Պատմագրութիւն

Ջհան-Շահ թագաւորեաց յԱտրպատական աշխարհի ՚ի վերայ ամենայն Պարսից. եւ յաջողեցաւ թագաւորութիւն նորա յոյժ քան զյառաջին թագաւորսն, եւ հնազանդեցան նմա ամենայն Պարսիկք եւ Մարք. եւ անկաւ ահ նորա ընդ տիեզերս ամենայն. բայց ոչ գիտեմ` եթէ յորո՞ւմ թուականի եղեւ նա թագաւոր: Այլ զի Առաքել պատմագիր ասէ` թէ` «ՊՀԸ [1428] թուին Ջհան-Շահն Շամշուլտոյ բերդն էառ. ՊՂԳ [1443] թուին զԱխլցխէ էառ եւ գերեաց. ՋԱ [1451] թուին զԵզնկայ էառ. ե այսքանս յԱռաքելէ լուաք: Իսկ յայլում պատմութեանց այսպէս լուաք. ՋԺ [1460] թուին ելեալ բազում զօրօք եւ գնաց յերկիրն Իրաղայ, քակեաց եւ աւերեաց զամենայն տունն Պարսից, կոտորեաց զամենեսեան, եւ գնաց մինչեւ ՚ի Տեղեայպօլիս` որ է Ասպահան, եւ քաղաքացիքն ընդդիմացան նմա: Իսկ Ջհան-շահ բռնութեամբ էառ զքաղաքն, եւ աւերեալ կործանեաց, եւ փլոյց զամենայն շինուածսն. եւ կապեալ զջուր գետոյն` որ կոչի Ղանտարայ, եւ ջրասոյզ արար զամենայն. քանզի հողեղէն էր: Եւ այսպէս տիրեաց ամենայն տանն Իրաղայ. եւ անուն նորա տարածեցաւ ընդ տիեզերս: Եւ անտի ելեալ գնաց ՚ի Հրէ եւ ՚ի Խորասան, եւ նուաճեաց զամենայն տունն Պարսից. եւ դարձաւ գնաց ՚ի թախտն իւր ՚ի Թաւրէզ Շահաստանի: Եւ գնաց ընդ առաջ նորա Կաթուղիկոսն Աղթամարայ Տէր Զաքարիա բազում ընծայիւք: Եւ ընկալաւ զնա թագաւորն սիրով. քանզի սիրող էր ազգիս քրիստոնէից: Եւ ետ նմա թղթով եւ ղապալով զԿաթուղիկոսութիւնն Սուրբ Էջմիածնի: Եւ դշխոյ նորա Բէկում խաթուն եւս սիրեաց զնա` որպէս զայր իւր Ջհան-Շահ: Եւ եղեւ հակառակիլ ընդդիմութեամբ իշխանին Բաղիշոյ. եւ թագաւորն առաքեաց Դ [4] զօրագլուխ ԲԺՌօք [20000] ՚ի վերայ Խլաթայ. եւ գնացեալ աւերեցին եւ քակեցին զամենայն երկիրն, եւ նստան ՚ի վերայ բերդին, եւ մերձ էին առնուլ զնա: Զնոյն կամէին առնել ՚ի Բաղէշ եւ ՚ի Մուշ, ՚ի Խութ եւ ՚ի Սասուն եւ յամենայն սահմանս նոցա: Զոր լուեալ Կաթուղիկոսն Զաքարիա. եւ գնացեալ առ աշխարհակալ թագաւորն Ջհան-Շահ եւ առ դշխոյն Բէկում խաթուն, եւ արար հաշտութիւն, եւ դարձոյց զբարկութիւն ինքնակալին ՚ի խաղաղութին. եւ ինքն գնաց ՚ի տեղի իւր` ՚ի հրաշափառ Աթոռն ՚ի Սուրբ Էջմիածին: Եւ զի պատմութիւնս մեր ոչ էր վասն Կաթուղիկոսին, այլ վասն Ջհան-Շահին, որպէս խոստացաք առնել սկիզբ, եւ մինչեւ աստ հազիւ կարացաք գտանել վասն նորա: Այսուհետեւ զոր ինչ գտից, զայն կարգաւ ծանուցից մինչեւ ցմեզ: