Պատմագրութիւն

Հրաման եղեւ ՚ի փոքր Շահ-Աբաս թագաւորէն Պարսից առ Նաճաֆ խանն` որ էր իշխան Երեւանայ` գնալ ՚ի Շամախի. եւ փոխանակ նորա առաքեաց զԱբաս խանն` որ էր որդի Ամիրգունայ-խանին, այր ծեր եւ պակասեալ եւս ՚ի լուսոյ. որ արար բարեկամութիւն ընդ Յակովբ Կաթուղիկոսին, ոչ կարի ագահ, այլ չափաւոր: Սա ետ այգին` որ ՚ի հօրէ նորա անկեալ էր յԷջմիածին` մերձ ՚ի սուրբ Հռիփսիմէն` Կաթուղիկոսին Յակոբայ: Եւ հանապազ երթայր ՚ի սուրբ Էջմիածին` զբօսանաց աղագաւ. եւ ՚ի ժամ աղօթիցն գնայր յեկեղեցին, նստէր աթոռով, եւ տայր երգել քահանայիցն, եւ ինքն ունկն դնէր: Եւ պատուէր տայր զօրացն, զի յինքենէ կերիցեն, եւ ոչ զոք մի' խոցիցեն: Եւ յորժամ ելանէր ՚ի գնալ, տայր պարգեւ վանիցն: Նաեւ ՚ի դատաստանս` իրաւարար եւ ճշմարտասէր զամենայն ժամանակս կենաց իւրոց: Եւ ՚ի սորա ժամանակին շրջէր Օնոփրիոս ՚ի վանորայս, եւ արծարծէր զչարութիւն իւր, եւ յիշէր զչարիսն իւր. որպէս հուր թաքուցեալ ՚ի ներքոյ յարդի, եւ կամ իժ ծրարեալ ՚ի վարշամակի. այսպէս եւ սա զծածուկ չարիսն իւր յիշէր առ այնոսիկ, որք իբրեւ զինքն էին անուղիղ եւ յանդիմանեալ ՚ի Կաթուղիկոսէն. այժմ մի սբանեցոյց ընդ ինքեան, եւ գրեցին բազում հայհոյանօք սուտս ՚ի Կաթուղիկոսէն առ Եղիազար վարդապետն, որ Պատրիարգ (էր) Երուսաղէմի, թէ դու ե'կ ՚ի սուրբ Աթոռս, եւ մեք քեզ տամք զԿաթուղիկոսութիւնն Էջմիածնի` արքունական նօմոսիւք: Եւ ահա առաքեցաք առ քեզ զՕնոփրիոս վարդապետ, զի զքեզ փառաւորապէս բերցէ ՚ի սուրբ Աթոռս: Զայս գրեցին, եւ ընդ հաւատարմաց իւրեանց առաքեցին յառաջագոյն. եւ յետոյ գնաց Օնոփրիոսն զկնի թղթոյն: Եւ եղեւ` զի Կաթուղիկոսն Յակոբ բերեալ զձեռնասուն աշակերտն իւր Իսահակ վարդապետ Մակուեցի` արար Եպիսկոպոս, եւ եդ ՚ի տեղի իւր Աթոռակալ եւ Տեղապահ. եւ ինքն ելեալ գնաց ՚ի սուրբ Երուսաղէմ: Եւ այնոքիկ` որք միաբանեալ էին ընդ Օնոփրիոսին` սկսան չարիս առնել Սահակին եւ սուրբ Աթոռին: Եւ եհաս համբաւս այս առ Կաթուղիկոսն յԵւդոկիա քաղաք` որ է Թուխաթ, եւ դարձաւ անտի, եւ եկն դարձեալ ՚ի սուրբ Էջմիածին: Եւ նոքա` որք կամէին չարիս առնել Աթոռին, յորդորեցին զՕնոփրիոսն` եւ առաքեցին հրաւիրակ Եղիազարին. եւ ելեալ գնաց մինչ ՚ի Կարին: Իսկ Եղիազարն իբրեւ լուաւ զդառնալն Կաթուղիկոսին, քամահանս վարկաւ ինքեան` եւ ՚ի խոր խոցեցաւ ՚ի սրտի իւրում. վասնորոյ ժողովեաց զամենայն Եպիսկոպոսունս յայնմ նահանգի ՚ի Բերիա քաղաք` որ է Հալապ, եւ օրհնեցաւ Կաթուղիկոս ինքնագլուխ: Եւ իբրեւ լուաւ Օնոփրիոսն, վաղվաղակի գնաց առ նա խնդութեամբ. եւ միաբանեցան ՚ի միասին, եւ գնացին ՚ի ըՍտամպօլ, եւ առին արքունական նօմոս, որ է ՚ի կողմանց Պարսից սեւագլուխ մի' անցցէ ՚ի կողմս Օսմանցւոց: Այլեւ ետուն գիր` թէ յամենայն ամի յաւելումք ՚ի գանձս արքունի Մ մարչիլ: Եւ այնպէս կային նոքա խնդութեամբ ՚ի վերայ չար արարմանց իւրեանց: