Պատմագրութիւն

Եւ չար զաւակն եւ որդին կորստեան ոչգնաց զկնի նոցա, այլ յետ դարձեալ եկն ի յերկիրնԱրճիշու։ Եւ բազմութիւն քրիստոնէիցն՝ կարգաւորացեւ աշխարհականաց, ի լերինս եւ ի բլուրս, ի ծերպս եւի ծակս վիմաց փախուցեալ կային։ Եւ նոցա շրջապատեալզլերամբն, իբր զարծիւ, որ որսայ զթռչունս երկնից, գոչէին, ձայնէին, երիվարաւն արշաւէին, զսիրտսարանց եւ կանանց ճմլեցուցանէին, իբր զօրդատաստանին սոսկալի եւ սարսափելի պատուհասիհասին, զմեծամեծքն սպանանէին, զոմանս թլպատէին եւի հաւատոցն բեկէին, եւ զկին եւ զորդի ի հարանցնյափշտակեալ գերի առեալ տանէին։ Գոչէր որդին առմայրն. «Մայր իմ, ո՞վ տայ ինձ տեսանել զքեզե, եւմայրն՝ առ որդին. «Ո՛վ որդեակ իմ՝ վայ ինձ եւ վայաւուր քո ծննդեան. վա¯յ ինձ եւ վա¯յ հօր քո աւետեաց, բեկեալ բազկիս, որ զքեզ բարձի. որդե՛ակ, երթեա՞լգնաս ի ծով դառնութեան. միթէ Քրիստոս քեզ ճարազատութեան արասցէ՞ե։ Եւ այս կսկիծ դառնութեանսանճառելի է, ոչ կարեմ ընդ գրով արկանել զայս աղէտտարակուսանաց նեղութեանս, բայց սակաւ միծանօթութիւն տամ յետ մեզ եկելոցդ, զի լալով լայքզկորուստ հայոց ազգիս, զի անձամբ ի ներս կայաք։ Եւնոցա առեալ զառ եւ զաւար եւ զողորմելի մանկունս մերանթիւ եւ անհամար ի քաղաքէ եւ ի գեղէ, եւ երթեալ իՏոսպ գաւառ յերկիրն Վանայ ի յոտն սուրբ ուխտինՎարագայ. յանկարծակի հասեալ ի վերայ նոցաառաջնորդութեամբ պիղծ եւ անհաւատ քրդով մի Սեւդինանուն՝ ի տանէ եւ ի յազգէ բարեբարոյ եւ աշխարհաշէնամիրային Եզդնի եւ Մելիքին, որ ունէր զերկիրնԲերկրոյ։ Եւ գերեալ զամենայն գաւառն անթիւ եւանհամար՝ զկանայս եւ զորդիս ամենայնհաւատացելոցն, առեալ տարան ի Խորասան։

Եւ ճիչն եւ վայն եւ եղուկն տիրեաց մեզ։Եւ մեք բազում անգամ հարցաքննութեամբ ի խնդիրելեալ՝ թերեւս գտանէաք զթիւ համարոյ գերեացնզԱրճիշու եւ զՎանայ. եւ ոչ ոք կարաց ստուգել, բայցմիայն զայսչափ, զի Գ. (3) սարկաւագ ի սուրբ ուխտէնՄեծոբայ, եւ ԿԷ. (67) գերի ի գեղէն Աղոյ, որ մերձ էինառ մեզ յազգէ եւ ի սիրելեաց ծանօթացաք, զի գերեալքէին, եւ Ժ. (10) գերի ի միում տանէ ի գեղէն Մաջառուց։Եւ վայ մեզ եւ եղուկ յայնմ օրէն մինչ ցայսօր եւ առյապա։