն ոք երթիցեն եւ քարոզեսցեն։ Տասներորդ ասէ՝ (Մովսէս եւ Եղիա երեւեալ փառօք։) Նախ զայն ցուցանէ՝ որ այժմ ծածկեալ եւ աներեւոյթ ի մէնջ. ի գալստեանն Քրիստոսի՝ երեւեսցին եւ յայտնի լիցին գործօք։ Եւ զայն տեսեալ որդւոցն զԵբեթեայ, (խնդրէին նստիլ մի ընդաջմէ եւ մի ընդ ահեկէ. ) որպէս Մովսէս եւ Եղիա։ Դարձեալ՝ զի ոչ միայն ինքն Տէրն փառաւոր լիցի, այլեւ զսուրբս իւր փառաւորէ եւ պսակէ. ըստ այնմ, (գաս Աստուած ի մէջ աստուածացելոցն պսակել զսուրբս քո։) Այս հինգերորդ գլուխն։ *Վեցերորդ հարցումն թէ՝ զի՞նչ խօսէին Մովսէս եւ Եղիա յորժամ յայսպիսի խորհուրդս ժողովեցան։ Ասեն վարդապետք եթէ՝ նախ եւ առաջին գայ Եղիա եւ ասէ զիւր բանն թէ՝ ես յերկոցունց կողմանէ եկեալ կամ. այսինքն, ի հրեշտակաց եւ ի մարդկանէ։ Զի ի դրախտէն գամ. այն մերձ հրեշտակաց է. եւ զի մարդ եմ, ըստ այնմ ի կողմանէ մարդկան առաքեցայ։ Եւ ասէ ի դիմաց հրեշտակաց։ Ով Տէր՝ դու Աստուած ես եւ որդի Աստուծոյ։ Եւ գիտեմ զի աստուածային բնութեամբդ անչարչարելի ես. նաեւ մարդկութիւնդ քո անմահ է. զի դու անմեղ ես եւր արդար. բայց հայեաց ի քո հախասահմանեալ կարգաւորութիւնդ թէ, որպէս կարգաւորեցեր զհրեշտակս եւ զթիւ նոցա կնքեցեր որքան լինելոց էր. այժմ խնդրեմք զթիւ նոցա լնուլ՝ եւ զպակասութիւնն կատարել. եւ այժմ առանց մահու քոյ անհնար է լինիլ։ Եւ ի դիմաց մարդկային ասէ։ Ով Տէր յիշեա զի դու ստեղծեր զմարդն ի պատկեր եւ ի նմանութիւն քեզ. եւ նոքա յանցեան ընդ հրամանս քո. եւ ոչ են արժանի փրկութեան։ Եւ չես պարտական վասն նոցա չարչարիլ։ Բայց զոր խօսեցար մարգարէիւքն թէ՝ (գթութիւն նորա ի վերայ ամենայն արարածոց իւրոց։) Եւ Երեմիայիւ. (ողորմութիւնք Տեառն անսպառք են. ) պարտ է զի բանք նոցա ճշմարիտ լինիցին։ Հրեշտակք չունին պէտս ողորմութեան. զի չունին վտանգ ուստէք։ Եւ սատանայի ոչ վայելէ ողորմութիւն. զի անզեղջ է։ Եւ ոչ այլ կենդանիք. զի ոչ յարքայութիւնն մտանեն, եւ ոչ ի դժոխս. զի ոչ ստեղծան ի պատկեր քո բայց միայն մարդս է ողորմելի՝ որ ի պատկեր քո ստեղծաւ եւ մեղօք անկաւ։ Արդ՝ ըստ այնմ որ քո պատկեր է՝ պատշաճ է ողորմութեան. եւ ըստ այնմ որ անկեալ կայ ի մեղս կայ ի մեղս՝ անարժան է ողորմութեան եւ թողութեան։ Զայս Եղիա աղաչէր ի դիմաց հրեշտակաց եւ մարդկան կենդանեաց։ Նոյնպէս եւ Մովսէս վասն մեռելոց աղաչէր ի դիմաց նախահարցն եւ Ադամայ. եւ ասէր ողորմագին։ Ով Տէր Աստուած մեր եւ որդի Աստուծոյ՝ յիշեա զի քո ձեռամբդ արարեր զմեզ. եւ ի քո պատկերդ ստեղծեր. եւ զայն յիշեա՝ որ խաբեաց զմեզ սատանայ եւ ընկեաց ի դրախտէն յայնպիսի տանջանս դժոխոցն. պարտ է որ դու ողորմիս մեզ. զի մեք մեր կամաւ ոչ մեղաք, այլ ի սատանայ է խաբեցաք։ Եւ այժմ չունիմք այլ օգնական. որ ազատէ զմեզ. հրեշտակք ոչ կարեն օգնել մեզ. զի չեն յազգէս մերմէ. եւ իմ ազգս ամեն ի դժոխս են։ Եւ սատանայ թշնամի մեր. եւ այլ ոք ոչ կարէ փրկել զմեզ. բայց միայն դու որ Աստուած ես եւ ողորմած. հայր ես եւ գթած. որդի ես եւ փրկիչ։ Յիշեազ զխոստումն քո՝ ասացեր գալ եւ ազատել. զոր բերանովն Դաւթի աղաչեցի թէ՝ (յիշեա զբան ծառայի քոյ՝ յոր եւ յուսուցուցեր զիս։) Այսպէս ի դիմաց ամենայն նահապետացն աղաչէր։ Զաբէլի անմեղ պատարագն յիշեա. եւ զարդար արիւնն որ հեղաւ վասն քոյ։ Ենովս ի քեզ յուսացաւ։ Նոյ արդարն որ հինգ հարիւր ամենայն կուսութեամ եկաց. եւ ապրեցաւ ի ջրհեղեղէն. Աբրահամ որ ցանկացաւ տեսանել զօր կատարման քոյ։ Իսահակ ի պատկեր քո եւ յօրինակ կապեցաւ ի հօրէն, եւ կամէր զենուլ։ Յակօբ զքեզ ետես եւ Իսրայէլ կոչեցաւ. եւ դու ես խոստացեալ զաւակացն նոցա՝ որք ի քեզ օրհնին, եւ ազատին ամենայն ազգք երկրի։ Նոյնպէս ի դիմաց ամենայն մարգարէիցն աղաչէր զքեզ Դաւիթ եւ ասէր. (քեզ սպասեն արդարքն մինչեւ դաս դու Տէր եւ ազատես զմեզ, զդրունս դժոխոց պղնձիս խորտակելով, եւ զնիգս երկաթիս փշրելով։) Եւ Եսայի ասէ. (որ նստէին ի խաւարի եւ ստուերս մահու՝ լոյս ծագեաց նոցա։) Եւ Յոբ ասէ. (բանայցեն քեզ դրունք մահու. եւ զգանձս աներեւոյթս տաց նմա. ) որք են հոգիք ընտրելոցն։ Ասէ Ամբակում. (երեւեցար ի փրկութիւն ժողովրդեան քոյ ի փրկել զնտրեալս քո։) Եւ Յովհաննէս Մկրտիչն ասէ։ Ես եկի քեզ կարապետ ի դժոխս. եւ աւետիս ետու։ Յորժամ հարցի՝ զքեզ ի բանտին, թէ դո՞ւ ես որ գալոց ես, թէ այլում ակն կալցո՞ւք։ Եւ դու հրամայեցեր. (կոյրք տեսանեն. խուլք լսեն. մեռեալք յառնեն. եւ աղքատք աւետաւորին. եւ երանի որ ոչ գայթակղեսցի յիս. ) եթէ յերկրի, եւ եթէ ի դժոխս։ Արդ՝ ես մարգարէիցն եւ սրբոցն աւետիս ետու. եւ նոքա խնդացին։ Նոյնպէս եւ նոքա որք կոյրք էին սկզբնական մեղօք, եւ խուլք որք ոչ էին սլեալ զօրէնս քո, եւ մեռեալք մահու չափ մեղօք եւ աղքատք ի բարի գործոց եւ այլք ամենայն, խնդացին վասն գալստեան քոյ. յորժամ ի ջանես ի դժոխս, լուսաւորես եւ ազատես զմեզ։ Եւ այս ամենայն փրկութիւնս՝ խաչիւն է լինելոց. եւ դու փութա զփրկութիւն խաչին զոր կատարելոց ես յԵրուսաղէմ։ Այս էր ծածուկ խորհուրդն եւ աղաչանքն Մովսէսի եւ Եղիայի զոր խօսէին առ Քրիստոս. ոպէս ասէ. (Մովսէս եւ եղիա որք խօսէին ընդ նմա վասն ելիցն զոր կատարելոց էր յԵրուսաղէմ։) *Եօթներորդ հարցումն որ ասէ. (պատասխանի ետ Պետրոս։) Թէ ո՞ւմ տայ պատասխանի. յայտ է թէ՝ մարգարէիցն։ Որք աղաչէին զՔրիստոս փութով ելանել յԵրուսաղէմ եւ ելանել ի խաչ. զի կատարեսցի փրկութիւն մարդկան։ Եւ զի ի խոր խոցիւր Պետրոս յորժամ լսէր զմահն Տեառն։ Վասն այն ասէ. (բարւոք է մեզ աստ լինիլ։) Եւ այս տասն կերպիւ իմանի։ Նախզի՝ յայտնապէս չիշխէր հակառակիլ. զի մի պատժեսցի որպէս յառաջն. բայց այլ բանիւք զնոյն ակնարկէ։ Երկրորդ՝ տեղիքն անապատ եւ յապահովս էր յամենայն խռովութեանց։ Երրորդ՝ օդն բարեխառն. եւ տաղաւար շինէին. կամ ամպ հովանի լինելոց էր։ Չորրորդ՝ զի հանգուցեալ եմք աստ լսելեօք ի հակառակաց դպրացն։ Հինգերորդ՝ ի հոտոտելիս ունիմք բուրեալ զհոտ անուշ արքայութեան։ Վեցերորդ՝ զՔրիստոս այնպէս պայծառ փառօք տեսանէին. զոր հրէայքն անարգէին։ Եօթներորդ՝ ուրախ եղեն ընդ Մովսիսի եւ ընդ Եղիայի բնակիլն։ Ութներորդ՝ ցնծացան. զի հեռացան ի կայիափայ եւ ի հերովդէէ։ Իններորդ՝ Եղիա աստ է՝ հուր իջուցանէ թշնամեացն եւ այրէ. որպէս զերկու յիսնապետսն։ Եւ Մովսիսիւ մտանեմք յամպն. եւ չիմանայ ոք թէ աստ եմք։ Տասներորդ՝ զի անաշխատ կերիցեն. Մովսէս մանանայ տայ. եւ Եղիա ջուր անձրեւ յերկնից։ Մանաւանդ թէ՝ Քրիստոս հաց եւ ձուկն։ (Բարւոք է մեզ աստ լինիլ. Տէր՝ եթէ կամիս արասցուք երիս տաղաւարս. քեզ, եւ Մովսէսի, եւ Եղիայի։) Աստ աւետարանն. (զարհուրեալ էր եւ ոչ գիտէր զինչ խօսէր։) Նախ՝ յերկիւղէ մահու զոր ունէր ի սրտին։ Երկրորդ՝ յառաւել լուսոյն՝ յոր թմրեցան տեսութեամբ. եւ զՏէրն ընդ ծառայս համարէին։ Եւ այս էր պատճառն. մինչ զհոգին ոչ էին առեալ, անկատարք էին նախ քան զխաչն։ Եւ աստ լինի հաւատարիմ բանն. (հոգիս յօժար է. ) այսինքն մարգարէքն որք ի մահ աղաչէին. (եւ մարմինս տկար. ) այսինքն առաքեալքն. զի նախքան զխաչն՝ զհոգին չէին առեալ։ *Ութներորդ հարցումն թէ՝ զի՞նչ է բարբառն հօր որ ասէ։ (Դա է որդի իմ սիրելի. ընդ որ հաճեցայ. դմա լուարուք։) Ասեմք եթէ՝ բարառն հօր՝ զեօթն գերազանցութիւն ցուցանէ առ որդին։ Նախ որ ասէ (դա. ) զմիաւորութիւն բանին եւ մարմնոյն ցուցանէ անբաժանելի. զի ոչ ասէ դոքա որ է երկու անձն. եւ ոչ ի դմա, որ է երկու բնութիւն. այլ դա եւ դմա. մի անձն եւ միացեալ բնութիւն։ Երկրորդ որ ասէ (է. ) որպէս ասաց (ես եմ որ էն. ) այսինքն, մշտնջենաւոր եւ անփոփոխելի մարմնով։ Երրորդ (որդի. ) այսինքն, ի բնութենէ իմմէ ծնեալ նխ քան զյաւիտեանս. եւ ժամանակաւ ծնեալ ի մորէ նոյն որդի։ Չորրորդ (իմ. ) այսինքն, համագայակից իմ. եւ ոչ կրտսեր. միաւորեալ մարմնովն փառակից իմ եղեւ։ Հինգերորդ որ ասէ (սիրելի. ) զհամակամութիւնն ընդ իւր ցուցանէ. զի մի է կամք եւ գործ հօր եւ բանին մարմնացելոյ. եւ սիրելի՝ զի ոչ է ատելի որդի որպէս հինն Իսրայէլի։ Վեցերորդ (հաճեցայ. ) զիւր եւ զհոգւոյ հաճութիւնն ասէ ի տնօրէնութիւնն որդւոյ։ Եօթներորդ (դմա լուարուք. ) որ հաւասար է իմ. եւ ձեզ՝ զի Աստուած է մարդացեալ։ Այլեւ զվճիռ դատաստանին լւարուք։ Իսկ թէ վասն է՞ր անկան աշակերտքն ի ձայնէն. զի ահա ի յորդանան՝ եւ որոտումն առ խաչին լուան եւ ոչ երկեան։ Ասեմք թէ վասն ութն պատճառի։ Նախզի՝ տեղին անապատ էր. եւ ոչ ի մէջ խուռն ամբոխի ոպէս ի Յորդանան։ Երկրորդ՝ զի լեառն բարձր էր, եւ անձայնահաս։ Երրորդ՝ ծածուկ էր ի մարդկանէ։ Չորրորդ՝ զի այլակերպս տեսին զՏէրն։ Հինգերորդ՝ լոյսն սեռն եւ սաստիկ էր։ Վեցերորդ՝ ամպն տարածեալ ի վերայ։ Եօթներորդ՝ ձայնն ահարկու էր։ Ութներորդ՝ յանկարծակի։ Եւ այն որք տեսցին զՅիսուս չորս պատճառի։ Նախ՝ յորժամ վկայեցին Մովսէս եւ Եղիա, դարձան ի տեղիս իւրեանց։ Երկրորդ՝ զկարօտութիւնս իւրեանց լցին եւ դարձան։ Երրորդ՝ փութացան աւետիս տալ հոգւոցն։ Չորրորդ՝ զի բարբառն հօր ի Քրիստոս ձգեսցի եւ ոչ ի նոսա։ *Իններորդ հարցումն թէ՝ վասն է՞ր ասաց (մի ումեք ասէ զտեսիլդ։) Ասեմք վասն տասն պատճառի։ Նախզի՝ ոչ կամէր զմեծամեծ սքանչելիսն յայտնել. զի ոչ կարէին տանիլ տղայաբարոյք գոլով։ Երկրորդ՝ զի ոչ հաւատային թէ զՄովսէս եւ զԵղիա եւ բեր ի մեռելոց եւ ի կենդանեաց։ Երրորդ՝ զի անարժան համարէին զերեք գծուծ արսն աստուածատեսութեանն եւ ամպոյ եւ ձայնի. զոր ամենայն Իսրայէլ եւ Մովսէս հազիւ լսէին։ Չորրորդ՝ թէ այսպէս ի պայծառ երեւմունս եւ ի ձայն Աստուծոյ՝ զի ա՞րդ լինէր ծածուկ, եւ ոչ ոք լսէր զահագին բարբառն։ Հինգերորդ՝ զի չունէին ընդ ինքեան զՄովսէս եւ զԵղիա վկայ բանիցն։ Վեցերորդ՝ նաեւ ոչ ամենայ աշակերտքն էին տեսօղ եւ վկայ բանիցն. բայց միայն երեքն։ Եօթներորդ՝ թէ այսպէս համբաւեալ էին եւ հաւատացեալ, եւ յետոյ զնա ի խաչ տեսեալ, բազում գայթակղուօթիւն եւ վնաս լինէր։ Ութներորդ՝ զի կամեցաւ ի խաչին նախ ի հայր աւանդել զպտուղ տնօրէնութեան իւրոյ. եւ ապա այլոց ուսուցանել. ըստ այնմ, (հայր ի ձեռս քո աւանդեմ. ) այսինքն զկատարումն տնօրէնութեանս։ Իններորդ՝ կամեցաւ նախ հոգւոցն տեսանել զայնպիսի լոյսն. եւ ապա մարմնոց քարոզել։ Տասներորդ՝ կամեցաւ զճշմարիտ յարութիւնն իւր ցուցանել. եւ ապա զօրինակն ուսուցանել. վասն որոյ ասէ. (մինչեւ որդի մարդոյ ի մեռելոց յարիցէ։) *Տասերորդ՝ ո՞րքան միջոց է ի պայծառութենէն մինչեւ ի յարութիւնն։ Ասեմք եթէ՝ քառասուն օր. եւ յայտ է ի չորից։ Նախզի՝ յետ քառասուն աւուր յարութեանն հաստատեցին Տեառն եղբայրն եւ առաքեալքն զտօն այլակերպութեան։ Երկրորդ՝ զի եւ անտի մինչ ի տօն վերացման խաչին՝ քառասուն օր հանդիպի։ Երրորդ՝ ի վեցէն օգոստոսի մինչ ի տասն եւ չորս սեպտեմբերի՝ քառասուն օր է։ Չորրորդ՝ զի յետ սատակելոյ նեռին, եւ Եղիայ եւ Ենովքայ վերանալոցն մինչ ի յարութիւնն հասարակաց, թուեն ոմանք աւուրս քառասուն. եւ ոմանք քառասուն եւ հինգ։ Եւ այս է պատճառն. զի մինչ յուրբաթ խաչին՝ քառասուն է. եւ երկու օր ուրբաթուն՝ եւ շաբաթն՝ եւ կիրակէն՝ եւ պատկեր օր այլակերպութեանն՝ լինի քառասուն եւ հինգ։ Այսքան ի խորհուրդ այլակերպութեան փրկչին։ Արդ՝ երանելիք են առաքեալքն՝ որք յարկակից եղեն Քրիստոսի՝ եւ տեսօղք փառացն. բայց թէ եւ մեք կամիցիմք, առաւել եւս տեսանեմք. զի նոքա փոքր մի եւ կիսաբաց տեսին. զի ոչ կարէին տանիլ. այլ որք արժանաւորին, լիաբոլոր փառօքն հօր տեսանեն զՔրիստոս։ Յայնժամ Մովսիսիւ եւ Եղիայիւ. իսկ ի վերջինն հանդերձ բիւրք բիւրուց հրեշտակօք եւ սերովբէիւք։ Եւ որ այժմ ամպ էր յարկն. յայնժամ երկինքն գալարեալ՝ եւ փառքն Աստուծոյ յայտնի երեւեալ։ Եւ ոչ ի լեառն երկրի. այլ ի յերկնից ի յիմանալին. եւ ոչ ժամ մի, այլ միշտ։ Ոչ միայն տեսանելով, այլեւ լինելովն պայծառ քան զարեգակն. ըստ այնմ, (գաս Աստուած ի մէջ աստուածացելոց։) Ոչ որոտում դողութեան, այլ բարբառ քաղցր թէ՝ (եկայք օրհնեալք հօր իմոյ՝ ժառանգեցէք զկեանսն յաւիտեանից. ) եւ դէմ ընդ դէմ խօսակից Քրիստոի. զի դատաստանի է ժամ եւ հատուցման։ Իսկ մեղաւորքն ոչ նոյնպէսիք. այլ (երթայք ի հուրն. եւ ծառայ չար եւ վատ. եւ թէ՝ կապեցէք զոտս եւ ձեռս. եւ որ ոչ ունի հանդերձ հարսանեաց. տապարաւ կարէ. եւ զմասն ընդ կեղծաւորսն գիցէ. եւ զմնացեալսն յուռկանէն ընկենու ի բաց։) Ոչ լինի անդ երեսօք կամ կաշառօք։ Ոչ հարուստ եւ ոչ աղքատ։ Ոչ ծառայ եւ ոչ ազատ. ոչ իմաստուն եւ ոչ տգէտ։ Այլ ամենայն որ աստի կենացս է՝ անցանէ. եւ գործքն թեգաւորեն. ջի հատուցումն է ըստ գործոց. եւ քննիչ եւ յանդիմանիչ նոյն Ինքն արդար դատաւորն։ Որում արժանի լիցուք զերծանիլ յայնմ ամենայնմէ. եւ ուրխութեամբ տեսանել զնա աղօթիւք եւ բարեխոսութեամբ ամենայն սրբոց։ Եւ Նմա փառք յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։