Պատմագրութիւն

Յետ կործանման Լակզի Սաֆի խանին` ապա առաքեցաւ յԵրեւան Տեղապահ` ոմն Սարուխան բեկ անուն` ամս Բ. եւ Սաֆի-ղուլի խանն, որ էր որդի Ռոստամ խանին Թաւրիզու: Սա եկեալ նստաւ յԵրեւան, եւ սկսաւ նորաբոյս չարիս գործել: Առաքեաց ՚ի Թաւրէզ, եւ ետ բերել անտի բոզ կանայս, որ ո'չ էր բնաւ սովորութիւն մերս աշխարհի` պահել բոզս. սա այժմ հաստատեաց զայն եւս: Եհան հրաման` թէ յաւուր անձրեւու քրիստոնեայք արտաքս մի' ելցեն ՚ի տանց, զի հոտ գարշ ելանէ ՚ի նոցանէ, եւ զտաճիկսն ապականէ: Այլեւ պնդապահս արար, այսինքն ղատաղայ, թէ ո'վ ոք ՚ի մեծատանց եւ կամ յօտարականաց մեռանի` թարց հրամանաց իմոց ոչ թաղել` ոչ քրիստոնեայ եւ ոչ տաճիկ: Այլ եւ բազմացան աւազակք ՚ի ճանապարհի, եւ գողք ՚ի շէնս. վասն այս պատճառի ո'չ ոք կարէր գնալ ՚ի ճանապարհ, զի կողոպտէին: Եւ ՚ի բազում եկեղեցիս մտին գողք, եւ աւար առին: Եւ այսպէս կայր երկիրս ամենայն ՚ի մէջ բազում տառապանաց: Վասնորոյ ժողովեցան ամենայն տաճիկք, եւ արարին խորհուրդ, եւ եդին գլխաւոր ինքեանց զոմն Ֆաթալի անուն, եւ անուանեցին զինքեանց Ղարափաչայ: Եւ խորհեցան զկորուստ խանին` ասելով, սա եբեր զբոզս աստ, եւ ամենեքեան գնան առ նոսա. եւ օրինաւոր կանայք արհամարհեալ լինին: Ասէ, յաւուրս անձրեւի քրիստոնեայք մի' ելցեն արտաքս. մեք ահա դրացի եմք քրիստոնէից, եւ խառն ՚ի խուռն կամք ընդ նոսա. առեւտուր ՚ի միասին լինի, եւ շահս բազումս ունիմք ՚ի նոցանէ, եւ սա կամի զրկել զմեզ ՚ի շահից մերոց: Եւ զի ասէ, յաղօթարանս քրիստոնէից Մուսրման մի' մտցէ. արդ զամենայն ցաւագարս մեր եկեղեցիքն բժշկեն. այլ եւ տեղի զբօսանաց մերոց եկեղեցիքն են. զմեռեալս թարց հրամանաց իմոց` ասէ` ոչ թողել, ապա ուրեմն հարկս կամի առնուլ ՚ի մեռելոց: Եւ զգողս ո'չ պատժէ, այլ առնու տուգանս` եւ թողու. եւ նոքա դարձեալ առնեն գողութիւն: Զայս եւ այլ բազում չարիս նորա գրեցին. եւ ձեռամբ թագաւորական ծառայի առաքեցին առ Շահն. եւ ինքեանք յարեան ՚ի վերայ խանին, եւ մուծին ՚ի տուն, եւ ո'չ թողին ելանել արտաքս: Այլ եւ կնքեցին զամենայն դրունս ամբարացն, եւ չափով տային զկերակուր նորա: Եւ այսպէս տառապանօք պահեցին զնա, մինչեւ եկն այլ խան, եւ զնա հալածեցին. եւ ելեալ գնաց յԱսպահան. եւ երկիրս մնաց խաղաղ: