Արմատ հաւատոյ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Կիւրեղ Ղեւտական գրոց ասացեալ.
Աբրահամու կերակրոց ախտք ըստ նմանութեան մարմնոյ մեղաց, եւ ոչ ընդ նմին մեղաց, զի վճարեալ էր յասելն յայն զազրացեալ է եւ յարտաշնչութենէ, որ տանի զմեզ, յոչ պատշաճս:

Նորին ի Ղուկասու Աւետարանէն ասէ.
Յամենայն զազրութեանց սուրբ էր մարմինն Քրիստոսի:
Հարցումն առ Կիւրեղ.
Ապականութի՞ւն կրեաց Քրիստոս, թէ կիրս ապականութեան:
Պատասխանի.
Ոչ ապականութիւն եւ ոչ կիրս ապականութեան. զի թէպէտ եւ քաղցեաւ, որ էր կիր ապականութեան: Վկայէ Աւետարանին եւ ասէ. Յիսուս յետ քառասուն աւուրն, ապա քաղցեաւ. Մովսէս եւ Եղիայ, պահեցին, բայց քաղցնուին, իսկ Տէր մեր ոչ քաղցեաւ` մինչեւ կամեցաւ: Ապա ուրեմն ոչ ասի Քրիստոս[ի] կիրք ապականութեան:

Ապողինար ի Ղեւտական գրոց ասէ.
Մաքրութիւն որպէս բնաւորեալ է. աղտ ի կերակրոյ լինի եւ այն ի Քրիստոս ոչ եղեւ, եւ ի մէնջ` յաղագս շնորհին ի բաց բառնայ:

Աստուածաբանն ասէ.
Փորոտին ծածկելովքն տնաւրէնութեան անճառութեան ի հալումն հոգեւոր:
Ի հակառակելն Ապողինարի` ասէ սուրբն Բարսեղ.
Ես զծնունդն, զսնունդն, զչարչարանս Աստուծոյ ասեմ. եւ զի հեռի է յապականութեանց:
Նորին.
Ոչ փոփոխելի էր Քրիստոս մի' լիցի զի մի' մեղանչումն ի ներքս մտցէ յանմեղանչականն. իսկ թէ ապականութիւն կամ փոփոխումն ունէր ապայ հարկ է նաեւ մեղացն լինի, որ մայր է սոցա եւ չար է քան զսատանայ:

Աթանասի աս[ացեալ]է.
Արդ, Ադամ զանմեղ մարմինն ի դատապարտութիւն եւ ապականութիւն արկ, իսկ Քրիստոս զսա անապական եւ խափանիչ մահու եցոյց:

Նորին.
Զի, թէ զմեղս եբարձ, որ է մայր ապականութեան, զի՞արդ ասեն ապականութիւն ի նմա:
Յոհան Ոսկեբերանն ասէ.
Անապական է մարմինն Տեառն եւ անեղծական. իսկ թէ վասն կերակրոյ ասես զնա ապականացու, նա եւ յետ յարութեան այլ ճաշակեաց:

Նորին որ Վասն թլփատութեան
Տեառն եւ քառասնաւրեայ գալստեանն ի տաճարին.
Յորժամ լսիցես, թէ թլփատեցաւ` մի' ապականելի իրս կարծիցես, զի թէպէտ եւ եղեւ իբրեւ զմեզ մարդ, այլ ըստ ճշմարիտ խառնմանն անդրանկացեալ քան զմեր ապականելի կիրս եւ զկարծիս մարդկան, աստուածագործ մարմնովն:

[Սրբոյն] Գրիգորի Հայոց Լուսաւորչի.
Յետ յարութեան հաղորդեցաւ Քրիստոսի կերակրոց յանկարաւտ յարքայությանն, զի ծանիցես թէ նախ քան զխաչն անկարաւտ է եւ անապական թէպէտ եւ կերակրեցաւ:

Ներսէսի ի վերջնոյ Հայոց կաթուղիկոսի ի հաւատոյ թղթէն ասացեալ առ Մանիլ թագաւորն.

Ահա թէ, որ վասն ակամա[յ] եւ անգոսնելի կրից ապականացու ասէ զնա, այսինքն` կերակրոց եւ ըմպելեաց ախտաբար հոսմանց, այսմ ոչ հաղորդիմք, քանզի ապականացու մեղա'ց է ծնունդ, եւ որ մեղս ոչ արար, ոչ տիրեաց նմա այսպիսի ապականութիւն:

Գրիգորի ասացեալ.
Թէ ոչ զկիրս ակամայ, այլ կամաւորաբար կրեաց, եւ այլ այս կիրք ապականութեան ոչ կամաւ, այլ ակամա[յ] եւ բռնութեամբ ներգործի ի մեզ, եւ որ զայս ասէ` յայտ առնէ թէ ոչ կիրք նմա', այլ ինքն կրի'ցն ծառայէր, եւ թէ այսպիսի ապականելի կրից ի ներք[ոյ] արկեալ էր, յայտ էր թէ եւ մեղա'ց, որ հայրն է ապականութեան. զոր մի' լիցի իմանալ եւ ասել ուղիղ հաւատացելոց: Իսկ թէ վասն մարդանալոյն ասէ ոք զայս առ նա լինել, բաւական են յայտնի կիրքն որ կրեցան, անանգոսնելի` քաղցն եւ ծարաւն, արտասուքն եւ վաստակելն, թէ ճշմարտապէս մարդ եղեւ, եւ անկրելոցն եւ վատթարագունիցն ոչ կարաւտանալ ուղիղ խոստովանողացն զնա Աստուած ճշմարիտ:

Յերկրորդ թղթէն նորին աս[ացեալ].
Բնութիւն Ադամայ մեղանչական միացաւ ընդ Աստուածն
Բան եւ եղեւ անմեղ եւ անապական արտաքոյ անգոսնելի կրից, որպէս ի հրահալելին ի հուր մերձենալ ժանկ ապականութեան, թէ իցէ ի նմա` մածեսցի, զի որոյ սկիզբն անապական ի Կուսէն առանց սերման, եւ գրէ, թէ ի մարմինն նորա ոչ ետես զապականութիւն, հարկ եղեւ ի ծնընդենէն մինչեւ ի մահն լինել անապական: