Արմատ հաւատոյ

Եփրեմի` յԱւետարանին մեկնութենէն.
Թողլիք զնա չարչարել այսպէս որոշեցաւ ի նմանէ ոչ իբրեւ այն զի հատցի ի նմանէ, այլ իբրեւ ծածկեալ է զաւրութեամբ իւրով ի սպանելոյն եւ ի սպանողացն: Արդ ի մահու անդ ո'չ էր նա ընդ նմա, ո'չ` վասն զի կամեցաւ ի բաց լինել ի նմանէ, այլ քանզի ոչ կարաց մահ մերձենալ որ կեանք էին սպանողք մահու:

Արդ, որք տգիտաբար միայն յերեսս բանիս հային եւ զխորսն ոչ իմանան` տկարանան հաւատով եւ գայթակղին, որպէս եւ տեսաք զոմանս: Սորին վասն եւ եդաք զլուծումն սորա Աստուծոյ խնամոցն ձեռնտուութեամբ, որով պախարակեսցես զայնոսիկ որք անմտաբար անդուռն բերանով վարին սովաւ. որպէս եղաք զԱստուածաբանին յիւրում կարգին, զայն որ ասէ` Բնութիւնք երկուք, զԱթանասին յիւրում կարգին զայն որ ասէ` Ո՞ր դժոխք սգայռեցան ասել մի բնութիւն Բանին Աստուծոյ եւ մարմնոյն որ ի Մարիամայ, եւ ցուցաք զպատճառ սոցա, զի լուիցես եւ ի միտ առցես թէ է'ր աղագաւ զայս ինչ ասացին նոքա: Բայց դու տե'ս զայլ վկայութիւնքդ Եփրեմի, որ գրեալ են նախ եւ սովաւ մի' գայթակղիր, քանզի ասէ` Աստուա'ծ է զոր ծնաւ Կոյսն, եւ Աստուած է զոր խաչեցին հրէայքն:

Արդ` այն որ ասէ` Թողլիք զնա չարչարել, այսինքն Բանն Աստուած թոյլ ետ իւրում մարմնոյն կրել զիւրն վասն մեր յանցանացն եւ թոյլ ետ չարչարանացն գալ ի վերայ նորա. քանզի Բանն իւր կամաւք մատնեաց զանձն իւր ըստ այնմ Ես դնեմ զանձն իմ. այսպէս որոշեցաւ ի նմանէ: Արդ, ի մարմնոյն ոչ ասէ որոշելով, սիրելի, այլ ի չարչարանացն. զի Բանն Աստուած բնութեամբ անչարչարելի է, քանզի էր ի մարմինն միացեալ անբաժանելի, եւ էր ի չարչարանացն որոշեալ, բայց իւր համարէր զչարչարանսն վասն զի ի'ւր էր մարմինն, ոչ իբրեւ այն զի հատցի ի նմանէ ոչ ասեմ ասէ զորոշելն հատանիլ կամ բաժանիլ Բանին ի մարմնոյն, որպէս երկաբնակքն որք առանց Բանին Աստուծոյ սոսկ մարդ չարչարեալ ասեն վասն մեր, այլ իբրեւ ծածկեալ է զաւրութեամբ իւրով. ինքն մեկնէ զայս ասեմ ասէ որոշումն, քանզի Բանն Աստուած ծածկեցաւ ի մարմինն, եւ ոչ երեւեցոյց զմեծ եւ զանբաւ զաւրութիւն իւր. ի սպանելոյն յիւրում մարմնոյն ասէ, զոր թոյլ ետ Բանն իւր կամաւք սպանել վասն մեր, քանզի կրեաց զամենայն կիրս մարմինն, բայց ի մեղաց, կամաւք Բանին, որպէս եւ աղաւթելն առ Հայր` անցանել բաժակին, եւ քիրտն եւ այլն ամենայն. եւ ի սպանողացն, այսինքն` ի խաչահանուացն, քանզի իբրեւ զմարդ մահապարտ չարչարեցին զնա, զի կուրացաւ աչք հոգոյ նոցա ի չարէն ըստ առաքելոյ թէ էր ասէ «Ծանուցեալ ոչ արդեաւք զՏէրն փառաց ի խաչ հանէինե: Արդ, ի մահու անդ ոչ էր նա ընդ նմա, ոչ մեռաւ ասէ Բանն Աստուած ընդ մարմնոյն, զի Աստուած Բանն Հաւր բնութեամբ անմահ է եւ անչարչարելի, բայց վասն անճառ միութեանն Բանն ի'ւր համարէր զչարչարանսն եւ զմահն, վասն զի ի'ւր էր մարմինն, եւ աստուածացաւ մարմինն ի միանալ Բանին ընդ նմա յորովայնի Կուսին. սորին վասն եւ համարձակութեամբ ասեմք` Աստուած խաչեալ եւ անմահն վասն մեր մեռեալ մարմնով, ո'չ` վասն զի կամեցաւ ի բաց լինել ի նմանէ ոչ ասեմ, ասէ թէ որոշեցաւ կամ մեկնեցաւ Բանն ի մարմնոյն, քաւ լիցի, քանզի անբաժանելի էր միացեալ ընդ նմա. բայց սակայն ո'չ մեռաւ, քանզի Աստուած անմահ է բնութեամբ որպէս ասացաք, այլ քանզի ոչ կարաց մահ մերձենալ ուր կեանք են սպանողք մահու, զիա՞րդ ասէ կարողանայր մահ հասանել յանմահն Աստուած որ վասն մեր մարդ եղեւ, եւ իւր աստուածացեալ մարմնովն եսպան զմահ, այլ որպէս ասացաք բազում անգամ, թէ խառնեցաւ Բանն ընդ մարմինն անշփոթ եւ աստուածացաւ մարմինն յամենայնի հաւասար Բանին, եւ Աստուած Բանն իւր միացեալ եւ աստուածացեալ մարմնովն տնաւրինաբար կամաւ կրեաց զչարչարանս եւ զմահ, եւ սպան զմահ իւր անմահ, անապական եւ կենդանարար մահուամբն, եւ ինքն Բանն գեր ի վերոյ մնաց քան զամենայն կիրս, բայց ի'ւր համարեցաւ զամենայնըն, վասն զի ի'ւր էր մարմինն եւ միացեալ էր բնութեամբ:

Եպիփանու յԸ. Սաղմոսին մեկնութենէն.
Առ զբնութիւնս մեր Միածին Որդին Աստուծոյ եւ միացոյց ընդ բնութիւն Աստուածութեան իւրոյ:

Նորին.
Բանն Աստուած հաւասար Հաւր անքակ միացոյց ընդ իւր զբնութիւնս մեր:
Նորին. ` ի Հաւատոյ բանէն.
Այլ ինքն Բանն մարմին եղեալ ոչ փոփոխեաց զԱստուածութիւնն ի մարդկութիւն, եւ անճառ միացոյց զմարդկութիւնս յաստուծութիւն իւր, եւ մարդ ասեմ կատարեալ որ չափ եւ որ ինչ մարդ բայց ի մեղաց:

Նորին` ի Ե Ժ . Սաղմոսին մեկնութենէն. Ոչ թողցես զանձն իմ ի դժոխս
Յանդիմանէ սա զայնոսիկ որք ունին զաղանդն Սիմոնի կախարդի եւ ասեն երկուս որդիս, մինն` ըստ բնութեան եւ միւսն` ըստ շնորհաց, մինն անմահ եւ միւսն` մահկանացու:

Նորին` յԱկանց գրոց.
Քրիստոսի չարչարելն մարմնով ոչ Աստուծութեանն որիշ եւ մարդկութեանն մեկնելով, այլ ի միասին եւ ի նոյն Աստուածութեանն եւ մարդկութեանն մի Տէր մի Քրիստոս. արիւնն ոչ էր Յովսեփու, որով ներկեալ էր պատմուճանն, իսկ հանդերձ նորա էր. եւ արիւնն ոչ հասաւ ի մարմինն նորա, այլ ի պատմուճանն, իսկ ներկուածն ոչ ասի հանդերձին, այլ զգեցողին զնա. նոյնպէս եւ չարչարանքն ոչ հասին յԱստուածութիւն նորա, բայց Աստուածութեանն համարեալ եղեւ, զի Աստուծով եղիցի փրկութիւնն մեր, զի մի' յուսասցուք ի մարդ, այլ Աստուած, զի գրեալ է` Անիծեալ է այր որ դնէ զյոյս է իւր ի մարդ:

Նորին
Կարողակից արար զհողեղէն մարմինն Աստուածութեանն, եւ մի զաւրութիւն եւ մի Աստուածութիւն ժողովեաց:

Նորին ի Հաւատոյ բանէն.
Ինքն Աստուած եւ ինքն մարդ, ոչ շփոթեալ զերկոսեանն ի միասին խառնեաց, զերկրայինն ընդ աստուածայինն զաւրացոյց, ի մի Աստուածութիւն հաւաքեաց:

Նորին.
Զոր աւրինակ սպիտակութիւն ասրոյ ներկեալ ծիրանի ոչ են երկու, այլ մի, թէպէտ եւ խառնուած է, նոյնպէս եւ միտք պայծառացեալք եւ աստուածացեալք մի են:

Նորին.
Որպէս ասիցէ ոք փոփոխելի զՔրիստոս կամ մասն մարդոյ առեալ. ինքն ասէ` Զանձն իմ դնեմ ի վերայ ոչխարաց իմոց. եւ կամ թէ առանց մտաց է մարմինն Քրիստոսի, զի հոգք եւ տրտմութիւնք կիրք է հոգւոյ եւ մտաց:

Յոհաննու Ոսկիբերանի` ի Ներբողական ճառէն որ յԱւետիս Սուրբ Կուսին, զոր ասաց ընդդէմ Արիոսի.

Այլ ես աւրհնեմ ճշմարտութեամբ զՀայր որ միշտ մնաց Հայր: Աւրհնեմ եւ զՈրդի, որ ի հայրական էութենէ անժամանակ ծագեցաւ: Աւրհնեմ եւ զՀոգին Սուրբ, որ ելանէ ի Հաւրէ եւ մնայ յՈրդոջ, եւ խոստովանիմ զՔրիստոս` Աստուած կատարեալ եւ մարդ կատարեալ միով բնութեամբ եւ փառաւք եւ զաւրութեամբ, եւ քարոզեմ զբարձրագոյն Աստուածութիւն նորա եւ ոչ ամաւթ համարիմ զխոնարհագոյն մարդեղութիւն նորա, այլ ընդ Պետրոսի գոչեմ առ նա. Դու ես Քրիստոս Որդի Աստուծոյ կենդանոյ :

Նորին` ի ճառէն , որ աղաւթէր Յիսուս ի լերինն.
Միով զաւրութեամբ զբազմատեսակ ախտսն բժշկեաց եւ զզանազան սքանչելիսն ի ձեռն միոյ ներգործութեան լնլով. քանզի գիտեմ զՔրիստոս քաղցեալ, եւ գիտեմ զՔրիստոս յերկուց նկանակաց զբազումս կերակրեալ. զի Քրիստոսդ անուն` ոչ Բանին է յատուկ եւ ոչ մարմնոյն, այլ երկուցն միացելոց եւ աստուածախառն գործելոյ զտնաւրինականքն:

Նորին.
Ի կնոջէ ծնաւ, զի յանցեալն ի դրախտին ողորմեսցի. կոչեցաւ Որդի մարդոյ, զի զքեզ Որդի Աստուծոյ արասցէ. առ զմերս եւ ետ զիւրն:

Նորին.
Տապանակ ասի եւ խորան ըստ Մովսիսական գրոց: Մարգարէիցն տառից ունկնդիր լիցուք, զի անապական ցուցին զմարմինն Տեառն եւ միով բնութեամբ, ոչ ուրանան զբնութիւնն եւ ոչ բաժանեն, այլ միութիւն ասեմ անշփոթաբար, զի Դաւիթ ասէ. Ոչ թողու ոգի նորա ի դժոխս եւ ոչ մարմին նորա ետես զապականութիւն. քանզի զՏէր փառաց մարդ սոսկ ասել` եւ ոչ դեւք յանդգնին:

Նորին` ի Փիլիպեցոց թղթոյն մեկնութենէն.
Մի' շփոթեսցուք եւ մի' անջրպետ ի մէջ արկցուք, վասն զի միութիւն խոստովանիմ եւ ոչ քայքայութիւն ինչ կամ լուծումն այնր բնութեան յայս եւ կամ այս յայն, այլ մնացեալ ասեմ եւ մի լեալ եւ զանճառ միութիւն:

Նորին.
Քանզի ըստ ճշմարտութեան մարդ եղեւ տնաւրինաբար Աստուծոյ Բանն, եւ անտեսանելին եղեւ տեսանելի` մնացեալ յանեղլի բնութեանն: Եւ որ այս խառնուածոյս բաժանումն արասցէ` նզովեալ եղիցի:

Պրոկղի Կոստանդնու հայրապետի` ի ներբողինէ Կուսին .
Մի' պատառեր զտնաւրինական պատմուճանն, զի Արիոս հատանէ զէական բնութիւնն. դու զմիաւորութիւնն մի' բաժաներ, զի մի' բաժանեսցիս յԱստուծոյ:

Նորին.
Բանն մարմին եղեւ եւ ի միասին եկին բնութիւնքն, եւ առանց խառնակութեան մնաց միաւորութիւնն :

Ինքն ի ծոց Հաւր եւ յորովայնի Կուսին, ի խաչին բեւեռեալ եղեւ, եւ յաթոռ փառաց ոչ մերկանայր:

Նորին յետ սակաւուց.
Անվայրափակ Բանն որ ի ծոց Հաւր պարունակի փոքրիկն տղայիկ զսերոբէսն սասանեցուցեալ եւ ի Պիղատոսէ հարցափորձեալ:

Նորին.
Նոյն ինքն զմեծասքանչ զաւրութիւնն առնէր եւ նոյն ինքն ընդ չարչարանաւքն անկանէր, զի միութիւն ոչ լինի ի միութիւն երկուս զի թէ այսպէս բաժանեսցի, ոչ լինի միութիւն, այլ երկուութիւն:

Նորին. `ընդդէմ Նեստորի
Եթէ Աստուծոյ անարգութիւն է յարգանդն գալ , ապա եւ հրեշտակաց անարգութիւն է մարդոյ սպասաւորել. բայց արդ էակն ըստ բնութեան անախտակիր` եղեւ ի ձեռն գթոյ յոքնախտակիր:

Նորին.
Ոչ ի նահատակութենէ եղեւ Աստուած` Քրիստոս, քաւ լիցի, այլ գթովն եղեւ մարդ` Աստուած ելով, որպէս հաւատամք զի ոչ մարդ աստուածացեալ քարոզեմ, այլ Աստուած մարդացեալ խոստովանիմք:

Նորին` ի ներբողինէն, զոր ասաց աւետարանիչն Ղուկաս.
Տես զդրացիս մեր զհերետիկոսս, թէ ո'րչափ ախտացեալ են հայհոյութեամբ, եւ զի'նչ չար կացցէ քան զաստուածամարտն լինել առ միաւորեալ աստուածագործ Որդւոյ միաւորութիւնն:

Յետ սակաւուց
Զփրկագործ տնաւրէնութեանն պատմէ զխորհուրդ աւետարանիչս Ղուկաս զԿուսին երկիւղածութիւնն, զաւետիսն Գաբրիէլի, զկերպարանն Աստուծոյ որ թափեաց զինքն ի ծառայակերպ: Զանփոփոխելի Աստուածութիւնն, զանխառնելի երկուց բնութեանցն հրաշափառապէս խառնումն, որ յետ միութեանն ոչ եւս երկու բնութիւն:

Նորին.
Ոչ լուաք ի սկզբանէ մկրտեալքս, եթէ երկու բնութիւն է Քրիստոս, այլ մի:
Նորին.
Քարոզել խորհեալ եմք եւ խայտառակեալ զասացողսն երկուս բնութիւնս զՔրիստոս, եւ խոստովանելով զմարմինն` Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս` զնոյն Աստուած ելով:

Նորին.
Մեղաւորաց եւ Հրէից, հանդերձ երկաբնակաւք, զգեհեանն խոստանայ, որք մարդ զնա պարզաբար ասեն, եւ ոչ Աստուած:

Նորին.
Մեզ քաւ լիցի միացեալ բնութեան Միածնին` ապականութիւն կամ շփոթումն ասել:
Ատտիկոսի Կոստանդնուպոլսի եպիսկոպոսի.
Այսաւր Քրիստոս Տէր զմարդասիրութեան ծնելութիւնն ընկալաւ.
Բանն թափի անթափելի զբնութիւնն ունելով, անմարմին վասն քո մարմնանա[յ], փարադրողն զերկինս խանձարրապատի եւ ի մսուր դնանի:

Մարութայ Նփրկերտոյ եպիսկոպոսին, որ է Մուփարկինս.
Զի թէպէտ եւ տեսանիցեն զնա խանձրրապատեալ եւ ի մսուր եդեալ, սակայն Տէր ճանաչիցեն զնա հրեշտակաց եւ աւծեալ Աստուած` միաւորութեամբ մարմնոյն:

Նորին` յետ սակաւուց.
Զի որպէս անդ մորենին տունկ փշեղէն ընկալաւ զհուրն Աստուած եւ ոչ կիզաւ, նոյնպէս եւ բնութիւնս մեր, որ ի ներքոյ անկեալ էր փշոյ մեղաց, խառնեալ միացաւ ի բնութիւն հրոյ Բանին Աստուծոյ եւ ոչ շփոթեցաւ, այլ եղեւ որ ինչ առողին էր բնութիւն:

Յակոբայ Սրճոյ եպիսկոպոսի` ի ճառէն որ յաստղն եւ ի մոգքն.
Մոգքն որք քննեցին զխորինս հայցուածովն իւրեանց ի ծնունդս Աստուածորդոյն լռութիւն պահեցին ընտրողապէս: Ընդէ՞ր ոչ այսպէս ծանր լինի խորհուրդ նորա առ քննողսն կամ զրպարտողսն որք աւձտեն զնա գազանապէս հարցուածաւքն իւրեանց:

Նորին` ի յետ սակաւուց.
Կայծակն հրեղէն զգեցաւ մարմին եւ ել յաշխարհս, զի կիզցէ զորոմն սերմանեալ չարին:
Նորին` ի Յարութեան ճառէն.
Զայսպիսի հրաշալի գործքս Միածնին ով պատառեսցէ եւ երկու բնութիւն լրբի ասել զՄիածնին:

Հիպողիտայ եպիսկոպոսէն
Իսկ որ երկու բնութիւն ասեն` գտանի ըստ նոցա մտացն չորս տեարս , այսինքն` չորրորդութիւն, եւ թէ յայս մասին յամառին` պարտին փառս տալ չորրորդութեանն, եւ պարտ է նոցա ասել` Փառք Հաւր եւ Որդոյ եւ միւս որդոյ եւ Հոգոյն Սրբոյ:

Նորին.
Զմարդ առանց Աստուծոյ Բանին խոստովանել եւ ոչ դեւք անգամ յանդգնին, որ եւ ինքեանք տագնապէին ասելով` Զի՞ կայ մեր եւ քո, Որդի Աստուծոյ, եւ աղաչէին իբրեւ զԱստուած:

Նորին.
Շունչ արարած է, եւ ո'չ չարչարի եւ ո'չ խոցի. որչափ եւս առաւել Բանն Աստուած, եւ որչափ չարչարեցին զմարմինն Աստուծոյ արարին զանարգանսն, քանզի զԲանն Աստուած մարդացեալ գիտեմք:

Թէոդորիտայ Անկիւրիոյ եպիսկոպոսի վկայութիւնք.
Արդ, եթէ ըստ նոցա ամբարշտութեանն ապրի երկաքանչիւր բնութեանցն յատկութիւն, եւ արշաւակցեն իրերաց բնութիւնքն մինչեւ ցայժմ շարայարեալք Աստուած Բանն եւ որ ի Մարիամայն մարդ, ապա ըստ նոցա ասիցն ոչ առաքեաց Աստուած զՈրդի իւր յաշխարհս եղեալ ի կնոջէ, ոչ թափեաց զինքն եւ ոչ աղքատացաւ փառակցին:

Նորին.
Անկարելի է դիտել զյատկութիւնն, եւ պահել զմիութիւնն, այլ կարծեաւք միայն ասէ որոշեմ. ուրեմն նովին եւ զմիութիւնն լուծեր. քանզի զատուցեր ի միւսմէն զմիւսն. թէ միաւորես բանիւ մի' հատցես իմացութեամբ, եւ մի' ուրանար զմիաւորութիւնն, մի' երկու բնութիւնս զմտաւ ածցես Աստուծոյ, ի ծայրն հրաշագործեալ զմիաւորութիւնն հաւատայ սքանչելին եւ մի' քններ զեղեալն, ո'չ մնայ հրաշափառ Բանն, եթէ ճանաչի կամ հասու լինի ի մէնջ:

Նորին.
Քանզի միացեալ ոչ երկու, այլ մի անուանի, եւ զայս խոստովանակից եղիցին որք մի բնութիւն խոստովանին, քանզի երկու բնութիւն ի մի եկեալ միացան անշփոթաբար` ո'չ լուծեալք ի զմիմեանս:

Նորին.
Զերկաբնակացն անմտութիւնսն յատակս ամենեցուն կացուցաք, քանզի մի է բնութիւն Աստուծոյ Բանին մարմնացելոյ. Աստուած Բանն մարմին եղեւ, եւ մնալովն Աստուած անհեղլի ըստ բնութեան: Սակս այսորիկ ոչ բնութիւն մարդոյ հասարակականի ասացաւ անկիր արկեալ մարմին Էմանուէլին, այլ մարմին Աստուծոյ Բանին. քանզի երանելի հարքն մեր միում մարմնացելոյ Բանին Աստուծոյ ասեն զաստուածայինս եւ զմարդկայինս, ոչ բաժանեն զնա յերկուս բնութիւնս եւ ոչ զյատուկսն առբաշխեն բնութեանցն յետ անճառ միաւորութեանն:

Նորին.
Քրիստոս ոչ երկու բնութիւն, զի մի' մարդապաշտութիւն կարծեսցի խորհուրդն, այլ մի է բնութիւն Աստուծոյ Բանին մարմնացելոյ զի յԱստուածիցէ մկրտութիւնն մեր:

Մելիտոնի եպիսկոպոսի, ի թղթէն որ առ Եւտրիւպիսն.
Այս գրեցաւ վասն միանալոյ Բանին Աստուծոյ ընդ մեզ ծննդեամբ ի Սրբոյ Կուսէն` մի յերկուց միացեալ եւ անշփոթ մնացեալ անորիշ ի միմեանց, այլ միացեալ եւ մի լեալ անքակտելի:

Զենոբայ եպիսկոպոսի.
Մեք ո'չ ասեմք, եթէ մահ մարմնո'յն միայն է, որպէս ո'չ ասեմք , եթէ կեանք Բանին եւ մարմնոյն, եւ եթէ անարգանք եւ մահ Բանին եւ մարմնոյն:

Ապլփեսի եպիսկոպոսի եւ մարտիրոսի.
Ի նմա էր մարմին հոգեւոր եւ ի նմա էր Աստուածութիւն անփոփոխելի, եւ այն որ չարչարեցաւ ոչ ապականացու, այլ անապականելի , եւ ասեմք որ նստի ընդ աջմէ Հաւր:

Փիլաքսոնի եպիսկոպոսի Արբոք քաղաքի.
Վասն զի սիրէր զպատկեր իւր` նմանեցաւ նմա. եւ վասն զի անսկիզբն է` ո'չ դարձաւ ի մարմին, զի անապական է. ո'չ ի ծնունդն երկուս եւ ո'չ ի խաչելն երկուս:

Փիլաքսոնի Անկառացոյ.
Ճշմարտութիւնն ծանուցաւ, շնորհն եկն, կեանքն յայտնեցաւ Աստուծոյն Բան Աստուծոյն Որդի մարմին եղեւ անապական վասն մեր, զի զմեզ փրկեսցէ յամենայն ապականութենէ:

Ամփիլաքսոնի եպիսկոպոսի Յիկոնացոյ
Եթէ ոչ էր նորա ծնեալ մարմնապէս` եւ դու ծնանէիր հոգեպես եթէ ոչ էր նորա կերպ ծառայի առեալ` դու ոչ էիր շահեալ զփառս որդեգրութեանն Տեառն չարչարանքն եւ մահն ծառային անմահութիւն եւ բարձրութիւն, եւ դու ի հայհոյութեան մեքենայս առնես զերախտիսն:

Սեբերիանոսի եպիսկոպոսի Գաբաղացոյ.
Մի' բաժաներ զԱստուածութիւնն ի մարմնոյն, զի մի' դու բաժանեսցիս յԱստուածութենէն որպէս զԱրիոս պատառեցաւն:

Ակակայ Մելետինոյ եպիսկոպոսի.
Քանզի ճշմարիտ մարմնանալն Քրիստոսի որ անապական եւ առանց մեղաց յԱստուածածնէն յաւելուած Որդոյ ոչ արար, այլ եկաց մնաց ներմարդութիւնն զինչ կամեցաւ եւ մարմնացաւ մինն յԵրրորդութենէն Բանն Աստուած:

Իսիդորոսի Ելիսոյտացւոյ ի Ռ . թղթոյն.
Ընկալ ի քեզ որ յերկակացն է միութիւն անորոշ եւ անտարակցելի զի սա[յ]ապէս յերկակաց ճշմարիտ միութեանցն զեռեակն առցես կատարեալ:

Ապղեայ Քերսոնի եպիսկոպոսի.
Անսկիզբն եւ անտեսանելին Աստուած եղանի մարդ ճշմարտապէս անորիշ եւ անյատկաբար միութեամբ ի մի դէմ միով ենթակացութեամբ, միով տարբերութեամբ:

Յովսեփայ Արձնոյ եպիսկոպոսի.
Նորուն աստուածայինքն վասն զի Աստուած էր բնութեամբ, նորուն եւ մարդկայինքն, վասն զի մարդ եղեւ ճշմարտապէս. ո'չ անձնաւորութեամբ բաժանի եւ ո'չ ընդ բնութեանցն թուով, եւ ո'չ մասամբ որոշի:

Թիոփոնի եպիսկոպոսի Եթոպացոյ.
Անճառաբար երեւեալ մարդ ի ձեռն Հոգոյն Սրբոյ, նոյն ինքն սա Աստուած ճշմարիտ ըստ նախատեսացն քարոզութեան:

Մեծին Եղիառոնի` ի բանէն որ ասէ. Դատաստանք Տեառն անդունդք բազումք.
Հրաշափառագոյն գործառնութիւն Էմանուէլն զջուրն լուանայ եւ մաքրէ աննիւթական եւ նիւթական խառնմամբ հրաշիւք աստուածայնովք:

Նորին` յետ սակաւուց.
Այսաւր ի ձեռն անապական արգանդի ճշմարտապէս մարդ յերկրի երեւեալ անփոփոխելի եւ անայլայլակ, անշփոթ եւ անորիշ միութիւն յերկակացն բաւանդակ մարդ նոյն ինքն բաւանդակն Աստուած:

Պանփլեայ յառ Սկիւթացին ճառէն.
Ապա թէ ըստ հաճութեան Հաւր եւ առաքման զՈրդի անմարմինն Աստուած մարմին զգեցաւ անբաժանաբար, որով եւ աշխարհի երեւեցաւ, զի՞նչ ասիցեն առ այս երկաբնակքն, զի Բանն մարմին եղեւ:

Ի թղթէն Առիստիդայ փիլիսոփայի որ առ Մենանդրոս փիլիսոփայն.
Զամենայն կիրս կրեալ ճշմարիտն հանդերձ մարմնովն, զոր հաճութեամբ Հաւր եւ Հոգոյն Սրբոյ առեալ միացոյց իւր մարմին ի Կուսէ Եբրայեցոյ սրբոյս Մարիամայ անճառաբար եւ անյատկական միութեամբ:

Ի թղթէն Պռենպոսի եպիսկոպոսի Կորնթոսի, որ ընդդէմ Սամուստացոյն թղթոցն .
Քանզի Բանն մարմին եղեւ որ ոչ էր ըստ բնութեանն Աստուա ծութեան, եւ զմեր բնութիւնս խառնեալ միացոյց ի բնութիւն Աստուածութեան իւրոյ` մի անձն եւ մի դէմ, անորոշ եւ անքակ միութեամբ, յերկակացն մի գոլով ըստ Պաւղոսի թէ արար զերկոսեանն մի, ըստ որում նորա ձեւս նոր իրակէ զբնութիւնս :

Դահեղադեսայ եպիսկոպոսի.
Որ է Աստուած յԱստուծոյ, եկն եւ եղեւ մարդ ի մարդկանէ ի ձեռն Հոգոյն Սրբոյ եւ ոչ փոխեաց զբնութիւն Աստուածութեանն:

Մեթոդի եպիսկոպոսի եւ մարտիրոսի` ի Համբարձման ճառէն.
Զամենեսեան ձգեաց առ ինքն Փրկիչն եւ արարեալ կացոյց ստուգապէս յերկինս Միածին Աստուծոյն Բան յետ միաւորութեան իւրոյ ընդ մարմնոյն:

Շմաւոնի եպիսկոպոսի.
Որ յետ անճառ միաւորութեանն Քրիստոսի երկուս բնութիւնս ասեն` աւտար են յԱստուածութենէն, քանզի չիք դառն չարիք եւ մեծ հերձուած քան զայն որ ի խաչին կամ ի գերեզմանին բաժանեն զՔրիստոսի միացեալ բնութիւնն:

Եգէասի մեծ վկային Քրիստոսի.
Յամենայն հերձուածողաց գարշել արժան է, եւ յայնպիսեացն որ զՔրիստոսի միացեալ բնութիւնն յերկուս բաժանեն:

Մեծին Տեղէայրենոսի.
Որք երկու բնութիւնն ասեն, զնոսա նզովէ այն զաւրութիւնն, որ վասն աշխարհի մեռաւ:
Որոգինէի.
Ո որք ի մահն Քրիստոսի ոչ մկրտին, զուր ի ջուր լուանին, զմիացեալ անբաժանելին երկուք ասեն. նոքա զրկեալ են ի շնորհաց լուսաւորութենէն, խաւարին եւ հոգի ոչ առնուն, այլ զբարկութիւնն Աստուծոյ:

Ամղիքոսի Յիկանացոյ.
Նոյն ինքն է թագաւոր եւ Աստուած եւ զկիրս տնաւրէնութեանն յանձն էառ. ընծայքն խորհրդոյ են նշանակք, մատուցանեն ոսկի, զի թագաւոր ճանաչեն զնա, եւ կնդրուկ` զի Աստուած գիտացին զնա, եւ զմուռ` վասն չարչարանաց նորա:

Եւսեբէ Մուսոյ եպիսկոպոսի.
Չարչարեցաւ վասն մեր մարմնով, եւ չարչարանք մարմնոյն նմա' համարին, ոչ եթէ զաւրութիւնն խոցեցաւ, եւ ոչ Աստուածութիւնն պատառեցաւ, քանզի ոչ մտին բեւեռքն յանմարմինն, այլ չարչարեցաւ մարմնովն զաւրութիւնն անչարչարելի, եւ մարմնոյն չարչարանքն զաւրութեանն համարին:

Կիպրիանոսի եպիսկոպոսի եւ վկայի Քրիստոսի.
Յոքունք եւ մեծամեծք պատահեցան, սիրելիք, աստուածային բարեգործութիւնքն. Հայրն զՈրդին առաքեաց, զի զմեզ նորոգեսցէ, եւ առաքեալ Որդին կամեցաւ Որդի Մարդոյ լինել, զի զմեզ որդիս Աստուծոյ կացուսցէ. վիրաւորեցաւ, որպէս զի զմերսն բժշկեսցէ զվէրսն:

Երանելոյն Յովանու.
Զերկեակն ծնանի եւ էակն եղանի որպէս ոչ էր տարակցեալ ի գոլոյն Աստուած անյայտն եւ պարզն, եւ անմարմինն ձեռաւք մարդկայնաւք փարի զմեղացն ի բաց կորզիչ կապանս ի խանձարուրս հիւսանի:

Վասն ժողովոյն Քաղկեդոնի.
Աղեքսանդրացիքն զՆեստոր աքսորեցին, իսկ ժողովեալքն ի Քաղկեդոն հաստատեցին ընդդէմ նոցա զՆեստորին` բռնադատեալք ի Մարկիանոսէ: Արդ, գրէ ժողովն Քաղկեդոնի, թէ ոչ եբարձ զբնութեանցն զանազանութիւն վասն միանալոյն, այլ առաւել ողջ պահեաց զիւրութիւն երկաքանչիւրոյ բնութեանցն. իսկ բազումք աղաղակեցին, թէ ոչ հաւանիմք նորաձայն բանիցդ, որ է ի Լեւոնի ի տումարէն, որ չար է քան զհայհոյութիւնն Նեստորի, քանզի ԻԵ ամ էր ի ժողովոյն Եփեսոսի մինչեւ ի ժողովն Քաղկեդոնի, եւ բազումք յեպիսկոպոսացն որ յԵփեսոսի ժողովն նզովեալ էին զՆեստոր, եկեալ էին ի ժողովն Քաղկեդոնի: Ի Քաղկեդոն ասացին ուղղափառքն. Որ ոք ասէ զՔրիստոս երկու բնութիւն` նզովեալ եղիցի: Իսկ Նեստորականքն ասացին. Որ ոք ասէ զՔրիստոս մի բնութիւն` նզովեալ եղիցի: Միաբան ասացին ուղղափառքն. Որ ոք աւելի քարոզէ քան զերիս սուրբ ժողովսն` նզովեալ եղիցի յԱմենասուրբ Երրորդութենէն: Իսկ Մարկիանոս թագաւորն խնդրեաց ի ժողովոյն գիր եւ սահման հաւատոյ ըստ հայհոյութեան Լեւոնի. եւ եպիսկոպոսացն ասացեալ Ոչ է ումեք իշխանութիւն դնել սահման հաւատոյ, զի այն մեզ բաւական է որ ի Նիկիայ ի Կոստանդնուպոլիս եւ յԵփեսոս, եւ հրամայեաց թագաւորն զմիաբանեալ եպիսկոպոսունս եւ զիշխանս արկանել ի բանտ, եւ Յոբնաղիոս ի մեջ անցեալ ծածկեաց զերկու որդիսն Լեւոնի եւ Նեստորի` երկու բնութիւնքն զոր սահմանեաց: Իսկ թագաւորն եւ կինն իւր եկին առ նոսա եւ եղեն չորս աւուրս, եւ սուրբքն ոչ հաւանեցան: Իսկ այլ ժողովն ոմանք յերկեղէ եւ ոմանք յակնառութենէ թագաւորին եւ կնոջ նորա Պողքերայ հաւանեալք յանձն առին զհերձուածն, եւ զոչ հաւանեալսն հրամայեաց թագաւորն յաքսորս առնուլ ընդ Դիոսկորոսի: Իսկ հաւանեալքն զղջացան յետոյ եւ գրեցին հերձուածոյ ապաշխարութիւն ի տախտակս կապարեայ, թէ պատառեցաք զցանկ հաւատոյ, եւ եդին ի տապանակին յագադեայ յեկեղացին Դեմեդեայ:

Եւ ի թագաւորելն Անաստասայ ասացին նմա, եւ նա հանեալ զտախտակսն ապաշաւեր լալով զքակտումն հաւատոյն: Եւ Զենոն, եւ Անաստաս եւ Յուստիանոս կայսերք Հոռոմոց, եւ Ակակ եւ Մաքսիմոս հայրապետք Կոստանդնուպոլսի յիւրաքանչիւր ժամանակս նզովեցին զժողովն Քաղկեդոնի:

Ի չորեքտասան թղթոցն Ակակայ Կոստանդնուպոլսի հայրապետի եւ Պետրոսի Աղեքսանդրու հայրապետի, զոր յետ ժողովոյն Քաղկեդոնի գրեցին առ միմեանս:

Ակակայ` առ Պետրոս.
Հայր սուրբ Պետրոս Աղեքսանդրու հայրապետ, վէմ եւ հիմն եկեղեցոյ, որ հաստատուն կացեր ի հաւատս ուղիղս առաքելասահմանս, ընդ վայր նզովեցին զքեզ եւ շիջուցաք զճրագ հաւատոյ, քանզի մոլորեցաք ի ճշմարտութենէն եւ հետեւեցաք ստութեանն կորստական ճանապարհին: Հայր սուրբ, նմանեայ Տեառն քո անյիշաչարութեանն եւ ընկալ զդարձ զղջմանս իմոյ, եւ հաստատեա զիս ի հաւատս յոր դու անշարժ կացեր, քանզի նզովեմ զտումարն Լեւոնի որ ամբարշտութեամբ զերկուս բնութիւնս խոստովանի բաժանեալս, եւ զԵւտիքէս, եւ ընդունիմ զուղիղ հաւատս, զոր ի մոլորութենէ լեզուի իմոյ ուրացայ:

Պետրոսի առ Ակակ
Այս երեսուն ամ է որ զհաւատն Քրիստոսի անխնայ սպանէք անհաւատութեամբ ձեռնարկութեամբ տումարին Լեւոնի երկու բաժանեալ բնութեամբքն հրէական ուրացութեամբն: Եւ դարձեալ խնդրես յինէն ապաշխարութիւն, եւ ես ոչ գիտեմ, թէ զի'նչ արարից: Բայց յուսամ յողորմութիւն մարդասիրին Քրիստոսի. ընդունիմ զդարձ քո եւ լինիմ աղաւթակից քեզ: Արդ` քառասուն աւր դու եւ ես պահաւք եւ ջերմ արտասուաւք եւ աղաւթիւք ապաշխարեսցուք վասն քո եւ վասն քահանայիցդ եւ վասն ժողովրդեանդ, եւ հաշտեցուսցուք զՔրիստոս, զոր ուրացայք: Եւ զայն քառասուն աւրն պատարագ մի' մատուցաներ, եւ թէ հարկէ ոք զքեզ` դու զհիւանդութիւն պատճառեա. եւ ի կատարել քառասուն աւուրն մատո' պատարագ դու այդր եւ ես` աստ. եւ երեւեսցի Քրիստոս քեզ մանկան կերպարանաւք եւ խաւսեսցի ընդ քեզ զարժանն. եւ մի' յիշեսցես ի պատարագն զայնոսիկ որք ձեռնարկ արարին ի տումարն Լեւոնի հրէական ուրացութեամբն եւ ինքեանք անդարձ եւ անապաշաւ մեռան. քանզի ոչ ընդունի Տէր Աստուած մեր Յիսուս Քրիստոս զպատարագն վասն նոցա զդրունս արքայութեան:

Ակակայ` առ Պետրոս.
Հնազանդեցայ հրամանաց քոց, հայր սուրբ, եւ ընկալայ կանոն ապաշխարութեան որպէս եւ սահմանեցեր զիս, եւ յորժամ մատուցանէի զպատարագն ահիւ եւ դողութեամբ, եւ յանկարծակի ծածկեաց զիս լոյս սաստիկ ընդ սեղանովն Աստուծոյ, եւ ըստ մարգարէութեան քո տեսի զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս ի մանկան կերպարան զգեցեալ պարեգաւտ կտաւի սպիտակ տեսի զնա եւ նշան բեւեռացն, եւ ինքն բազմեալ էր ի վերայ սկիհն եւ մաղզմային, եւ ես կարծէի, թէ չեմ յերկրի, եւ եբարձ յինէն զահ եւ զերկիւղ եւ լուայ ձայն որպէս ինքն Աստուած գիտէ որ ասէր ցիս. Քաջալերեցարուք քահանայք եւ ժողովուրդք, զի բարձի ի ձէնջ զնախատինս ուրացման ձեռնարկութեան տումարին Լեւոնի եւ ամբարշտի, եւ այլ ո'չ եւս տեսի զնա, եւ ոչ զձայն նորա լուայ, եւ վասն այսորիկ փառաւորեցի զսքանչելագործն Աստուած, որ ապրեցոյց զիս ի ձեռն քո` բժշկելով զվերս անհաւատութեան յինէն: Եւ արդ յանձն առնեմ քեզ, հայր սուրբ, յիշել զիս անմոռաց յաղաւթս քո առ Տէր Աստուած մեր Յիսուս Քրիստոս, զոր սիրեցեր յամենայն զաւրութենէ քում եւ ոչ ուրացար զնա առաջի թագաւորաց, դատաւորաց եւ իշխանաց:

Վասն Սիմէոնի Սիւնակեցին որ յԱնտիոք.
Արդ, ի թագաւորել միւս Յուստիանոսի կամեցաւ նա բառնալ զչար կարծիս ի միջոյ, եւ չար ոմանք ի նոյն հերձուած կացուցին զնա եւ ասեն ցնա, թէ եւ երանելին Սիմէոն Սիւնակեցին որ յԱնտիոք միաբանեալ է ընդ ժողովն Քաղկեդոնի: Եւ վաղվաղակի թագաւորն գրեաց առ նա թուղթ, զի ի նմանէ իմասցի զճշմարիտն, զի էր նա հռչակեալ սքանչելեաւք եւ ընդունի Հոգոյն Սրբոյ: Իսկ երանելի ծերն իմացեալ աստուածային իմաստութեամբն եւ ետ սպասաւորին զինքն ի վայր իջուցանել, եւ սպասաւորն զարմացաւ վասն իջանելոյ նորա, եւ եկեալ թղթաբերն եմուտ եւ երկիրպագեաց եւ սկսաւ խաւսել: Եւ ասէ ծերն. Տուր ցիս զառաքեալ թուղթն ի թագաւորէն: Իբրեւ առաւ եւ սակաւ ինչ ընթերցաւ` վաղվաղակի ի հուրն ընկեց զթուղթն եւ ասէ բարձր ձայնիւ. Անիծեալ Մարկիանոս եւ անիծեալ ժողովն Քաղկեդոնի: Եւ թղթաբերն դարձաւ լի նախատանաւք, եւ թագաւորն ամաչեաց յոյժ:

Ի հաւատոյ թղթէն Անաստաս թագաւորին, որ յետ ժողովոյն Քաղկեդոնի.
Մեք որպէս լուաք ի ճշմարիտ սուրբ հարցն, ոչ ասեմք երկու բնութիւնս, այլ յերկուցն մի բնութիւն, որ մարմնացաւ Աստուած Բանն խոստովանիմք:

Ի հաւատոյ թղթէն Զենոն թագաւորին, որ յետ ժողովոյն Քաղկեդոնի.
Քանզի ճշմարիտ մարմնաւորութիւն Որդոյն անապական էր առանց մեղաց, եւ Աստուածութիւն յաւելուած ոչ արար եւ երկուս ոչ գտաւ: