Ճառք

ՃԱՌ ԻՆՆԵՐՈՐԴ
'Ի բանն աւետարանին` որ ասէ, Հայր` եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս այս. բայց ոչ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու:

ՅՈՐԺԱՄ մեզ, եղբարք, վասն ողորմութեան քարոզէին օրենք, յորժամ վասն աղքատսիրութեան եւ հիւրընկալութեան ՛ի հանդիսի անցանէր բանն, տեսի զփափաք ամենեցուն ձեր, եւ գովեցի զնախանձն, եւ երանի ետու յօժարութեանն. քանզի հայէի ձեզ իբրեւ յերկիր ծարաւեակ՝ յափշտակել զերկնաւոր բանն: Եւ զայս հաստատեալ գիտէք, զի որ ինչ անձրեւ՝ երկրի է, նոյնպէս եւ ոգւոց՝ բանն այ. եւ զոր օրինակ անձրեւն շարժէ զնա ՛ի բոյս, նոյնպէս եւ բանն աստուծոյ յորդորէ զոգիս պտղաբերս լինել աստուածամուխ զգաստութեանն: Ուստի եւ համարիմ իսկ զերանելին Մովսէս՝ լինելվկայ զուարճալից եւ ծննդական զօրութեան աստուածեղէն վարդապետութեանն. որ ՛ի սուրբ եւ ՛ի մեծի եւ ՛ի մեծարանաց օրհնութեանն բարբառի, եթէ սպասեսցեն որպէս անձրեւի բարբառոյ իմոյ, եւ իջցեն իբրեւ զցօղ խօսք իմ. եւ զի մի՛ ոք կարծիցէ անձին ինչ զճոխութիւն այնպիսի աստուածխօսութեանն համարել, ածէ յարէ ՛ի նոյն, զի զանուն տն կարդացից:

Գովեմ զձեզ, եղբարք, զի ո՛չ ՛ի բանս եւեթ լսել հարեալ եք, այլ զի զգեղեցկութիւն մտաց բանիցն հյամբարէք ՛ի ձեզ. իբրեւ զիմաստուն մեղու՝ մտեալ ՛ի յանմահ եւ ՛ի հոգեւոր ՛ի գրոց սրբոց մարդս, եւ ՛ի ծաղկոցս վառեալ ծաղկօք աստուածպաշտութեանն, իւրաքանչիւր ոք ՛ի ծածուկ ոգւոցն մեղուաբոյնս գործիցէ զմեղր աստուածեղէն պատգամացն: Զոր օրինակ մեղուն եւ մեղուոց բնութիւն եւ զօրութիւն ՛ի ծաղկանց է, եւ պէտք է վայելք ՛ի մեղուցն վաստակոց. նոյնպէս եւ աստուածպաշտութեանն ծաղիկ եւ զօրութիւն յաստուածեղէն գրոց է, եւ վայելք աստուածպաշտութեանն՝ յառաքինեացն աշխատութենէ, զայսպիսի մեղրախորսխոյ զաստուածեղէն պատգամացն մաղս գործեաց յանձինս: Եւ երանելին Դաւիթ առեալ զճաշակս, թէ ո՛րչափ բարութիւն աստուածպաշտութիւնն է, հնչէր գոչէր ՛ի նուագս սաղմոսացն, թէ քաղցր են ՛ի քիմս իմ բանք քո քան զմեղր բերանոյ իմոյ:

Այլ ո՛չ այնչափ գովեմ զձեր յօժարութիւնդ, որչափ զարմանամ ընդ հօրս չնախանձաւորութիւն. որ աստուածեղէն սիրով ծաղկեալ է, եւ երկնաւոր շնորհօքն պայծառացեալ. որ այնչափ եւ այնպէս ոռոգանէ զեկեղեցի, եւ ուրախ առնէ զայսպիսի քաղաք այ: ՛Ի դէպ ժամանակի է ասել զբանս Սաղմոսին, եթէ գնացք գետոյ ուրախ առնեն զքաղաքս այ. որ զայնպիսի սուրբ եւ զյստակ վտակս բղխէ, եւ ՛ի սակաւ ինչ շթքոց բանից մերոց չգարշի. այսպիսի ամպ երկնաւոր անձրեւօք մօրտացեալ, եւ չսարանայ սակաւ շառաչուկ մերոյ լեզուոյս ընդունել, այլ գովէ ընդ ձեզ. որ յառաջ քան զձեզ տայ բարեխօսութեամբ իւրոց սրբոց աղօթից՝ ասօղացս ասել, եւ լսողաց զլսելոյն զյօժարութիւն. եւ գովէ զիւրն իբրեւ զայլոյ, նմանող լինել տն իւրում Քրիստոսի.  որ առնոյր զմարգարէիցն, եւ գովէր զքարոզութիւն մարգարէին: Ինքնին բարբառեցաւ ՛ի բերան Յեսայայ մարգարէին, եւ ինքնին հնչեաց զհոգւոյն սրբոյ զազդեցութիւնն. եւ իւր ընկալեալ իբրեւ ՛ի մարգարէէն, ասէ զհրեայսն. կեղծաւորք, բարիոք ասաց վասն ձեր Եսայի. ո՛չ թէ Եսայի բարիոք ասաց, այլ դու Եսայեաւ բարիոք խօսեցար. եւ ամենայն մարգարէքն. եւ վկայէ Զաքարիաս, որպէս խօսեցաւ ՛ի բերան սրբոց իւրոց մարգարէիցն: Չէին մարգարէիցն բերանքն, այլ հոգւոյն սրբոյ ազդեցութիւնն. որպէս եղէգն՝ ո՛չ զոր կամի գրէ, այլ զոր ձեռն հրամայէ. նոյնպէս եւ մարգարէիցն  լեզուն՝ զոր ոչ կամեր բարբառեր, այլ զոր հոգւոյն սրբոյ ճոխութիւն տայր հրաման, վասն այնորիկ եւ գեղեցիկ իսկ համարին զԴաւթի աղաղակելն, թէ լեզու իմ իբրեւ զեղթգն գրչի արագագրի: Եւ արդ զարմանալի հայրս ինքնին սուրբ աղօթիւքն շնորհեսցէ մեզ զբանին առատութիւն, զոր աղօթքն տայ, զնոյն լսէ եւ գովէ. եւ արդ որովհետեւ այսպիսի հայր ունիմք, եւ սկիզբն եւս է տօնի, օ՛ն առեալ սուրբ աղօթիւք սորա, թռուցեալք ՛ի բարձրութիւն փառաց միածնին համբարձցուք զմիտս. ո՛չ զի մեծարանաց պատուոյն հասու ինչ լինիցիմք, այլ սիրով փութասցուք հասանել առ նա. քանզի չի'ք ինչ, որ հասու պատուոյ միածնին լինիցի, ո'չ բանից լայնութիւնք, եւ ո'չ մտաց որութիւնք. քանզի անցանէ զանցանէ ըստ ամենայն միտս, եւ ըստ բնաւ խորհուրդս: Եւ զայս երանելին Դաւիթ ասէր առակաւ, եթէ մատիցէ մարդ 'ի սիրտ խորին, եւ բարձրասցի աստուած. որչափ խորհեսցի ոք ինչ բանս զայ, նոյնչափբարձրագոյն 'ի վեր գտանէ զճշմարտութեանն գիտութիւն:

Եւ արդ ճառեսցուք զբարերարութենէ միածնին յայժմու ընթերցուածոյս: Զառակս 'ի կիր արկանէ աղբիւրն իմաստութեան, որ 'ի բերան Դաւթի ասէր, եթէ բացից առակօք զբերան իմ. եւ ճառէ օրինակ ինչ եւ առակ լի զօրութեամբ. որ ըստ բանիցն թուի թէ չիցէ ինչ նման նորա բարերարութեանն: Ո՞վ իցէ ' ձէնջ, որոյ իցէ բարեկամ, եւ երթիցէ առ նա 'ի հասարակ գիշերի, եւ ասասցէ, բարեկամ, տո՛ւր ինձ երիս նկանակս հաց. քանզի բարեկամ իմ եկն 'ի ճանապարհէ, եւ չիք ինչ որ առաջի դիցեմ. եւ նա պտասխանի տացէ եւ ասասցէ, թէ դուրքդ փակեալ են, եւ մանկունքս ընդ ինեւ կան յանկողնի, մի' աշխատ առներ զիս, ո'չ կարեմ յառնել եւ տալ: Եւ զի՞նչ ետ այնորիկ. ամէն ասեմ ձեզ, եթէ եւ վասն բարեկամութեանն ո'չ տայցէ, սակայն վասն ժտութեան նորա յարուցեալ տացէ նմա աւելի քան որչափ կամէրն. եւ ձեզ ասեմ, խնդրեցէ'ք, եւ առնուցուք: Եւ զո՞ր նմանութիւն բերէ առակն նորա բարերարութեանն. զի նա անքուն է բնութեամբ, եւ սա յանկողնի կայ դանդաչեալ. նա չըմբռնի 'ի դանդաղանաց, եւ սա դանդաղանաց եւ քնոյ ծառայէ: Եւ արդ զի'նչ այն հանգոյն նմանութիւն առակին կամի ցուցանել. եւ յարէ 'ի նոյն, եթէ եւ դո՛ւք խնդրեցէք որպէս եւ նա ժտեցաւ խնդրել 'ի քնէածէն: Մի' թէ եւ դու ննջիցե՞ս. ո՞չ զքէն աղաղակէին մարգարէքն, եթէ ո'չ նիրհէ, եւ ո'չ ննջիցէ պահապանն Իսրայէլի. եւ արդ զի՞նչ յայտ այնմ հանգոյն նմանութիւն առակին քո կամիցի յայտ առնել:

Սովոր իսկ են բանք կենարարին 'ի նմանեացն զնմանիսն ընծայեցուցանել, եւ 'ի հակառակացն զնոցին հակառակսն ցուցանել. զայս եւ 'ի միւսում առակին յայտ առնէ, յորժամ երբեմն կամեցաւ 'ի հակառակէն զիւր յորդաբուխ բարերարութիւնն, զառատ եւ զեղուն շնորհսն, եւ զանծախ երախտաւորութիւնն յանդիման կացուցանել, այսպիսի օրինակ 'ի մէջ բերէր, որպէս այժմս լուաք: Այլ նախ այս քննեսցի, եթէ զի՞նչ կամի ցուցանել, յայտ լիցի. թէպէտ եւ օրինակն չիցէ նման, այլ փրկիչն զայն կամի ասել, եթէ զքնոյն ծառայ եւ զդանդաղանօքն պաշարեալ, եւ ընդ դրօքն փակելօք զվհատեալն յորդորեաց տեւել եւ բաւել յամելեացն, եւ ժուժկալութեամբն յաղթեաց թախանձանացն. զանդնդաղական բնութիւնն` զայ ասեմ, որ ո'չ թախանձութեամբ զգածէ, եւ ո'չ քնոյ ծառայէ, չյորդորիցէ՞ տեւել բաւել յամելեացն, որ ճշմարտութեամբ այնմ սկիցեն: Եւ ո՞վ իցէ որ ընդ այնպիսի միտսն մարտ եդեալ կռուեսցի: Եւ զի հաստատութեամբ ուսանիցիս, եթէ 'ի հակառակէն զնորին հակառակն ուսոյց. սակաւիկ մի 'ի խոնարհ իջեալ` զնոյ օրինակ 'ի կիր արկանէ, զի 'ի հակառակէն զնորին հակառակն ցուցանիցէ: Ո՞վ իցէ 'ի ձէնջ, ցոր խնդրիցէ որդի իւր հաց, մի' թէ քար տացէ նմա. եւ եթէ ձուկն, մի' թէ ընդ ձկանն օձ տացէ նմա. եւ եթէ ձու, մի' թէ ընդ ձուոյ կարի՞ճ տացէ նմա: Իսկ իբրեւ 'ի մարդկեղէն համեմատութենէ զլաւագոյնսն ճառեաց, ապա ասէ, զի եթէ դուք` որ չարքդ էք, գիտէք պարգեւս բարիս տալ որդւոց ձերոց, ո'րչափ եւս առաւել հայրն ձեր հայրն երկնաւոր տացէ բարութիւնս այնոցիկ որ խնդրեն զնա: Տեսանե՞ս, զիա'րդ 'ի համեմատութենէ հակառակին զնորին հակառակն եցոյց:

Այսպիսի ինչ առակ եւ ա'յլ ուր 'ի կիր արկանէ. որպէս եւ յառաջագոյն իսկ ասացի. եւ եթէ զի'նչ իցէ, եւ որպիսի զօրութիւն ունիցի, կարեւոր համարիմ ասել: Դատաւոր մի էր, ասէ, 'ի քաղաքի միում, ո'չ յայն երկնչէր` եւ ո'չ 'իմարդկանէ ամաչէր, եւ այրի մի հանապազ յամեալ թախանձեր զնա, եւ չվճարէր ինչ երբէք. քնզի վս խստութեանն եւ զաստուած չճանաչելոյ` չգայր յաղերս պաղատանացն: Բայց յաղթեաց յամելն անագորոն խստուփեանն. ասէ ընդ միտս դատաւորն անիրաւութեան, եթէ յայ չերկնչիմ, եւ ո'չ 'ի մարդկանէ ամաչեմ, գոնէ վասն աշխատ առնելոյ զիս` եղէց նմա վրէժխնդիր. զայս առակն ասէ: Իսկ կենարարն 'ի հակառակէն զնորին հակառակն կամեցաւ ցուցանել, ածէ վաղվաղակի զնովիմբ: Տեսե'է, ասէ, զի'նչ ասաց դատաւորմ անիրաւութեան. եթէ զանիրաւն եւ զանագորոնն աստուած 'ի հաւան` տեւել բաւել եւ յամել այրւոյն, զքաղցրն եւ զյաճախագութ հայրն եւ զմարդասէր տէրն` տեւել  բաւել յամելեացն չխոնարհեցուցանէ՞ յաղերս եւ յողորմ: Զայս այսու առակաւ եցոյց. զսոյն եւ այժմուս ճառէ: Եւ ձեզ ասեմ. խնդրեցէ'ք եւ առնուցուք, բախեցէ'ք եւ բացցի ձեզ. ըստ օրինակի բարէկամին` որ բաախեաց զդուրսն, եւ ասէ. բարեկամ, բա'ց ինձ. բախեցէ'ք եւ դուք եւ բացցի. հայցեցէ'ք եւ գտանէք:

Այլ յորժամ խնդրեսցես յայ` զմտաւ աստուած, եթէ զինչ պարտ է խնդրել, եւ յորպիսի ումեքէ. քանզի բազումք զագի ազգի ինչ կարծիք կարծեն զայ յաղօթս. յորժամ վասն իւրեանց մեղաց աղաչիցեն, քաղցր եւ մարդասէր կամին զաստուած. եւ յորժամ վրէժխնդրութիւն 'ի զրկչացն կոչիցեն, խիստ եւ սաստիկ եւ արդար դատաւոր: Յորժամ վասն իւր ոք յաղօթս կայցէ, աղաչնաց եւ աղերսից բարբառս առաջի դնէ, որք կարեն զաստուած 'ի հաւան ածել. աղաչեմ, ասէ, տէր ողորմեա'ց անարժանիս. քաղցր ես բարերար, եւ մարդասէր, որ չհայիսդ 'ի մեղս, եւ անտես առնես զյանցանս. եթէ զնօրէնութիւնս խտրիցես, ո՞ կարէ ժուժկալ լինել առաջի քո. արա' ընդ իս ըստ ողորմութեան քում: Զայս ամենայն ասեն, յորժամ 'ի վերայ անձանց աղօթս մատուցանիցեն: Իսկ յորժամ տրտմեալ 'ի թշնամոյն` գայցէ կալ յաղօթս, զայսպիսի բանս մոռանայ, եւ յայլ միտս շրջէ զպաղատանս. տէր, ասէ, արդար դատաւոր ես, եւ չեն քեզ հաճոյ չրիք. արա' վրէժխնդրութիւն 'ի թշնամեաց իմոց, զի դատաւոր արդարութեան ես. մի' լինիր երկայնամիտ նեղչացն, այլ իբրեւ զարդար դատաւոր խնդրեա' զարդարութիւն:

Յորժամ զքեզ դատիցիմ, քաղցր եւ բարերար կամիս զիս. եւ յորժամ զքո թշնամին, արդար եւ անաչառ: Մոռացա՞ր զառաջին աղօթսն. ո՞չ իբրեւ առ քաղցր կարդայիր, ո՞չ որպէս զմարդասէր ածէիր 'ի հաւան, ո՞չ իբրեւ զերկայնամիտ աղաչէիր: Իսկ զիա՞րդ. մի' թէ ըստ ձերո՞ց կամց պարտիցիմ զանձն ինչ բաժանել, եւ ընդ ձերոց հաճոյից վաճառել զարդարութիւն. այլ չէ մարթ` քեզ 'ի բարերարութենէն զբարիս եւեթ գտանել, եւ քոց թշնամեացն յարդար դատաւորութենէս զարդարութեան միայն վճիռս. զի բարերրն` առ ամենեսեան բարերար է: Գուցէ մինչ հակառակ թշնամեացն կայցես յաղօթս, ընդ քեզ զայրացուցանես զդատաւորն: Զիա՞րդ: Արդար դատաւորն զքոյն եւ զայլոյն հասարակ քննէ. որպէս թէ իբրեւ զարդար հակառակ թշնամեացն կոչեսցես, հարկ է զի եւ ընդ քեզ գրգռեսցես զդատաւորն. իսկ եթէ իբրեւ զբարերար աղաչեսցես վասն քո, ապա առ ամենեսեան բարերար լինիցի, թէպէտ եւ դու չկամիցիս: Եւ արդ պարտ է այնմիկ` որ յաղօթս կայցէ, խնդրել զայն ինչ` որ աստուծոյ հաճոյ իցէ. պատշաճ է աղաչելեացն, յորում իմիք աստուած հանգչիցի` զայն աղաչել. զի թէ կենարարն յորժամ ասաց. հայր, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս, յարեաց 'ի նոյն վաղվաղակի. բայց ո'չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու. եւ դու այր մի վայրենեալ` զանձի՞նդ կամս ընտրես, եւ ո'չ 'ի նորա կամսն ապաստան առնես:

Այլ արդ յայսմիկ ածցուք զբանն. քանզի գիտեմ, եթէ զսոյն իսկ պահանջէիք, եւ տեսանեմ զձեզ խռնեալս, եւ նեղեալս, եւ փափաքելս բանին ունկնդրութեան. այլ մխիթարեցրո՛ւք, զի եկեալ հասեալ Յեսայի` տացէ քաջալերս, եթէ ընդելարո՛ւք ընդ նեղութիւնսդ, անծկացեալքդ 'ի լսել: բարիոք ասաց նա, բարիոք լուարուք եւ դուք ամենեքին, նեղեալք, ընդարձակեալք դիւրացեալք հոգւով. զի աստի նեղութիւնդ 'ի բազում նեղութեանց լինիցի ձեզ դիւրութիւն: Որ վասն աստուծոյ քրտունս կրեսցեն յանձինս, զամենայն զցաւս մեղացն փարատեն. զի եթէ որ 'ի մարմնոյ քիրտն ծնանիցի` փարատէ զցաւս, իսկ այնպիսի քրտունք, զոր վասն աստուծոյ եւ վասն պատգամաց նորա, յաղբիւրէ փափաքանաց` զոր մատուցեալ էք լսել, վիժիցեն, ո՞չ ապաքէ՞ն միանգամայն զամենայն մեղսն իսկ լուանայցեն:

Այլ որ ինչ առաջի կայ` յայն երթիցուք. քանզի գիտեմ զի զնշխարս բանին պահանջէք: Բազումք իբրեւ զբարեկմս փափակեալ խնդրեն, եւ բազում պատճառս որսան, եւ խոտել մտաբերեն. քանզի ո'չ եթէ անց զմեւք բազմացն աղարտութիւն, որ զմեզ խոտել կամին, եթէ առ անկատրութեան ինչ առանց քննութեան թողաք զբանն: Բայց ես ընդ այսպիսեացն զարմանամ, ոչ ընդ բամբասանսն, այլ ընդ տրաժամութիւն: Մեղադիր լինիս, որպէս թէ փոխ ետուր եւ չառեր զփոխորդին. մի' թէ յորժամ պահանջէիր զբանն` յուրաստ ինչ 'ի լուծմանէն կայի. մի' թէ յլ ոք զխնդիրն առաջի, եւ ես 'ի բա՞ց մերժեցի. ես ինձէն խոստացայ, եւ ես ինքն մոռցայ. եթէ այդպէս իցէ` մեղադիր լեր կրեաց բնութեանս, եւ մի' եպերեր զբանին պատմութիւն. զի թէ եւ անցանէր զմեւք պատութիւնն, նա եւ այնպէս ո'չ տկարութիւն բանին եղծանէր զզօրութիւն խնդրոյն. քանզի ո'չ եթէ յիմմէ անկարութենէ վտարանդի լինին իրաւունք ճշմարտութեանն, զի եւ յայտնի իսկ են պատճառք իրացն, որ կան առաջի. բայց յաճախութիւն բանիցս ասացելոցս այսր անդր մաղեցին զմիտս` հեռանալ 'ի խնդրոյն որ առաջի կայր: Եւ արդ զոր յայնժամ թողի ակամայ, այժմ հատուցից կամաւ զնորին պարտսն:

Նա եւ յորժամ հատուցանիցեմ, դարձեալ կասկածեմ, զի նոր ինչ եւ չքնաղ տեսանեմ 'ի ձեզ արբեցութիւն. արբեցութիւն` որ ո'ճ զմիտս յապուշ կրթիցէ, այլ եւս քան զեւս զյիշատակն յորդորիցէ. եւ զի գործ արբեցութեան զուշն յապուշ առնէ` ամենեքին գիտէք. իսկ դուք աւդիկ, եղբարք, որչափ որ արբենաք աստուածային բանիւն, եւս քան զեւս զուշն ապուշ 'ի բց մերժէք, եւ զաստուածեղէն յիշատակսն 'ի տեղւոջ տնկէք: Եւ այն իսկ են զարմանալիք, զի մատռուակս արբեալ առաւելութեամբ սպասաւորութեանն ծանրանան, եւ դուք որ այդչափ զսարկարանս աստուածեղէն բանիւն քամեցէք, եւ յետ արբեցութեանն ծարաւի էք, եւ պահանջէք զնշխարսն բազում հաւաստեօք: Արդարեւ զհոգեւոր րբելոց բանս հասանէ լսել: Բաժակն ո՞ր է, ասեն. բաժակն մնաց, զբաժակն չմեկնեաց, զբաժակին բանի չհատոյց զպարտս: Սիրեմ զքեզ` որ Քրիստոսի բաժակին փափաքեալ ես. սիրեմ զքեզ` որ խնդրես զնշխարն. սիրեմ զքեզ` որ վասն գեղեցիկ արբեցութեանն չկամիս կորուսանել զմի բաժակն: Եւ կարի իսկ յիրաւի. քանզի 'ի մարմնաւոր խրախութեանս զմի բաժակ որ անցուցանիցէ վասն համեստութեան, զարմանալի է. իսկ յաստուածեղէն ուրախութեանն եւ յերկնաւոր սեղանն որ չթողուցու ինչ յայնցանէ` որք 'ի փխկութեան արբեցութիւն ձգիցեն, այլ միանգամայն որ զողոքիցի եւ քաղցնուցու, եւ արբենայցէ, եւ ծարաւիցէ, նա է որ արդարեւ յաւիտենից փրկութեամբն յագեսցի: Եւ արդ երանի տմ ասողաց եւ լսօղաց. լսօղացդ` քանզի ծրաւի են լսելոյ. որպէս եւ փրկիչն ասէ, եթէ երանի' որ քաղցցեալ եւ ծարաւի իցեն արդարութեան, զի նոքա յագեսցին. եւ ասողաց` զի զաստուածեղէն վրդապետութիւնն 'ի կենդանի ականջս հնչեն. երանի' որք խօսեսցեն յականջս լսողաց: Եւ արդ եկեսցուք 'ի բանն:

Հայր, ասէ, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս: Բազում խնդրօք լի է բնս, եւ բազում սաստիկ ախտս բերէ հերձուածողացն. ո'չ առ 'ի չարաչր ինչ ասելոյ, այլ 'ի չարաչար իմանալոյ` զայն, եթէ հնար իցէ: Ոմանք անվրէպ իմն առանց անցանելոյ հրամանս կարծեցին 'ի համբաւել 'ի մարմինէն, որ է բախտ, եւ բաշխ, եւ յառասպելանուն ծննդեանն հարկ է, եթէ այնպէս իւրաքանչիւր ումեք բաշխեալ ինչ իցէ 'ի ծննդենէ: Եւ ոմանք այլ ազգ թշնամանեն զպատիւ միածնին. ծառայաբար հնազանդութիւն իմն կցկցեն որդւոյն հօր. քանզի ընդ իշխանութեամբ, ասեն , հօր էր, վասն այնորիկ արկանէ զայնպիսի պաղատանս: Ո՞ր բան պատշաճ է մեզ զխնդիրս լուծանելոյ, ո՞ր միտք բաւական իցեն  զբազմահունչ հերձուածողաց առասպելս առեղծանել. չմարէի այլ ուստեք, եթէ ո'չ անդստին 'ի ճշմարտութենէն ուսանել: Օ'ն ա'ռ, յաստուածեղէն բարձունս ընթասցուք, անդ 'ի վերին կենարարին տնտեսութիւն, որ զամենայն առնէ եւ զբնաւ բարբառի ո'չ միայն ըստ պատուոյն` որ նմա  վայելէ, այլ եւ զտնտեսութեանն որ մեզ պատշաճէ: Եւ զի կարճառօտս կտրեցից, քանզի միշտ համառօտս սիրեմ հատանել, եւ զբազումս սակաւուք առնուլ, յառաջագոյն գիտէր կենարարն, եթէ կարի կարեւոր են չարչարանքն, յառաջագոյն ճանաչէր` եթէ 'ի փրկութիւն աշխարհի հաստատի խաչն. մհ կշտամբի, եւ յարութիւն մատակրարի. եւ այնպէս գիտէր, մինչեւ յառաջագոյն ասէր ցաշակերտսն, ահաւասիկ ելանեմք յԵրուսաղէմ, եւ որդի մարդոյ մատնեսցի 'ի ձեռս մեղաւորաց, եւ ձաղեսցեն զնա, եւ խաչեսցե, եւ յերիր աւուր յարիցէ:

Այս բարբառ աստուծոյ է, որ յռջագոյն գիտէ զհանդերձեալսն. ա'յ որ կանխէ քան զփորձ իրացն. գիտութեամբ այ` որ զմարդկեղէն իրս մատակարարիցէ: Անդրէն ձայնատու ինի նմա առ այս Պետրոս` զնդացեալ խնայեալ 'ի մարմինն. քաւ լիցի, ասէ, տէր, մի' լիցի քեզ այդ: Եւ առ այն զի՞նչ կենարարն. զայրանայր ընդ տարաժամ գութն. եպերէր զանժամ խնամսն. յե'տս  երթ յինէն, սատանայ զի ո'չ խորհիս դու զայ, այլ զմարդկան: Բարւոք պատահէ բանին. եւ դու քննեա' եւ դէտակն 'ի վերայ իցես. զի թէ լոկ բանիցն ծառայեսցես` զբազում ինչ խախտես զկենարարին. ոչ միայն տկարութիւն, այլ եւս աստանդութիւն խորհրդոց բամբասես:

Ո՛ տէրդ բարերար, յորժամ Պետրոս ըղձանայր, թէ քաւ լիցի, զի մի' 'ի խաչ ելանիցես, դու նախատէիր. եւ արդ դու զնո՞յն աղաչես` որում մեղադիրն լինէիր. որ ո'չ այլ միայն չվայելէր, այլ եւ ո'չ մարդոյ հաստատնոյ: Ո՞վ գովէ զզօրաւար, որ յառաջ քան զպատերազմ բազում ինչ խոստանայ, եւ մեծաւ համարձակուբ ընդդէմ թշնամւոյն գոռայցէ, եւ 'ի խառնորդս ճակատուցն 'ի փախուստ դառնայցէ, եւ վատութեամբ զզօրութիւնն աղարտիցէ: Մինչչեւ եկեալ Քրիստոսի 'ի չարչարանս, զայն որ քաւերն զնա 'ի չարչարանացն, ասէր. ե'րթ յինէն սատատնայ, զի ո'չ խորհիս դու զայ, այլ զմարդկան: Եւ որ անարժան այսպիսի խորհուրդս` աստուծոյ համարէր, ինքն իւր արդեօք զնո՞յն ընդանեցուցանէր, եւ աղօթս վասն այնորիկ առնէր: Ո~հ անմտութեանն, մանաւանդ եթէ ամբարհաւաճութեանն այնոցիկ` որ լոկ բանիցն ծառայեսցեն, եւ զամենայն յախուռն յանդգնեսցին, եւ զաստուածականսն այլ ընդ այլոյ ժպրհիցեն մեկնել. եւ զայն չկամիցին գիտել, եթէ լոկ զբանս ընդունելու` ո'չ միայն քան զհայր խոնարհայգոյն ցուցանէն զնա, որպէս փութանն, այլ եւ քան զբզում իմաստունս եւ արդարս` նուազագոյնս, եւ թէ բնաւ իսկ չունի զհաստատութիւն մարդկան:

Ո՞ ոք իմաստուն կամ արդար, կամ այլ ոք ամենեւին 'ի մարդկանէ ի քաջութիւնս վկայեալ` ուրնայցէ զանձին առաքինութիւն, եւ թշնամանիցէ զխոստացեալ եւ զառաջագոյն խրոխտցեալ զօրութիւնն: Ո՞ այնպէս վատթար եւ ապաժաման կայցէ, մինչեւ զայլ խիզախել եւ յանձն ունել, եւ զայլ խորհել, եւ 'ի փորձոյ իրացն զանգիտել: Որ մահ սպառնայր մահու, եւ զյարութենէ աւետիսն տայր, ինքն զիա՞րդ էր` զի զանգիտէր 'ի խաչէն: Զյս ամենայն ասացի առ 'ի յանդիմանութիւն այնոցիկ` որք բնիցն ծառայիցեն, եւ զտէրն թշնամանիցեն, եւ զճշմարտութիւնն վաճառիցեն: Եւ արդ` զի՞նչ յայտ ընդդէմ հակառակութե բանիցն կմիցի առնել, յորժամ ճշմարտութիւնն անձին միաբան գտանիցի հանապազ. եւ զի՞նչ բնաւ միաբանութիւն ճշմարտութեանն առ կռիւ բանիցն իմասցի: Բանք արդարեւ  կռուին իսկ ընդ միմեանս, բայց միաբանութիւն աստուածեղէն պատգամացն կայ մնայ հաստատուն. եւ արդ զլուծումն խնդրոծս` որ առաջի կայ, ինձ աշխատասէր բարուք պարտ է ասել, եւ ձեզ ուսումնասէր մտօք լսել: 

Յորժամ տէրն 'ի խաչելութիւն մերձեցաւ` 'ի կատարումն ամենայն տնտեսութեանն. յառաջագոյն գիտէր երանելին եւ մյն հզօրն, թագաւորն թագաւրոաց եւ տէրն տերանց, եթէ բազում հերձուածողք ընդդէմ ճշմարտութեանն յառնելոց են, եւ որոշեսցեն զաստուածեղեն չարչարանսն, եւ օտար զգործս ստաբանիցեն. եւ մանաւանդ անուանակիցք մոլորութեանն, զմանինեցւոց աշակերտացն ասեմ, որ եւ յանդգնեցան ասել, եթէ ստուեր իմն եւ առ աչօք ցնորք էին Քրիստոսի չարչարանքն. որպէս թէ եւ ո'չ մարմին իսկ առ, եւ խաչն կերպարանօք էր, եւ մարմինն ստուեր ինչ էր եւ նմանութիւն, եւ ամենայն իսկ մատակարարեալքն կերպարանօք եւ հուանի եւ ցնորք եւ առ աչօք էին. վասն այնպիսի հերձուածողական մոլորութեանն, զմանիքեցւոց աշակերտացն ասեմ, զի առաաջագոյն կարկեսցէ զբերանս հերձուածողաց, եւ յայտ արասցէ, եթէ զայս ամրմին, որ ընդ բազում կարեօք մտանէ` զգեցաւ. որ զանգիտէս 'ի չարչարանաց, որ դողայս 'ի բռնութենէ մահու, որ խռովիս եւ դողայս ընդ վախճան կենաց. այժմ, ասէ, անձն իմ խռովեալ է. եւ դարձեալ` եթէ անձն իմ տրտում է մինչեւ 'ի մահ. եւ դարձեալ` եթէ հնար ինչ իցէ, հայր, անցցէ յինէն բաժակս: Եթէ ստուեր եւ առ աչօք եւ ցնորք   էին, ընդէ՞ր խռովէր. եթէ կերպարանք ինչ իրքն էին, որ գործէին, վասն է՞ր զանգիտէր. քանզի 'ի ստուերէ ոք չերկնչի, եւ ո'չ 'ի լոկ կերպարանաց խռովի:

Կամի՞ս, զի եւ 'ի պատնութենէ 'ի մեքէ ցուցից հաստագոյն ճշմարտութիւնն: Մտին հրեշտակք 'ի Սոդոմ. մարդիկ երեւէին երեսօք, եւ հրեշտակք էին բնութեամբ. յանդգնեցան սոդոմայեցիքն բռնադատել զնոսա իբրեւ զարս յաղտեղութիւն, եւ յանարժանաց խարդաւանութիւն: Իսկ արդ` զի՞նչ գործէին հրեշտակքն. քանզի գիտէին` եթէ չունէին մարմին, որ ընդ բռնութեամբ մտանիցէ, չխռուեցան. այլ կաց մնաց բնութիւն հրեշտակացն առանց խռովութենէ, եւ չկրեաց ինչ աղմուկ 'ի բքոյ կարեաց մարմնոյ: Բայց Ղովտ, քանզի արս արդարս համարէր զնոսա, խռովեցաւ, եթէ գուցէ բռնութիւն ինչ կրեսցեն. աղաչէր զկատաղեալսն. խնդրեմ, ասէ, 'ի ձէնջ, մի' ինչ մեղանչէք արանցդ, որովհետեւ եկին մտին ընդ յարկօք իմովք. տաց ձեզ զիմ զարմս, առէ'ք զդստերս իմ, եւ արարէ'ք զինչ եւ կամիք: Ո~ սերտ հիւրասիրութեանն. զիւրսն փոխանակ այլոց ունէր յանձին` տալ պարտբաշխի: Ղովտ իբրեւ զմարդ  խռովեցաւ. այլ հրեշտակաց բնութիւնն չկրեաց ինչ խռովութիւն. քանի բազում ճոխութեամբ ելին արտաքս, եւ զնա` որում բռնութիւնն մարթէր կրել` կորզեցին հանին 'ի բաց. եւ որք զայնչափ եւ զմոլեկան կատաղութիւնն կատաղէին, մանաւանդ եթէ զառանց աստուծոյ խայտառակութիւնն, հարին կուրութեամբ. եւ շրջէին զցայգն ամենայն` խնդրէին զդուրսն, եւ ո'չ գտանէին. զի որք չարաչարն տեսանէին, բարիոք եւ յիրաւի կուրացան: Եւ զայս ամենայն առ ո՞ր եղեւ ասել, զի չիք` ինչ հաղորդութիւն առաջի ճառին ընդ այժմուս այլ զի ցուցից, եթէ ուր կերպարանք են, անդ երկիւղ չիք. եւ ուր ստոյգ մարմին, անդ երկիւղ եւ տրտմութիւն: Բայց բնաւ իսկ զի ամենեւին յայտ առնիցէ կենարարն, եթէ յո՞ր սակս ասաց զբանն, եւ կտրեաց զմիտս հերձուածողացն, եւ տնկեաց զկրօնս ճշմարտութեանն, ասէ ցառաքեալսն. հոգիս յօժար է, բայց մարմինս տկար է. նա զտկարութիւն մարմնոյն իւր համարի, եւ դու զաստուածութեամբն նորա ընկենուս զկարիսն: Այլ եթէ ո'չ փութասցես գտանել զմիտս բանին, գտանիս իսկ թշնամանեալ զտէրն. զի ո'չ միայն զոր կարծեսն` կազմես, եթէ աղօթս մատոյց հօրն, եւ աղօթակիրն քան զայն` զոր աղաչեսցէ` խոնարհագոյն է, այլ եւս յայտնագոյն ինչ ասեմ. եթէ լոկ բանիցն ծառայեսցես, ո'չ միայն քան զհայր խոնարհագոյն առնես զնա, այլ եւ քան զիւր առաքեալսն նուազագոյն: Զոր օրինակ չարաչար առնուն զայն` որ ասէ, եթէ ես յանձնէ ինչ ո'չ խօսիմ, այլ հայր իմ ետ ինձ պատուէր` զինչ ասածից եւ զինչ խօսեցայց. նոյնպէս եւ զայս:

Աստ իս առաքելկան իշխանութիւնն յառաջ եկեալ կարկեսցէ զբերանս մոլեգանացն: Պաւղոս ասէ, եթէ վասն կուսանաց հրաման ինչ 'ի տնէ, ես ո'չ ունիմ, այլ խրատ տամ. եւ յայտէ եթէ կարի իսկ վատթար են կրօնք հերձուածողացն. եթէ Պաւղոսի իշխանութիւն իցէ առանց հրմանի աստուծոյ ճոխանալ, եւ Քրիստոսի չիցէ՞ իշխանութիւն առանց հայրենի պատուիրանացն խօեսլ: նոյնպէս եւ աստ` 'ի համեմատութենէ առաքելական արութենէ ցուցանել զհերձուածողական մոլորութիւնն, եկեալ զբռամբ` եթէ կարի խոնարհագոյն է քան զառաքելական պատիւն տէրունի բարբառն: Այլ որպէս յառաջագոյն իսկ բազում անգամ ասացի, եթէ բանիցն եւեթ ծառայեսցես, չգործի ինչ աւելի. իսկ եթէ զմիտսն ընդունիցիմք, անարատ մնայ ճշմարտութիւնն. մանաւանդ եթէ մեք իսկ անարատ մնայցեմք. քանզի ճշմարտութիւն ո'չ երբեք արարի: Եւ արդ եթէ մեկնութեանն միտ չդիցես, այլ բանից եւեթ ծառայեսցես, գտանիցես զՔրիստոս վատասրտեալ, եւ յոյժ նուազագոյն բարբառեալ` ո'չ միայն քան զիւր պատիւ, նաեւ քան զառաքելողն արութիւն: Զի Քրիստոս ասէ. այժմ ոգի իմ խռովեալ է. եւ Պաւղոս իբրեւ չոգաւ 'ի կողմանս պաղիստինացւոց, եկն անդ մարգարէ մի Ագաբոս անուն, եւ ասէ. այսպէս ասէ հոգին սուրբ, զայրն զայն` որոյ գօտիս այս իցէ, այսպէս կապեսցեն հրեայք յԵրուսաղէմ. եւ իբրեւ արգելուին եղբարքն ամենեքեան զՊաւղոս, եւ աղաչէին չերթալ յԵրուսաղէմ, պատասպանի տայր արութեան բարբառով, մանաւանդ եթէ արութեան եւ առաքելութեան ոգւով ասէր զկասեցուցիչսն, զի՞նչ գործէք, զի՞ լայք եւ ճմլեցուցանէք զսիրտս 'ի ներքս, զի ես ո'չ միայն կապանաց, այլ եւ մեռանել պատրաստ եմ վսն անուանն Քրիստոսի: Պւղոս այնչափ վստահութեամբ, այնպիսի խրոխտանօք, այնչափ համարձակութեամբ ձյնատու լինիմհաու, եւ առ ոտն հարկանէ, եւ արհամարհէ եւ իշտրէ զարհաւիրս մահու. եւ Պաւղոսի տէրն ասեր, եթէ այժմ ոգի իմ խռովեալ է: Պաւղոսի սիրտն ճմլեր, իսկ Քրիստոս ոգւով չափ խռովեալ էր արդեօք: Պաւղոս եւ պարծէր 'ի նեղութիւնսն. ո'չ այսչափ միայն, այլ եւ պարծիմք եւս 'ի նեղութիւնս. քանզի գիտեմք, եթէ նեղութիւնք զհամբերութիւն գործեն, եւ Քրիստոս տէրն Պաւղոսի ասէր, տրտում է ոգի իմ մինչեւ 'ի մահ: զի՞նչ նմանութիւն պարծանաց իցէ: Պաւղոս պարծանս համարէր զչարչարանսն. եւ որ զնայն զորացուցաներ` Քրիստոս, տրտմութիւն, ինչ արդեօք զտնտեսութիւնն հաշուէր:

Մի'տ դիր եւ այլ ուր մտցն Պաւղոսի, զիա'րդ ամենեւին արութեան են. մնացելա երբեմն 'ի Փիլիպեցւոց քաղաքին 'ի մակեդոնացւոց աշխարհին, բազում ամբոխ 'ի վերայ յառնէր, եւ ազգի ազգի կտտանս 'ի մարմինն կրէր, բազում հարուածս 'ի վերայ եդեալ` արկին զնա 'ի բանդ, եւ պնդեցին զոտսն 'ի կոճեղ. այլ առաքինի նահատակն աստուածպաշտութեան, եւ որ ընդ նմա էր Շիղաս, յաղթէին զգաստութեամբ վշտացն, պարտէին առաքինութեամբ զչարչարանսն: Եւ զայս բարիոք իմն նշանակեալ, որ զպատմութիւնն գրեաց, ասէ. 'ի հասարակ գիշերի Պաւղոս եւ Շիղաս օրհնէին զաստուած. վշտանան, եւ գոհանան. գան ըմպէին, եւ օրհնէին: Եւ տե'ս զստուգութիւն այնորիկ` որ զպատմութիւնն գրեաց. չասաց` թէ զհասարակ գիշերաւ Պաւղոս  եւ Շիղաս աղօթս մատուցանէին այ, այլ թէ օրհնէին. զի աղօթք թերեւս առ նեղութիւն սրտին լինին, եւ օրհնութիւն` առ խնդութիւն սրտից: Նա աւանիկ տեսանեն, զի ուրախութիւն նշանակէին առաքեալքն. զհասարակ գիշերաւ, ասէ, Պաւղոս եւ Շիղաս օրհնէին զաստուած: Օրհնութիւն` ոգւոց բերկրելոց նշանակ է. սուրբքն` որք կամէին զոգոցն ցնծութիւն յայտ առնել, ո'չ աղօթս մատուցանէին իբրեւ զնեղեալս, այլ օրհնէին իբրեւ ընդարձակեալք: Պաւղոս եւ Շիղաս` որ բնութեամբ մարդիկ էին, առաքինի ոգիս 'ի չարչարանսն ցուցանէին, եւ Քրիստոս որ թագաւոր է սրբոց, անաստուածութենէ բա՞նս պատշաճ ես. որ վասն տեսչութեան ասացեալ` 'ի քակտու՞մն պատուոյ նորա առնուս. օ'ն անդր, 'ի բաց լեր յայնպիսի մտաց: Մի' ոք թշնամանեսցէ զսրբութիւնս, մի' ոք զրպրտեսցէ զաստուածեղէն բանս, մի' ոք ամբարշտութիւն ջանասցէ 'ի բանից կենարարին կազմել եւ անկածութիւն զտնտեսութիւնն համարել:

Այլ պահանջէ  'ի մէնջ լսօղն զկարգն. բարիոք, ասէ, ուսուցեր. արդարեւ տնտեսութեան. իսկ բանք էին. այլեւ զզօրութիւն իսկ տնտեսութեանն մեկնեա. ընդէ՞ր բնաւ իսկ արկ 'ի կիր զայնպիսի բանս. վասն է՞ր ասաց, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս այս: Եթէ հնար ինչ իցէ, եղբարք, ո'չ զհրամանաց ինիչ հարկ մուծանէ, եւ ո'չ զառասպել անուն ծննդեան, եւ ո'չ վատասրտութեան ինչ բանք են, եւ ո'չ զանգիտել ինչ ասօղին բամբասի այնու, այլ մարդկեղէն տնտտեսութեանն կերպարանք եւ խնայելոյ յանոսիկ` գայթագղելոցն էին. քանզի գիտէր եթէ չարչարանքն զբաղումս կարեն գայտակղեցուցանեն, եւ մանւանդ զայնոսիկ որ խորհրդոց տնտեսութեան չէին ակահ. ըստ այնմ, եթէ մենք քարոզեսցուք զՔրիստոս 'ի խաչ ելեալ, հրէից գայթակղութիւն, եւ հեթանոսաց յիմարութիւն: Արդ առեալ զդէմս մարդկան որ զամենայն ինչ իմաստութեամբ մատակարարէ, ասէր. եթէ հնար ինչ իցէ այլով օրինակաւ կատարել զտնտեսութիւնն, եւ առանց մահու վճարել. զի մի այնպիսի չարչարանօք գայթագղեսցին բազումք. եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս:

Այլ բռնազբօսես, ասեն, զբանն. աղէ` ցո'յց զվկայութիւն ինչ, որ վկայեսցէ ճշմարտութեանն, եթէ վասն մարդկան տկարութեան եւ զընդալոյ ասաց զայն: Եթէ այնպէս իցէ լուր. զիա՞րդ անդէն իսկ յաստի կարեցաւ ասէր ցառաքեալն. յաղօ'թս կացէք, արթո՛ւն կացէք, եւ իբրեւ նիրհեցին, նախատեաց զնոսա, եւ ասէ. այդպէս ո՞չ կարացիք մի ժամ սկել ընդ իս. յաղօ'թս կացէք, զի մի' մտանիցէք 'ի փորձոթի: Չասաց, թէ զի մի' մտից. քանզի ո'չ եթէ նմա վնաս չարչարանք գործէին, այլ զայլս գայթկղեցուցանէին. յաղօ'թս կացէք, զի մի' մտանիցէք 'ի փորձութիւն. չասաց եթէ զի մի' մտանիցեմք, այլ զի մի' մտանիցեք. 'ի ձեզ խնայեմ, եւ ո'չ եթէ զանձն ինչ կամիմ 'ի չարչարանացն ապրեցուցանել. գիտեմ զհանդերձեալսն, չեմ անտեղեակ տնտեսութեանն, որ կատարելոց է. չեմ երախայ բարերարութեանն որ ծաղկելոցն ամենայն մարդկան, այլ զի յառաջ քան զդէպս իրացդ` որ երեւինդ` գայթակղեցուցանեն զձեզ, ասեմ ձեր բանիւ, եթէ հնր ինչ իցէ անցանել չարչարանան, անցցե'ն:

Պարտ է կրկնարօր եւ երեքկնարօր առնել զբանն, զհնարն ինչ է, ո'չ եթէ բնութեանս ինչ անւրէպ  եւ առանց անցալնելոյ, եւ սահման անհրաժեշտ յայտ առնել, որպէս ոմանք կարծեցին: Եւ կամի՞ս հաստատութեամբ ունել, եթէ չկայր ինչ հար եւ սահման 'ի վերուստ 'ի վերայ կենարարին, այլ իւր իսկ ամէնիմաց տնտեսութիւն է, եւ իւրովք կամօք  զամենայն կատարէ, լո՛ւր հաստատութեամբ, զիա'րդ ինքնին տէրն յառաջագոյն ելոյց զկարծիս հարկին, եւ յայտ արար զիւրոց կամացն զճոխութիւնն. ո'չ ոք առնու, ասէ, զոգի իմ յինէն, իշխանութիւն ունիմ ես դնել զոգի իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ միւս անգամ առնուլ զնա. եւ դարձեալ` եթէ քակեցէ'ք զտաճարդ, եւ ես յերիր աւուր յարուցից զդա: Եւ եթէ իշխանութիւն ունիս, ընդէ՞ր արկանես զայդպսի բան. եթէ հնար ինչ է, ասես, անցցէ յինէն բաժակս այս: Վասն ձեր ասեմ տկարաց, եւ ո'չ վասն իմ որ հզօրս եւ ամենազօրս եմ, եւ յամենայն տկարութենէ 'ի վեր եւ բարձր:

Բայց ընդէ՞ր իսկ անուանեաց զչարչարանսն բաժակ: Առնու ընծայի աստի միւս եւս ա'յլ խնդիր, եթէ զչարչարանսն բաժակ ընդէ՞ր կոչեաց: Այո', ասէ, սովորութիւն է միշտ գրոց, զխրատ որ յայ գայցէ 'ի վերայ յանցաւորաց` բաժակ կոչել: Մի'տ դիր հաստատութեամբ, եւ լե'ր իմաստուն լսօղ. մի' յառաջագոյն յափշտակել զբանս, այլ անսալ եւ մնալ մտացն. քանզի մարթի այնմ որ չարաչարն լսիցէ` չարաչար մեկնել զասացեալսն: Բայց սակայն որ յեկեղեցւոջ խօսի, մի' ինչ օտարութիւն համարեսցի, եթէ զրպրտութիւն կրեսցէ 'ի զուր յանդգնելոցն 'ի բամբասանս. քանզի առաքեալքն զրպարտեցան, որպէս թէ անպիտան ինչ խօսեցան. եւ լո՛ւր Պաւղոսի, ո'րքան կրեաց զրպարտութիւն 'ի քարոզութիւնն. մի' թէ որպէս հայհոյիմքն, եւ որպէս համբաւեն զմէնջ ոմանք` ասել, եթէ արասցուք զչարիս, զի եկեսցեն բարիք. որոց դատաստանն յիրաւի. զի որ ո'չ լուան, իբրեւ զլուեալ բամբասեն. զի զոր ո'չ լուան 'ի վարդապետաց, զրպարտութիւն վրդապետացն յառաջ բերեն: Այլ զոր ինչ առաջիս կայ, յայ նեկեսցուք: Առանձին բարք են միշտ գրոց, զխրատս կամ զպատիժս որ 'ի վերայ մեղավորաց գայցեն` բաժակ սնուանել: Այլ մի վաղվաղակի խծբծեսցէ զբանս թնամի ոք եւ լրտես, եւ ասասցէ, մի' թէ եւ Քրիստոս մեղա՞ւ, զի զպատիժս մեղաւորաց կրեսցէ: Քա'ւ լիցի զայն ասել. նա ո'չ պարտէր ինչ պատիժս, օ'ն անդր, փարգաստ. այլ մեք ընդ պատժով էաք. եւ վասն մեր դատապարտելոցս ընդ մեղօք, եւ պատժապարտացս ընդ տանջանօք` յնձին կալաւ զմահ. որպէս եւ Եսայի յառաջագոյն ձայնէր եւ գուժէր, եթէ վասն մեր մեղաւորացս եկն 'ի մահ; Եւ զի վասն մեղաւորաց պատժոց ւնկալաւ անձամբ յանձն զմահ, վկայեսցէ Կնքատուն, եթէ ահաւասիկ գառն այ` որ բառնայ զմեղս աշխարհի, եւ մարգարէն, եթէ նա զմեղս մեր բառնայ, եւ վասն մեր վշտանայ, եւ վասն մեղաց ժողովրդեն եկն 'ի մահ:

Կոչին չարչրանք նորա բաժակ, ըստ բանին որ յառաջագոյն ասացաւ. նմին իրի իսկ եւ երանելւոյն Դաւթայ զվրէժսն` որ 'ի վերայ մեղավործ գայցեն` դրոշմեալ ասէ. բաժակ 'ի ձեռին տն, անապակ գինւով լի խառնեալ, արբցեն ամենայն մեղաւորք երկրի: Եւ դարձեալ` յորժամ աստուած իսկ սպառնայր պատիժս հեթանոսաց, ասէր ցԵրեմիա. ա'ռ  բաժակ խառնեալ, եւ տո՛ւր ըմպել ամենայն ազգաց, եւ Երուսաղէմի. եւ ասասցես ցնոսա, արբէ'ք, եւ արբեցարո՛ւք եւ թմբրեցարո՛ւք: Զի՞նչ իցէ թմբրեցարո՛ւքն: 'Ի թմբրութիւն ածէ զբազումս այն խրատ, բազում անգամ եւ 'ի հիացութիւն իսկ. մանաւանդ յորժամ տեսանիցեն զարդարս ընդ մեղաւորս ըմբռնեալ. որպէս եւ այժմ իսկ եպերեն յամենայն երկրի, եթէ ընդէ՞ր կոտորեցան քահանայքն 'ի սեղանս, վասն է՞ր սուրբ կուսանքն 'ի լլկանս մատնեցան, յո՞ր սակս այնչափ եւ այնքան չարիք գործեցան, ընդէ՞ր ոչ պաշտպանեաց աստուած իւրոցն: Եւ քանզի այնպիսի վիշտք 'ի թմբրութիւն ածեն, եւ 'ի մտաց հիացութիւն, յիրաւի ասէ, եթէ արբէ'ք եւ յիմարեցարո՛ւք եւ զեխեցարո՛ւք: Դարձեալ եւ կենարարն յորժամ յառաջագոյն ճառեաց զչարչարանացն իւրոց առ Յակովբայ եւ Յոհաննու, կարէ՞ք, ասէ, ըմպել զբաժակն զոր ես ըմպելոցն. փոխանակ ասելոյ, կարէ՞ք զչարչարանսն կրել` զոր ես կրելոց եմ. եւ նոքա ասեն. այո':

Բայց երանելին Դաւիթ 'ի միւսում վայրի յայտնի իսկ եցոյց, եթէ մահ որ վասն աստուածպաշտութեան գայցէ 'ի վերայ, բաժակ կոչի. զի՞նչ տաց տրիտուր տն ընդ ամենայնի` զոր ետ ինձ: Եւ իբրեւ զկարի շնորհակալ ծառայ ետես բղխեալ շուրջանակի զերախտիսն այ, խնդրէ եւ ինքն սակաւիկ ինչ տրիտուր տալ մտադիւրութեամբ ընդ անբաւ երախտեացն: Որպէս եւ աղքատ ոք զմեծատուն 'ի վանս տանիցի, 'ի վարանս մտանէ, եթէ զի'նչ կազմաց կարասցէ յուրախութիւն մեծատանն առնել. զի'նչ ինչ արժանի ըստ աւագութեանն 'ի սեղանն բերիցէ. տարակուսեալ կայցէ, եւ ընդ անձինն խօսեսցի. զի'նչ ինչ արժանի կարասցեմ սմա գտանել. զի'նչ արարից, զի'նչ բերից առաջի, զիա'րդ պատուեցից որպիսի' ճաշ ինչ կարացից կազմել: Նոյնպէս եւ Դաւիթ հայեցեալ 'ի մարդկեղէն աղքատութիւնս, եւ յաստուածեղէն բարերարութեան մեծութիւնս, եւ տեսանէր` եթէ չիք ինչ արժանի 'ի մարդկանէ` որ աստուծոյ մատչիցի, 'ի վարանս մտանէր, տարակուսանայր, բարբռ 'ի կիր րկանէր, եթէ զինչ տաց տրիտուր տեառն չգտանեմ ինչ արժանի ըստ երախտեացն. զի'նչ տաց տրիտուր տն, որպիսի' ոք ինչ եղէց, զո'ր պատարագս տաց որպիսի' դահամամբք մտից ընդ միտ բարերարին: Իբրեւ յամենայնէ չքաւորեցաւ, մի ինչ միայն եգիտ. եւ այն ո'չ եթէ ըստ աստուծոյ բարերարութեանն, այլ ըստ նորա յօժարութեանն արժանի է. բաժակ փրկութեան ընկալայց: Զի՞նչ յայտ բաժակն իցէ: Եթէ կարացից ասէ` վասն աստուածպաշտութեան չարչարանս կրել, եթէ ձեռնհաս եղէց վասն յ մեռանել: Բաժակ փրկութեան ընկալայց, եւ զանուն տն կարդացից: եւ քանզի չէր բանն յայտնի, այլ ղօղեալ եւ զեղչեալ, յաջորդօքն մեկնէ: Բաժակ փրկութեան ընկալայց, եւ զանուն տն կարդացից. ածէ զնովիմբ, եթէ պատուական է առաջի տն մահ սրբոց իւրոց:

Եւ արդ` զինչ իցէ ասելն. հայր, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ բաժակս: Ո՞չ ապաքէն յայտ է` զի զչարչարանացն ասեր. այլ ունիս յառաջագոյն տւեալ զլուծումն խնդրոյդ. զի ասելով` եթէ հնար ինչ իցէ, զմարդկեղէն զտնտեսութեան զկերպարանս կատարէ. զի որ զայս ասաց ըստ մարդկութեան, նոյն յառաջագոյն ասաց ըստ ամենիշխան աստուածութեանն, եթէ իշխանութիւն ունիմ դնել զոգի իմ, եւ իշխանութիւն ունիմ միւս անգամ առնուլ զնա, եւ յայտ առնէ, եթէ ո'չ աստուածութիւնն հրաժարէր 'ի չարչարանացն, այլ մարմնոյն իւրոյ տկարութիւն: Եւ դարձեալ ասէ, եթէ հոգիս յօժար է, բայց մարմինս տկար է. եւ ո'չ զի նմա ինչ վնաս առնէին չարչարանքն, այլ զայլս գայթակղեցուցանէին; Եւ զայն եցոյց աշակերտացն. յաղօ'թս կացէք, ասէ, զի մի' մտանիցէք 'ի փորձութիւն: Եւ այլ ազգ եւս նա եւ կանոնս իսկ աղօթիցն աւանդէ մեզ մի' ամենեւին պահանջել յայ զաղօթիցն պէտս զոր խնդրիցեմք, այլ 'ի նա ապաստանառնել, որ զամենայն իմաստութեամբ մատակարարէ. զի եւ ասէ իսկ, եթէ ո'չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու: Որ նմա ինչ վայե'լ էր եւ քեզ կարի 'ի դէպ է. զի յորժամ յաղօթս կայցես` մի' զայն ինչ խնդրեսցես զոր դու կամիցիս, այլ յայ կամսն ապաստան առնիցես: Ասասջի'ր եւ դու, յորժամ յաղօթս կայցես, ըստ նմանութեան Քրիստոսի` որ վասն քո խոնարհեցոյց զանձն. ո'չ որպէս ես կամիմ, այլ որպէս դու, տէր. յայ կամսն ապաստան արասցես. մի' դու նմա թելադիր լինիցիս, եւ մի' առ խրատտուս զանձն ունիցիս: Որ սիրեն, ասէ, զաստուած, ամենայն ինչ յաջողի, եւ գործակից լիցի նոցա 'ի բարիս. որ ինչ ըստ նորա կամացն իցէ` այն կատարի. եւ որ արտաքոյ քան զնորա կամսն չելանէ 'ի գլուխ:

Գայ բաժակ խրատոց աստուծոյ մեղաւորաց 'ի պատիժս. բայս Քրիստոսի ո'չ թէ պատիժ ինչ չարչարանքն էին, այլ տեսչութիւն, քանզի զմեղաւորաց մահ կրեաց առանց մեղաց. զի փրկեսցէ զաշխարհ ամենայն, որ ընդ մեղօք դատապարտեալ էր: Ընդէ՞ր, ասե, բնաւ զմահն բաժակ կոչիցէ: Զի բաժակ պատիժքն եւ մահ անուանին, զայն գրոցն իսկ վկայութիւնք յայտ յանդիման ցուցին. բայց թէ ընդէ՞ր իսկ բաժակ չարչարանքն կոչեցան, քանզի չէ ինչ նման բաժակ մահու: Զի խրատքն որ 'ի վերայ գայցեն` խիստ իմն եւ անհնարին եւ դժուարին լինին, նմանագոյնս աստուածեղէն գիրք զվիշտսն բաժակ անուանեն. զի յայտ լիցի, թէ աստուած ո'չ իբրեւ զխիստ դատաւոր տանջէ, եւ ո'չ յանխնայ կոտորէ, այլ իբրեւ զբժիշկ` զցաւս բժշկէ, եւ իբրեւ զանդեղեայ սաստիկ մաղձոյ` տայ 'ի ներքս զխրատսն: Եւ արդ փրկութեան բաժակ խրատուցն` առ ճաշակել դառն է, եւ առ բժշկել օգտակար է. յանդիման կացուցանէ բանն զբարերարն աստուած, բաժակաւն խրատիչ, եւ բարերար իբրեւ զհայր, եւ տնջիչ եւ պատժիչ իբրեւ զթագաւոր. ո'չ իբրեւ զթշնամի հարկանէ, այլ իբրեւ զբժիշկ կսկծեցուցանէ: Զոր օրինակ յորժամ բժիշկն զերկաթն 'ի գործ արկանէ, եւ խարանս 'ի մարմինն դնէ, ո'չ այնու ընդ մարդոյն կռուի, այլ ընդ ցաւսն մարտնչի. նոյնպէս եւ աստուած, յորժամ զխրատսն ածէ, ո'չ զիւր ստեղծուացծն պատժէ, այլ զմեղսն սրբէ: Մի' թէ տեսէ'ր երբէք զբժիշկ առ ցասման ձեռն 'ի գործ արկեալ, կամ առ զայրացուս ինչ 'ի խարանս մատուցեալ, կամ այլ ինչ նոյնպիսի. թէպէտ եւ հիւանդին երեսքն բժշկին ահագին թուեսցին, այլ բժշկին օգուտ գործեալ կայ 'ի միտս. եւ ո'չ վասն զի ցաւածին ահագին բժշկութիւնն թուիցի, եւ ճարտարութեանն խոստումն ահագին ինչ իցէ:

Ապա ուրեմն բարիոք եւ սքանչելապէս երանելոյն Պաւղոսի եդեալ Սահման խրատուն` ասէ, եթէ ամենայն խրատ առ ժամանակ մի ո'չ թուի ուրախութեան, այլ տրտմութեան: Վիրածն յորժամ տեսանիցե զբժիշկն` զի կտրել զվերն 'ի կամիցի, ահագին համրի, եւ իբրեւ 'ի թշնամւոյ խուսափէ. իսկ յորժամ բժշկեսցի, զոր երբեմն տեսանէր` եւ զերեսս դարձուցանէր, ետոյ մօտ հայի, եւ երկիր պագանէ: Եթէ չգիտիցե՞մք իսկ, զի առ զայրացուս ցաւոցն` թշնամանս դնեն հիւանդքն բժշկացն, եւ բժիշկն ներէ զայրացելոցն. քանզի գիտէ` եթէ ո'չ 'ի կամացն են թշնամանքն, այլ առ ցաւսն: Իսկ յորժամ ապաքինին յաղթէն, եւ վարձ եւս տան նոցա, զորս անագորոնս համարէին. տան վարձս ո'չ իբրեւ պահանջեալք, այլ ինքնակամ յօժարութեամբ: Նոյնպէս եւ մեք այժմ դժկամաք լինիմք ընդ նեղութիւնս. եւ յորժամ հասանիցէ պտուղ նեղութեանցն, ապա գովեմք զբարերարն, եւ զարմացեալ ասեմք ընդ Դաւթայ, եթէ անցաք մեք ընդ հուր եւ ընդ ջուր, եւ հաներ զմեզ 'ի հանգիստ:

Եւ արդ կոչէ զնեղութիւնս բաժակ. եւ ո'չ վայրապար բաժակ, այլ 'ի ձեռին տն անապակ գինով լի խառնեալ: Դարձեալ ըստ բանիցն ընդդէմ իմն հակառակութիւն թուի. զի խառնեալ եւ անապակ ամենեւին իսկ չեն միմեանց նման. եւ արդ ընդէ՞ր իցէ անապակ եւ խառնեալ բաժակն: Քանզի աստուծոյ դատաստանն եւ խրատն որ 'ի վերայ գայցէ` անապակ է, եւ խառնեալ անապակ: Զի՞նչ է խառն. ընդ արդարութենէն իրաւութիւն. եւ ո'չ անօրէնութիւն, եւ ո'չ ապիրատութիւն, եւ ո'չ երկեւան ինչ խառն ընդ արդարութեան. այլ արդարեւ սեռն եւ անապակ է, սուրբ եւ յստակ ակն դատաստանին, արդարակորով եւ լուսաւոր, քաջատես, համառօտախնդիր, ուղղագործ, կշռարար, անաչառ: Վասն այնորիկ բաժակ 'ի ձեռին տն անապակ գինով. քանզի չէ խառն ընդ արդարութեան անիրաւութիւն. եւ չիք անդ 'ի հակառակորդաց` որ կարող իցէ երկեւան 'ի ճշմարտութիւն դատաւորին մուծանել. քանզի բաժակ է 'ի ձեռին տն անապակ գինւոյ: Եւ եթէ անապակ գինւով, զիա՞րդ իցէ լի եւ խառնեալ: Չթուիցին քեզ հակառակ միմեանց բանքն, այլ միաբանէ ճշմարտութիւնն: Անապակ է բաժակն, որպէս  եւ բազում անգամ իսկ ասացի, եթէ չէ խառն անիրաւութիւն ընդ արդարութեան, եւ խառնեալ, քանզի խառն է ընդ արդարութեան եւ մարդասիրութիւնն: Որպէս զի ասիցէ, թէ սեռն յարդարրութիւնն է, եւ խառնեալ ' մարդասիրութիւն. քանզի 'ի խրատելն ողորմի, եւ յողոչմելն խրատէ:

Եւ տե'ս այլ իմն նոր սահման ճշմարտութեանն. նշանակ խնամակալութեան եւ մարդասիրութեանն աստուծոյ, յորժամ խրատէ զմեղաւորս. նշանակ բարութեան եւ ցասման, յորժամ չխրատիցէ զյանցուցեալն. յայնժամ երկիր յայ, որպէս թէ ատիցէ, եւ զերեսս դարձուցանէ, յորժամ յանցանիցես` եւ ո'չ խրատիցէ. զոր սիրէ, ասէ, տէր, տանջէ. գանալից առնէ զամենայն որդի` զոր յակն առնու. յորմէ վասն յաճախութեան մեղաց զերեսս իւր դարձուցանէ, եւ առանց խրատու եւ պատժոց թողու: Եւ ո՞վ իցէ` որ զայն յայտ առնիցէ. ինքն իսկ աստուած մարգարէիւն. փոխանակ, ասէ, զի անցէք զօրինօք իմովք, ո'չ արարից այց դստերաց ձերոց` յորժամ պոռնկեսցին եւ ո'չ հարսանց ձերոնց` յորժամ շնայցեն. որպէս զի ասիցէ, թէ մատնեցից զձեզ մեղացն չտանջեցից զանիրաւութիւնն, չարգելից զապականութիւնն, չբժշկեից զվէրս յանցանացն, այլ թոյլ տաց ձեզ մեռանել անդէն 'ի չարիսն ձեր: Տե'ս զիա'րդ յորժամ ցասնուցու, սպառնայ չխրատել. եւ յոչժամ ստոյգ սիրեսցէ, չհրաժարէ 'ի խրատելոյ:

Չեւ արդ ցուցաւ, եղբարք, ըստ կրի մերում, եթէ զի՞նչ օրինակ աղօթիցն էր, եւ զի՞նչ կամի ցուցանել ասելովն` հայր, եթէ հնար ինչ իցէ, անցցէ յինէն բաժակս. զի ո'չ աստուածեղէն ճոխութենէն են այնպիսի բանք, այլ մարդկեղէն տնտեսութենէն իւրոյ: Եւ յայտնագոյն տէրն իսկ արար, եթէ մարմնոյ տկարութեան համարիմ խոնարհագոյն բանքն, երկեղին եւ խռովութեան եւ տրտմութեան. զի ստուգեսցի, թէ արդարեւ մարմին չարչարելի առ. ոգիս, ասէ, յօժար է, բայց մարմինս տկար է: ՅԻեցուցանեմ բազում անգամ զբանն, զի հաստատեցից զմիտս ճշմարտութեանն: Ապա եթէ ժպրհեսցի ոք որոշել զլուծումն խնդրոյն որ 'ի մէնջ ասացաւ, յառաջ մատիցէ, իւր դէմս կացուսցէ, մարտիցէ ընդ մեր բանս. եթէ բաւական իցէ տալ պատերազմ ընդ աստուածեղէն բանին. մի' իբրեւ զթշնամի փասքսեսցէ, այլ իբրեւ զնահատակ մի` որ 'ի վերայ ճշմարտութեանն մարտնչիցի, յայտ յանդիման կռուեսցի:

Բայց ցայս վայր բաւական լիցի. զի զոր ինչ յառաջին կայր` յայն եկաք, եւ 'ի նոյն հանգուսցուք զբանն: Թուի ինձ թէ կատարեալ եւ բաւանդակ ցուացւ տնտեսութեանն օրինակ, եւ բանիս մեկնութիւն. քանզի ո'չ, եթէ յետ այսչափ վկայութեան ոք հակառակեսցի, այնու ինչ ճշմարտութիւնն աղարտեսցի. որպէս եւ Պաւղոս ասէ, եթէ ոք կամեսցի հակառակող լինել, մենք չունիմք այնպիսի ինչ սովորութիւն, եւ ո'չ եկեղեցի այ. քանզի մեք 'ի գրոց ուսաք հաւանել, եւ ո'չ խուզական որոճան որոճել. եւ ես աղօթս առնեմ ընդ հրոց սխալել, եւ ո'չ ընդ Պղատոնի ճարտարել:

Որ ասացաւ` շատ եւ բաւական լիցիմես, եւ միայն զաղքատս յիշեսցուք. վասն որոյ եւ Պաւղոս այսօր բարիոք յիշեցոյց մեզ: Պետրոս եւ Յակոբոս եւ Յոհաննէս ձեռն ետում հաւանութեան ինձ եւ Բառնաբայ, զի մեք 'ի հեթանոսս, եւ նոքա 'ի թլպատութեան. եւ 'ի նոյն յարեաց վաղվաղակի, եթէ բայց միայն զաղքատս յիշեսցուք: Յիշեսցո՛ւք եւ մեք զաղքատս. զաղքատս` զի զանձինս յիշեսցուք. եթէ այլում ողորմեսցիս, քեզ ողորմիս. անձինդ բարի առնես, եթէ աղքատին բարի առնիցես, անձինդ սերմանես, քեզ հնձես, աստ սերմանի ողորմածութիւն, եւ յերկինս հնձի բարերարութիւնն: Եւ մի' ասիցես, եթէ զի՞նչ արարից, զի կարօտութեամբ կապեալ եմ. կամիմ ողորմել, այլ չեմ ձեռնհաս. ախորժեմ բարի առնել, այլ չառնէ զբան իրացն անծկութիւն: Ո'րչափ կարող ես` արա'. ո'րչափ ձեռնհաս իցես գործել զբարիս` գործեա':

Ուսարուք մի' միայն լսել անձկալ, այլ եւ ողորմել անձկեալքդ: Եւ լուր Եսայէայ, եթէ տացես հաց քաղցելոօց սրտի մտօք: Զի՞նչ է սրտի մտօքն: Փոխանակ ասելոյ, թէ ուստի ուտելոց իցես, եթէ առնուցուս եւ տացես եւ հաղորդ առնիցես կերակրոյն քում զաղքատն, անձինդ ողորմեցար, որու զնա կերակրեցէր: Յիշեցէ՞ք արդեօք. գիտեմ զի յիշէք եւ զառաջինն որ վասն ողորմութեանն ասացան: Ողորմածութիւն աստուծոյ բարեկամութեան առիթ լինի. ողորմածութիւն մեղաց փողութիւն գործէ. ողորմածութիւն 'ի մահուանէ փրկէ: Երանելին Տաբիթա, որ օրինօք  բնութեան մատնեցաւ մահու եւ գոհութեամբ այրեացն դարձաւ միւս անգամ 'ի մահուանէ 'ի կեանս քանզի աղքատացն արտասուք զմահու դրունս քակեցին: Մի'տ դիր. ո'րչափ ինչ կաչող եմ վճարել աղօթք տնանգին. յորժամ մեռաւ Տաբիթայն որ բարիոք գործօք լի էր, ամենայն այրիքն եկեալ շուրջ կային զՊետրոսիւ, եւ արտասուէին. եւ արտասուք աղքատացն ցածուցին զսուգն, մանաւանդ եթէ բռնութեան իսկ մահու յաղթեցին. զի որ մեռաւն ըստ օրինաց բնութեան, դարձաւ անդրէն բանիւ շնորհացն: Լի էր ողորմութեամբ եւ գործովքբարեավ. արտասուեցին այրիքն, եւ ածին յաղերս զաստուած. մեռանելն ըստ բնութեանս է, եւ յարուցանելն` արտաքոյ եւ 'ի վեր քան զբնութիւնս. զի եթէ զարտաքոյ քան զբնութիւնս կարացին վճարել արտասուք տնանկացն, զըստ բնութեան չկարասցե՞ն վճարել: Զմտաւ ած, ո'րչափ բաւական են քուք այրւոյ, յորժամ զհարստէ քուքայցէ, եթէ քուքայցէ աղքատ զմեծ է` որ հարստահարիցէ, եթէ քուքայցէ որբ զզրողաց, որպիսի՞ վրէժս գործեսցին: Մի' քւքասցէ զքէն աղքատն, եւ մի' հառաչեսցէ տնանկն, եւ մի' կողկողեսցի եւ բողոք բարձցէ զքէն որբն. այլ սերմանեա' յորբս ողորմածութիւն, զի քոց որդւոցն գանձեսցես մարդասիրութիւն:

Նմանո'ղ լեր Աբրահամու, որ յամենայն կարօտեալս սփռեաց զգութ մարդաիրութեան, եւ ծննդոց իւրոց եթող զգրաւական փրկութեան: Եւ տե'ս զզարմանալիսն, զի վասն հիւրասիրութեան մեծարանաց` եւ զհրեշտակս աստուծոյ արժանի եղեւ ընդունել. ընկալաւ հիւրասիրութեամբն զհրեշտակս, զոր մարդիկ կարծէր. եւ յետոյ իմացաւ, եթէ հրեշտակք էին. եւ ընդ նոսա ետես զաստուած: Եւ քանզի սիրեաց զհիւրասիրութիւնն սեղան անզրաւ ետ ընդ այնր նմա աստուած. քանզի  զքառասուն ամ` մինչդեռ օտար էր յանապատին ժողովուրդն որ 'ի նմանէ էր, աստուած կերակրեաց զնոսա առատութեամբ, քանզի պատրաստեաց նոցա սեղան յանապատին. ինքնագործ խորտիկս ետ որդւոց նորա զքառասուն ամ յանապատին, եւ կերակրէր զժողովուրդն որ յԱբրահամէ էր` վասն սեղանոյ օտարասիրութեանն Աբրահամու: Եւ քանզի հովանի ծառոյն զբազում աղքատս զովացուցանէր, ամպ հովանոց զովացուցանէր զժողովուրդն, եւ պահէր բարիոք զոստսն յաստուածապաշտ արմատոյն: Եւ տե'ս զքանչելիսն, որպիսի տրիտուր հատուցանէր; Զհաց հրեշտակաց կերան մարդիկ. յիրաւի իսկ էին նմանագոյնս: Վասն զի եւ Աբրահամ զհրեշտակս ընկալաւ. քանզի զմարդկան աստուած հրեշտակք կերան, վասն այնորիկ եւ զհրեշտակաց կերան մարդիկ: Զի այնպէս իսկ մատչի յառաջ օտարասիրութիւնն. ընկալեալ զմարդիկ` ժամանէ եւ զհրեշտակս ընդունել, եւ 'ի հրեշտակաց ասպանջականութենէն` ժամանէ եւ աստուծոյ ասպանջական լինել. քանզի աստուած է որ զհրեշտակսն ընդ հիւր սպասաւորս ունէր: Ուստի եւ տէր մեր Յիսուս միածին որդին այ` յորժամ զպտղոյ մարդասիրաց սեղանոյն ճառեաց, ասէ. որ զձեզ ընդունի` զիս ընդունի: Ապա ընկալաւ ուրեմն օտարասիրութեամբն եւ երանելին Աբրահամ զած: Եւ տե'ս զզարմանալիսն. երիս տեսաներ, եւ միումն միայն երկիր պագանէր. զի չասաց, եթէ տեարք, այյլ թէ տէր. երիս տեսանէր, եւ զմինն օրհնէր: Բայց այժմ չէ ժամ զայն ճշդիւ քննելոյ, այլ զօտարսիրութեանն բանն 'ի հանդիսի անցուցանելոյ, եւ քանզի ընկալաւ եւ հանգոյց: Տե'ս զնոր խորհուրդս աստուծոյ մարդասիրութեանն, եթէ որպիսի պարտս հատուսցէ մարդասէրն. ե'ս եմ, ասէ, աստուած հարցն` որ իջի յերկնից. դու կերակրեցեր զերկնաւորս, եւ ես զերկնաւոր կերակուրն տաց քոց ծննդոց: Արտաքոյ քան զբնութիւն հրեշտակաց` կերան հրեշտակք զմարդկան կերակուր, եւ արտաքոյ քան անբնութիւն մարդկան` վայելեն մարդիկ յերկնաւոր հաց են. ո'չ այս կերակուր ընդանի է հրեշտակաց բնութեան, եւ ո'չ այն ինչ յանգէր 'ի մարդկան բնութիւն. այլ այժմ չէ ժամանակ ճշդիւ եւ գտակաւ 'ի հանդիսի անցուցանելոյ: Բայց դու փափաքեա' օտարասիրութեան վարուց, եւ ճգնեաց զբարիոք ճգնութիւն վասն աղքատաց, զի անձին քանձ համբարեսցես: Ունիս զմաճս արօրոյն, սերմանեա' յանդս տնանկաց. բաշխեաց, սէ, եւ ետ օրկաց, արդարութիւն նորա մնայ յաւիտեան: Այս աայսչափ բաւական լիցի զի յիշեցուցանել միւս անգամ զաղքատաց ո'չ յուսումն ինչ եղեւ, այլ 'ի հաստատութիւն. քանզի առաջինքն իսկ որ ասացան` բաւական էին յորդորել զմտավարժսն:

Սպասեսցո՛ւք այսուհետեւ հօրս հոգեւորի, որ ճշմարիտ վարդապետս է եկեղեցւոյ, ասասցո՛ւք եւ մեք 'ի դէպ ժամանակի ցսա, եթէ զարթի'ք, փառք իմ, զարթի'ք, սաղմոսարանդ եւ քնարդ, զի կարօտ եմք քու վարդապետութեանդ, եւ հայրենի բարբառովդ ի հաստատութիւն մերոց բանիցս: Թէպէտ եւ բազում իցէ ալիւրն, այլ եւ սակաւ մի խմորոյ պէտք են. թէպէտ եւ բազում բանս խօսեցաք, այլ կարօտ եմք հայրենի օգնականութեանդ յարգել եւ 'ի հաստատել զմեր բանս 'ի փառս Քրիստոսի աստուծոյ մերոյ, որում փառք յաւիտե անս յաւիտենից. ամէն: