Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Նահատակութիւն Պատուական կնոջ:


Կինս այս պատուական էր ՚ի Վայոց ձորոյ, ՚ի գեղջէն Արբայ, դուստր Խաչկայ. եւ եղեւ խօսեցեալ ընդ ումեմն երիտասարդի Միրման կոչեցելոյ: Յաւուր միում անկաւ երիտասարդն ընդ նմա. որ եւ յղացեալ` եւ ծնաւ որդի: Իսկ եւ իշխանն Նախչուանայ Մուրատ-խան-Սուլթան կամեցաւ ըմբռնել զերիտասարդն. եւ նա իմացեալ փախեաւ եւ գնաց յԱրարատ ՚ի Նորագաւիթ գիւղ: Եւ իշխանն առաքեալ տարաւ առ ինքն զկինն Ազիզ, քանզի այս էր անունն նորա, որ թարգմանի Պատուական: Ասէ ցնա սուլթանն, դու ընդէ՞ր արարեր բոզութիւն, եւ ծնար շնութեամբ որդի: Ասէ կինն, ես ընդ ամուսնոյ իմոյ անկայ, եւ ՚ի նմանէ ծնայ. եթէ ամուսնութիւնն մեղս իցեն, ապտքէն դուք ամենեքեան ամուսնացեալ էք: Ասէ իշխանն, մեք օրինօք եմք ամուսնացեալ` եւ ո'չ որպէս դու բոզութեամբ: Ասէ կինն, օրինօք ամուսինն մին լինի, եւ դուք բազումս առնուք. վասնորոյ ամենեքեան բոզ էք: Ասէ իշխանն բարկութեամբ, հա~յ, ղախպայ դու ՚ի պատերազմ մտեր ընդ իս. ինձ չէ' ինչ փոյթ. այլ ե'կ տաճկացի'ր. ապա թէ ո'չ` չարաչար սպանից զքեզ: Ասէ կինն, բաւական էր ինձ մեղանչումն պոռնկութեամբ: Իսկ թէ ուրանամ զհաւատն իմ, լինիմ ուրացօղ` եւ բազում մեղաց պարտապան: Ասէ իշխանն, զայդ ասելով ո'չ գոյ քեզ հնար զերծանելոյ` բայց թէ ոչ գայցես ՚ի հաւատս մեր: Ասէ Ազիզն, ուղիղ հաւատ եւ օրէնք այս որ ունիմ ես, այլ հաւատ ոչ գիտեմ: Հրաման ետ իշխանն դահճացն` եւ ասէ, կապեցէ'ք տոռ զմէջս դորա, եւ տարեալ կախեցէ'ք ՚ի մինարայէն, եւ սպառնացէ'ք. եւ թէ ոչ ուրանայ, կտրէ'ք զպարանն` եւ արկէ'ք ՚ի վայր, զի անկեալ մեռցի: Եւ առեալ տանէին զնա կռփահարելով եւ հարկանելով. եւ հանին ՚ի գլուխ մինարային արտաքու քաղաքին, կախեալ` հարկանին ծայրիւ թրոյն, եւ ասէին, Սալաւաթ ասա' Մահմատին, ահա մեռանիս: Ասէ կինն, յաւուր միում մեռանելոց եմ, բարուոք է փութով մեռանիմ իմով հաւատովս` քանթէ ուրացութեամբ` օտար հաւատով եւ չար անուամբ: Իբրեւ տեսին դահիճքն զհաստատ միտս նորա, հատին զպարանն. եւ անկաւ յերկիր Պատուականն այն կինն գովելի, եւ վախճանեցաւ: Եւ ժողովեցան Նախչուանայ մեծամեծ քրիստոնեայքն, եւ գնացին առ Սուլթանն, եւ խնդրեցին զերանելին թաղել. եւ առեալ տարան ՚ի հասարակաց գերեզմանն, եւ թաղեցին մեծաւ պատուով ՚ի ՌՃԺԸ թուին: