Ժողովածոյ առակաց Վարդանայ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Fiction  

 

 

Ե. ԱՌԻՒԾ ՀԻՒԱՆԴԱՑԵԱԼ ԵՒ ԷՇ ԱՌԱՆՑ ՍՐՏԻ ԵՒ ԱԿԱՆՋԻՑ
(5 V=5 I)

Առիւծն հիւանդացաւ եւ եկեալ բժշկացն ու ասեն, թէ այս ցաւուս դեղն այն է, որ եփեն զսիրտ եւ զականջ իշոյն եւ զջուրն տան, որ խմէ առիւծն` ողջանայ. կոչեցին աղուէվսն եւ ասեն. արայ հնար եւ բեր էշ մի. ասէ. այոյ. իմ եղբար էշ մի կայ յայս անուն հովիտ` սաստիկ գէր. գայ աղուեսն եւ ասէ յէշն` ո՞վ բարի եղբար, երանի է քեզ. զի գտի զքոյ աւագեղբարն. եւ ցանկայ տեսանել զքեզ. եւ է նայ թագաւոր, եւ դու ընդ նմայ թագաւորես. եւ հաւատաց էշն եւ եկ համբուրել զարիւծն. եւ կամէր առիւծն խեղդել զէշն. եւ էշն փախեաւ. եւ հասեալ նմայ աղուէսն եւ ասէ. ընդէ՞ր փաղչիս. եւ ասէ էշն. ցաւեցուց համբուրելն զփողոցսն իմ. եւ ասէ աղուէսն. այն սաստիկ սիրոյնէ. ապայ թէ դու զնայ համբուրես, ուրախ լինիս. եւ դարձաւ էշն համբուրել զառիւծն. եւ կալեալ զփողոց նորա մեռուց զէշն եւ գնաց հանգչել. եւ աղուեսն հանեալ սիրտն եւ զականջն եւ կերաւ. եւ ասէ. թէ դեղ է, նայ լաւ է ինձ քան առիւծուն. եւ գնաց առ բժիշկն եւ առիւծն եւ ասէ, թէ մեծ զարմանք է. զի էշն այն ոչ սիրտ ունի եւ ոչ ականջ. իբրեւ եկին տեսին. զի ոչ ունէր, զարմացան եւ ասէ աղուեսն. մի զարմանաք. զի թէ դայ սիրտն ունէր կամ ականջ, յեբ լսեց զքու գոռալն եւ զերծաւ ձեռաց քոց, նայ չէր կրկին յետս դառնալ եւ անկանել ձեռս քո եւ մեռեալ. յիրաւացուց զբան:

Ցուցանէ առակս, թէ այսպէս անմիտ եւ յիմար եղաք ամենեքեան եւ կամաւ մատնեցաք զմեզ սատան[այ]ի, որ սպաննէ զհոգիս մեր. եւ զերծանիմք խոստովանութեամբ եւ դարձեալ մեղանչեմք. ահայ ոչ սիրտ ունիմք եւ ոչ ականջ եւ ոչ լսեմք զբան գրոց եւ զսպառնալիսն դժոխոց:

Եա. 107 ag Առիւծն հիւանդացաւ` եւ ուղարկեաց բժշկաց խնդիր. թերեւս արասցեն դեղցաւոյն։ Եւ եկեալ բժշկապետացն եւ ասեն ընդ առիւծն, թէ քո ցաւոյդ այլ դեղ չկայ քան, որ զիշուն ականջսն կտրեն եւ զսիրտն հանեն եւ տան, որ ուտես եւ աղեկնաս։Ասէ առիւծն ընդ աղուեսն. եթէ կարես էշ մի գտանել եւբերել։ Եւ ասէ աղուեսն. խիստ շուտով կատարեմ զհրամանս քո, քանզի ունիմ ինձ եղբայր էշ մի. եւ էխիստ սաստիկ գէր. եւ է յայս անուն հովիտս եւ արածի։Եւ գնաց աղուեսն առ էշն եւ ասէ. ո՞ բարի եւ հեզ էշ, այժմ գիտացիր, զի մեծ փառաց կամիմ հասուցանել զքեզ. քանզի առիւծն, որ է թագաւոր գազանաց, հիւանդացեալ էեւ մօտ մահ է. եւ ուզէ, որ տեսանէ զքեզ եւ զթագաւորութիւնն քեզ տայ։ Եւ հաւատաց էշն խաբողական բանիցն եւ եկն առ առիւծն. եւ համբուրել զառիւծն` առիւծն զբերանն է բաց եւ կամէր խեղդել զէշն. եւ իշուն փրթեալ փախեաւ։ Եւ հասեալ աղուեսնիշուն եւ ասէ. ո՞ անմիտ, ընդէ՞ր փախեար. եւ ասէ, եթէ'ի համբուրելն կսկծեցոյց զիս. եւ ասէ աղուեսն, եթէայն սաստիկ սիրոյն էր. դարձիր եւ մի փախչիր. եւ եկն էշն առ առիւծն. եւ աղուէսն կալեալ զփողք իշուն. հանեալ զսիրտ իշուն եւ զականջն կտրեալ կերաւ։ Եւասէ. թէ դեղ է, նայ լաւ է ինձ, քան առիւծուն։ Եւ գնաց աղուեսն առ բժշկապետսն եւ առ առիւծն եւ ասէ, եթէ եկէք` զարմացք եւ հիացման իրք տեսէք, զի այն էշն ոչականջ ունէր եւ ոչ սիրտ։ Եւ եկեալ տեսին. եւ ասէ աղուեսն ցբժիշկն, եթէ ընդէ՞ր զարմանայք, եթէ սիրտեւ ականջ չունի. թէ դա սիրտ եւ ականջ էր ունեցել, զի երբ յառաջն առ առիւծն եկն եւ զմռնչոյն լսել էր, նայ կրկնակի չեր դարձեալ։ Եւ արդարացուցին զբանն աղուեսուն:

Վա՞յ մեզ. զի ականջ ունիմք`եւ ո՛չ լսեմք զսպառնալիս դժոխոցն. եւ սիրտ ունիմք`եւ ոչ իմանամք զխաբէութիւն սատանայի։ Ամենայնմարդ, որ զմեղսն թողու եւ այլուի յայն մեղքն դառնայ, նա մեռանի ձեռն սատանայի, որպէս մեռաւ էշն ձեռնառիւծուն. առիւծն եւ աղուեսն են սատանայ. եւ էշնանդարձ մեղաւորն, որ ոչ դառնայ մեղաց։