Իսկ
Հայաստան
աշխարհս
խառն
է
յԱսիոյ
եւ
յԵւրոպիոյ,
սկսեալ
նախ
ի
դրանէն
Հոնաց,
որ
է
դուռն
Ալանաց
Երկաթի,
զոր
եդեալ
է
Աղեքսանդր
Մակեդոնացին,
զի
նա
ժողովեաց
յամենայն
ազգաց
զփանաքիս
եւ
զկարճահասակս,
զխեղս
եւ
զկաղս,
զկոյրս
եւ
զգողս
եւ
զվնասակարս,
եւ
տարեալ
ի
կողմն
հիւսիսոյ
բնակեցոյց
եւ
պարսպեալ
ամրացոյց
եւ
եդ
զԴուռն
Երկաթի,
եւ
մարգարէացաւ
եւ
գրեաց
ի
վերայ
դրանն
թէ
յորժամ
յետին
դարէն
անցանէ
ՊԿԴ
(864)
տարի`
անկանի
դուռն
այն
եւ
ելանեն
ԻԴ
(24)
թագաւորութիւնք
եւ
ապականեն
զաշխարհս
Աճուճաց
եւ
Մաճուճաց
ազգն
կոչեցեալ,
զոր
Յովհաննէս
աւետարանիչն
Գոգ
եւ
Մագոգ
ասէ
վասն
անթիւ
բազմութեանն:
()
Եւ
յետ
նորա
գաւառք:
Գուգարացիք
Շաքի
է:
Ալանք
()
Շրվան
է,
զոր
Ատըլ
Նուշիրուան
շինեաց
եւ
կոչեցաւ
Շարուան
եւ
Շամախի:
Ուտի
ի
մտից
կայ
Երասխոյ,
ի
մէջ
Արցախայ
եւ
Կուր
գետոյ,
որ
է
Քուռ
(ԱԲԳԴԵՁԾԴԻՂ),
զոր
Աղուանք
()
ունին,
ուստի
էր
Օտայ
իշխանն
Տրդատայ,
ուր
մեծ
եկեղեցին
է
Ամարաս,
ուր
կայ
նշխարքն
Գրիգորիսի
Աղուանից
Կաթողիկոսին:
Արցախ
Խաչէնք
է:
Դիզափայտն
Դիզայ
է
եւ
Վարանդայ
(ԱԲԳԴՂ):
Գանձակ
Գանջայ
է
իւր
վիճակովն
եւ
Զակամով,
մինչեւ
ի
դաշտն
Գագայ,
եւ
կայ
ի
նմա
սուրբ
ուխտն
Խորանաշատ
եւ
Եղիշէի
առաքելոյն
աթոռն:
Եւ
ի
յԱրցախ`
սուրբ
ուխտն
Գանձասար,
ուր
կայ
գլուխն
սուրբ
Կարապետին:
Գարդման
գաւառն
Քարթմանիկ
է,
ուր
կայ
գերեզմանն
Յովհաննէս
վարդապետին
Մայրագոմեցւոյն:
Մեծ
Սիւնիս
եւ
Փոքր
Սիւնիս,
ուր
կայ
աթոռն
Եւստաթէի
առաքելոյն,
որ
կոչի
Տաթեւ,
եւ
Ծիծեռնայ
վանքն
եւ
Բաղաբերդն,
ուստի
էր
Վահան
կաթողիկոսն
ի
Բաղաց,
որ
հալածեցաւ
ի
Վասպուրական
(ԱԲԳԴՂ):
Սոթից
գաւառն
Ծառայ
երկիրն
է
(ԱԲԳԴՔ):
Գեղամ
Գեղարքունի
է,
ուր
կայ
ուխտն
Մաքենիս,
եւ
Սեւան
կղզին
ի
մէջ
ծովուն:
Եւ
բազում
գաւառք
ի
կողմն
հիւսիսոյ,
որ
կոչի
Զակամ,
ուր
կայ
սուրբ
Խորանաշատ
եւ
(ԸԹԴԾՂՃ)
Հողարծին
եւ
Գետեաց
վանք,
ուր
աթոռն
է
Գոշ
Մխիթար
(Ա)
վարդապետին:
Այրարատ
ունի
բազում
գաւառս:
Արշարունիք
եւ
(ԶԷԸԹԺԻԼԾԿՀՂՃՊՓՍՆ)
Ձորն
Երասխայ
Կաղզուան
է,
ուր
կան
սուրբ
ուխտքն
Վարդիկ
Հայրն
(ԱԲԳԴԵՁԹԺԻԾՂՃ)
եւ
Կարմնջաձորն
(ԹԺԻԾՂՃ)
եւ
սուրբ
ուխտն
(ԹԺԻԾՂՃ)
եւ
սուրբ
Վարոսի
վանքն
(ԶԷԸԼԿՀՊՓՍՆՄ)
Թաթլու
անապատն
(ԱԲԳԴԵՁԹԺԻԾՂՃ)
եւ
Վարոսի
վանքն
(ԶԷԸԼԿՀՊՓՍՆՄ),
ուր
զԹումաս
առաջնորդ
կացոյց:
Եւ
անդ
է
Բասեն
Գաբեղանք,
Աբեղանք,
Ապահունիք,
Արշարունիք:
