Վասն
Մահմատ
խանին`
եւ
չար
վարուցն
նորա:
Այս
Մահմատ-ղուլի
խանս
որդի
էր
մեծի
իշխանին`
որ
Լալա-բէկ
կոչէին.
որ
էր
աւագ
առաջի
մեծ
եւ
առաջին
Շահ-Աբասին.
եւ
փոքր
Շահ-Աբասն
ետ
խանութիւն
որդւոյ
նորա
Մահմատի,
եւ
առաքեաց
յԵրեւան`
իշխել
նմա.
որ
եկեալ
մեծաւ
զօրութեամբ
եւ
փառօք`
եւ
եմուտ
յաշխարհս
մեր`
խրոխտալով`
եւ
հպարտութեամբ,
զի
գոռոզ
էր
եւ
ինքհաւան
եւ
ագահ:
Վասնորոյ
եւ
քայքայեաց
զամենայն
ուղղութիւնս`
զոր
եդեալ
էր
Խոսրով
խանն:
Վասնզի
ծանրացոյց
զհարկն.
եւ
հաստատեաց
զմաքսն
ճանապարհաց,
եւ
զոր
ինչ
վաճառիւր
ծանրագնի
թէ'
ցորեան
եւ
թէ
այլ
ինչ:
Այլ
եւ
յամենայն
ամի
առաքէր
քննիչս
արտորէից
գրել,
եւ
զհնգորդն
ամ
յամէ
յաւելուին:
Նոյնպէս
զթուօղս
խաշանց,
զչափօղս
այգեաց,
եւ
զգլխագիրս.
եւ
այսպէս
՚ի
ներքոյ
հարկի
եդ
զամենայն.
եւ
զոր
ինչ
Խոսրովն
թեթեւացուցեալ
էր,
սա
ծանրացոյց
եւ
մեծագին
արար:
Եւ
եղեւ
թշնամի
եւ
հակառակ
ազգիս
մեր:
Գնաց
՚ի
սուրբ
Էջմիածին
՚ի
պատճառս
զբօսանաց.
եւ
տեսեալ
զվայելչութիւն
եւ
զփառս
նորա`
զչարէր.
եւ
ապա
ասաց,
հրաման
է
՚ի
մէնջ`
զի
մինչ
աստ
եմ
ես`
ոչ
հարկանել
զանգակ,
եւ
ոչ
կոչնակ,
եւ
ոչ
այլ
ինչ
ձայն:
Եւ
՚ի
գիշերին
այնմիկ
եկեալ
՚ի
դուռն
պարսպին
ոմն
Ջուղայեցի
հարկանէր,
զի
երթիցէ
աղօթել:
Իսկ
պիղծ
խանն
բարկացեալ`
ասէ,
ո՞չ
ասացի
ոչ
հարկանել
ինչ,
եւ
դուք
ահա
հարիք
դառնաքուն.
եւ
կալեալ
զայրն`
էառ
տուգանս
Գ[3]
թուման:
Եւ
՚ի
վաղիւն
ելեալ
շրջէր
զխոհանոց
վանիցն,
եւ
Զաքարիա
վարդապետն
ընդ
նմա,
եւ
ծանուցանէր
զբազմութիւն
ծախուցն,
եւ
սակաւութիւն
մտիցն:
Եւ
՚ի
զբօսնուլն
ետես
սա
մեծ
կաթսայ
մի,
եւ
չարակնեաց
՚ի
միտս
իւր,
եւ
կամէր
առնուլ
զայն.
սակայն
՚ի
ժամուն
ոչինչ
յայտնեաց:
Այլ
յորժամ
գնաց
յԵրեւան,
առաքեաց
՚ի
սուրբ
Էջմիածին,
եւ
տարին
զկաթսայն,
եւ
արար
ջեռուցիչ
ջրոյ
բաղանեաց:
Եւ
Զաքարիա
վարդապետն
էր
՚ի
տան
իւրում
՚ի
Յօհանավանքն,
եւ
ծանուցին
նմա
զքաշանս
կաթսային:
Եւ
նա
ելեալ
գնաց
՚ի
բերդն.
եւ
՚ի
դրան
խանին
բարձր
ձայնիւ
գոչէր,
թէ`
երկիրս
Արարատեան
աւերեցեր,
այժմ
արկեա՞լ
ես
զձեռն
քո
՚ի
վանորայսն,
եւ
կամի՞ս
եւս
քակել.
արդ
առեալ
զամենայն
միաբանք
վանորէիցն`
եւ
գնամք
առ
ոտս
Շահին.
եւ
թէ
դու
զիս
սպանանես,
Զաքարիա
եւս
գոյ,
զնոսա
ոչ
կարես
սպառել:
Զայս
այսպէս
գոչէր
բարձր
աղաղակաւ:
Եւ
լուեալ
զձայն
նորա
խանն`
ասէ,
ահա
խայտառակ
արար
զմեզ.
արդ
տո'ւք
զգինս
պղնձին.
եւ
Զթուման
լցին
՚ի
դաստառակ,
եւ
տարեալ
ետուն
վարդապետին:
Եւ
զայս
ոխս
պահեալ
՚ի
սրտին,
եւ
կամէր
պատճառանօք
որսալ
զվարդապետն,
եւ
ոչ
կարաց.
վասն
զի
մեծամեծ
տաճկունքն`
բարեկամք
էին
վարդապետին:
Այլեւ
Ռոստամ
խանն
Թիւլիզոյ
եղբայրացեալ
էր
նմա,
եւ
հանապազ
առաքէր
նմա
աղերս,
եւ
գրէր
թուղթ
առ
խանն,
թէ
եղբայրդ
իմ
յանձն
լիցի
քեզ.
վասն
այսորիկ
ոչ
կարէր
առնել
ինչ:
Եւ
ապա
այլ
իմն
կերպիւ
կամեցաւ
արկանել
յորոգայթ:
Քանզի
Փիլիպպոս
Կաթուղիկոսն
շինէր
զԶանգակատուն
սուրբ
Էջմիածնի.
եւ
Զաքարիա
վարդապետն
նորոգէր
զեկեղեցիսն
Յօհաննու
վանից.
իսկ
պիղծ
խանն
երբեմն
առաքէր
պատգամս`
թէ`
որո՞յ
հրամանաւ
շինէք
զեկեղեցիսդ,
երբեմն
զարուեստաւորքն
տանէր
՚ի
գործ
իւր.
եւ
այսու
պատճառաւ
կամէր
որոգայթ
արկանել
զտէրն
մեր.
եւ
ինքն
անկաւ
՚ի
գուբ
իւր:
Քանզի
էր
իշխան
մի
կարգեալ
հարկահան
՚ի
Շահէն`
Միրզայ
Իպրահիմ
անուն:
Սա
եկեալ
պահանջէր
՚ի
խանէն
զհարկն
արքունի.
իսկ
խանն
արգելոյր
եւ
ո'չ
տայր.
եւ
էր
կագ
անհնարին
՚ի
մէջ
նոցա:
Եւ
յաւուր
միում
մինչդեռ
ասէին
եւ
լսէին,
եւ
բարկացեալ
խանն`
հրամայեաց
զօրականացն
արկանել
զՄիրզայ
Իպրահիմն
յաւազան
ջրոյն,
եւ
հարկանել
սաստիկ:
Եւ
հանեալ
՚ի
ջրոյն,
եւ
արտաքսեցին
յերկրէն
Արարատեան:
Եւ
նա
գնացեալ
առ
Շահն`
եւ
գանկատեաց
զխանէն,
եւ
պատմեաց
զտառապանս
երկրին
Երեւանայ,
եւ
զփետումն
մօրուաց
Յովհաննէս
Եպիսկոպոսին,
զոր
յառաջիկայդ
պատմելոց
եմ:
Զկնի
ամենեցուն
ասաց
եւ
վասն
նախատանաց
իւրոց:
Եւ
լւեալ
Շահն`
բարկացաւ,
եւ
հրամայեաց
նոյն
Միրզայ
Իպրահիմին`
գնալ
եւ
կապել
զխանն,
եւ
դնել
շղթայ
յոտսն`
եւ
կունդ
՚ի
պարանոցն,
եւ
աւար
առնել
զամենայն
ինչս
նորա,
եւ
զինքն
առաքել
յԱնյուշ
բերդն`
որ
ինքեանք
Ղայխայ-ղալայ
ասեն:
Եւ
առեալ
զհրամանս
այս
Միրզայ
Իպրահիմն,
եւ
առեալ
ընդ
իւր
՚ի
հաւատարմաց
իւրոց,
եւ
փութանակի
հասին
յԵրեւան,
եւ
մտին
՚ի
բերդն,
եւ
փակեցին
զդրունս
քաղաքին:
Եւ
խանն
նստեալ
էր
՚ի
դատաստան.
եւ
եկեալ
Միրզայ
Իպրահիմն
հանդերձ
ընկերօքն`
եւ
ըմբռնեցին
զօձիսն
հանդերձին`
եւ
քարշեցին
յաթոռոյն`
եւ
արկին
՚ի
վայր,
եւ
առաթուր
արարեալ
հարկանէին`
ասելով,
մօրուս
փետե՞ս,
ահա
ընկալեալ
զպատիւ
փոխարինին.
եւ
եդին
շղթայ
յոտսն,
եւ
կնդեալ
արկին
՚ի
տուն
ինչ:
Բայց
յետ
երից
աւուրց
հանին
զկունդն
՚ի
պարանոցէն,
եւ
ոչ
թողին
ոք
(ումեք)
մտանել
առ
նա.
բայց
պատանի
մի
տանէր
նմա
հացս.
եւ
ոչ
թողին
հարթել
զգլուխն:
Եւ
յորժամ
աճեցին
հերքն,
եւ
տեսին
զի
սպիտակ
էին
հերքն:
Եւ
յետ
աւուրց
առաքեցին
զնա
՚ի
պայմանեալ
տեղին
յԱնյուշ
կոչեցեալն
բերդ,
անդ
եկաց,
եւ
անդ
մեռաւ: