[ԲԱՆ]
«Եւ
բանիս
մասունք
են
ութ`
անուն,
բայ,
ընդունելութիւն,
յաւդ,
դերանուն,
նախադրութիւն,
մակբայ,
շաղկապ:
Քանզի
է'
առասանութիւնդ
իբրեւ
տեսակ
ընդ
անուամբ
ենթանկեալ»:
[ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ]
«Մասունք»
ասաց
իմաստասէրս,
եւ
ոչ`
«տեսակք».
զի
աստ
«մասունքն»
պատուականագոյնք
են
քան
«զտեսակսն»,
վասն
զի
«տեսակքն»
աւագ
եւ
կրտսեր
հարկաւորին
գոլ,
բայց
մասունքն`
ո'չ:
Զի
բանն
որպէս
սեռ
է,
որ
կարէ
բազում
մասունս
ծնանիլ
ինքնանման,
որպէս
ի
յառաջ
գնալով
ուսանիս:
Եւ
ութ
վասն
այնր
ասաց
զմասունսն,
զի
համաւրէն
իմաստասէրքն
եւ
Արիստոտէլ
եւ
Պորփիւր
հինգ
են
ասացեալ,
որպէս
ի
Բնագիրքն
գտանելոց
ես:
Եւ
համաւրէն
քերթաւղքն`
ութ:
Իսկ
իմաստասէրքն
հանեալ
են
ի
յութէն
զընդունելութիւնն,
զդերանունն
եւ
զյաւդն,
զի
այս
երեքս
ընդ
անուամբ
եւ
ընդ
բայիւ
անկանին:
Այլ
եւ
Արիստոտէլ
հինգ
ասաց`
անուն,
բայ,
ստորասութիւն,
բացասութիւն,
բացերեւակութիւն:
Տեսանե՞ս,
զի
Արիստոտէլ
վասն
այնորիկ
եհան
զերեքն
յութէն,
զի
այն
երեքն
չեն
մասունք,
այլ`
մասանց
մասունք:
Իսկ
ոմանք
զառասութիւնն
եդին
եւ
ինն
արարին:
Իսկ
արուեստաւորս
հանէ`
ասելով,
թէ
ո'չ
է
մասն
բանի,
այլ
ընդ
անուամբ
անկեալ
եւ
յանունն
գտանի,
եւ
անունն
մասն
է,
իսկ
առասութիւնն
մասին
մասն
է
ասացած:
