Զբօսանք
Շահին
կանամբք:
Լուարո'ւք
եւ
զայս,
զի
ազգն
Պարսից
վասն
վավաշոտ
եւ
բորբորիտ
ցանկութեան
իւրեանց`
շնան
ընդ
որս
որ
կարողանան
անխտիր.
բայց
եթէ
ոք
ընդ
կանայս
նոցա
հայի,
մեղք
է`
ասեն,
եւ
ամօթ
եւ
նախատինք
եւս:
Թէ
ոք
մեծաց
՚ի
նոցանէ
գնայ
ուրեք
կնաւ
իւրով,
եւ
հրամայէ
պնդապահս
առնել
՚ի
ճանապարհին,
այսինքն`
ղատաղայ,
զի
մի'
ոք
երեւեսցի`
մինչեւ
անցանի
կին
իւր:
Այսպէս
առնէր
եւ
թագաւորն
Շահ-Աբաս.
զի
յորժամ
կամէր
շրջել
կանամբ
եւ
հարճիւ,
յառաջագոյն
ղատաղայ
առնէր`
ո'չ
երեւիլ
ոք
արանց.
եւ
հրամայէր
զարդարել
զփողոցս
քաղաքին,
զպողոտայսն,
զխանութսն,
եւ
զամենայն
անցս
գնացից
նոցա.
զի
յանցանելն
տեսցեն
եւ
ուրախասցին:
Այսպէս
առնէր
եւ
յայգիս
եւ
յանդաստանս`
ուր
եւ
գնալոց
էր:
Եւ
յաւուր
միում
ելեալ
արտաքոյ
քաղաքին`
յանդաստանս`
ամենայն
հարճիւն,
եւ
զբօսնոյր.
Երէց
մի
այրի
՚ի
Ջուղայոյ`
որում
ասէին
Ձիք
Տէր
Ստեփաննոս.
սա
ելանէր
երբեմն
երբեմն
արտաքս
՚ի
քաղաքէն,
շրջէր
սաղմոսելով
միայն:
Յաւուր
միում
եւս
գնացեալ
երէցն`
եւ
շրջէր,
եւ
տեսանէր
՚ի
հեռաստանէ
զբանակ
մի,
զի
մեղմով
գային:
Եւ
իբրեւ
հուպ
եղեւ
սակաւ
մի,
եւ
ետես
բազմութիւն
կանանց,
եւ
ապա
ծանեաւ
լինել
Շահին.
եւ
ահ
եւ
դողումն
կալաւ
զերէցն,
եւ
հաստատեաց
՚ի
սրտի
իւրում
զմահ
իւր:
Եւ
անճարեալ
ո'չ
գիտէր
զի'նչ
արասցէ,
զի
ահա'
մեռանիմ.
վասնորոյ
էարկ
զաղաբողոնն
՚ի
վերայ
գլխոյն`
եւ
անկեալ
յերկիր
եւ
դողայր:
Եւ
ահա'
եկեալ
Շահն
կանամբ`
կանգնեցաւ
՚ի
վերայ
նորա`
եւ
ասէ,
ո՞վ
ես,
ե'լ:
Եւ
նա
ո'չ
կարաց
խօսիլ:
Ասէ
դարձեալ
Շահն,
Հա՞յ
ես`
թէ
Թուրք`
ե'լ:
Եւ
ասէ,
Հայ
եմ
եւ
Երէց,
երկնչիմ
՚ի
սպանելոյ.
վասնորոյ
ո'չ
յառնեմ:
Ասէ
Շահն,
մի'
երկնչիր,
զի
ո'չ
լինի
քեզ
վնաս:
Եւ
ապա
ելեալ
երէցն
դողալով,
եւ
՚ի
վերայ
ծնկացն
գնաց
եւ
համբուրեաց
զոտս
Շահին:
Ասէ
Շահն,
աստ
զի՞նչ
առնես:
Ասէ
երէցն,
այրի
եմ,
շրջիմ
աստ
աղօթելով
վասն
կենաց
եւ
արեւշատութեան
Շահին:
Ասէ
Շահն,
վասնզի
այրի
ես,
ա'ռ
յայսմ
կանացմէ`
որոց
եւ
հաւանիս:
Ասէ
երէցն,
դոքա
իմ
մայր`
եւ
քոյր`
եւ
դստերք
են:
Ասէ
Շահն,
քո
մայր
եւ
քոյրն
եւ
դստերքն`
այսպէս
եւ
այնպէս
առնեմ:
Եւ
ապա
հրամայեաց
տալ
նմա
գինի
մեծ
պնակիւ,
զոր
ինքեանք
…
ասեն,
լցեալ
զայն`
ե'տ
ցերէցն`
եւ
ասէ,
ա'րբ
զայդ:
Ասէ
երէցն`
դողալով,
շատ
է,
ո'չ
կարեմ
զամէնն
ըմպել:
Ասէ,
ա'րբ
զամենն
՚ի
մի
շնչոյ:
Զայս
արար
փորձելով,
զի
տեսցէ`
եթէ
որպէս
զառաջինն
խօսի`
թէ
ո'չ:
Դարձեալ
ասէ
Շահն,
ա'ռ
քեզ
զմի
՚ի
կանանցս,
զի
իմ
կամաւ
տամ
քեզ:
Դարձեալ
զնոյն
ասէր
երէցն:
Եւ
շատ
խօսեցաւ
ընդ
նմա
Շահն.
հարցանէր
եւ
լսէր.
եւ
իմացաւ
զխելօք
լինիլն
Իրիցուն`
եւ
ասէ,
բարիքեալայ
քէշիշ.
եւ
ապա
ետ
նմա
կնքեալ
թուղթ
մի`
եւ
ասէ'.
՚ի
ձեռիդ
պահեա',
զի
յետին
եկօղ
ներքինիքն
ո'չ
խօսիցին.
եւ
ասէ,
տուա
էյլայ
քէշիշ.
եւ
անցեալ
գնացին.
եւ
ո'վ
ոք
ետես
զթուղթն,
ոչինչ
ասացին
նմա:
Եւ
յաւուր
միում
առաջի
Ջուղայու
խօճանոցն
յիշեաց
Շահն
զխելօքութիւն
իրիցուն:
Իսկ
խօճայքն
ճշմարտեցին,
թէ
յիրաւի
այդպէս
է,
որպէս
հրամանքդ
ասացեր: